ژوستینین یکم

یوستی نیانوس یا ژوستینین یکم (به لاتین: Flavius Petrus Sabbatius Iustinianus Augustus، به یونانی: Φλάβιος Πέτρος Σαββάτιος Ἰουστινιανός)(به فرانسوی: Justinien)
نویسندگان ویکی پدیای انگلیسی، Justinian I. (نسخه ۷ ژوئیه ۲۰۰۷)
تورج دریایی، شاهنشاهی ساسانی، برگردان مرتضی ثاقب فر، نشر ققنوس. شابک ‎۹۶۴-۳۱۱-۴۳۶-۸
زادهٔ ۴۸۳ میلادی، مرگ در سال ۵۶۵ میلادی، امپراتور روم شرقی (بیزانس)، از سال ۵۲۷ میلادی تا زمان مرگش بود.او نزد کلیسای ارتدکس خاوری به قدّیس یوستی نیانوس بزرگ شناخته شده است. او پس از عمویش یوستی نیانوس یکم دومین فرمانروا از دودمان یوستینی بود.
از کارهای یوستی نیانوس نوشتن قانون شهروندی روم و اصلاحات دیوانی و ارتشی بود. او امپراتور جاه طلبی بود و کوشید تا مرزهای پیشین امپراتوری روم را بازگرداند و این روم غربی و به ویژه شهر رم را نیز در بر می گرفت. فرمانروایی او به شکوفایی فرهنگ بیزانسی انجامید. او سازه های چندی از خود به جا گذارد که برجسته ترینش کلیسای ایاصوفیه که تا سده ها مرکز کلیسای ارتدکس خاوری بود، است. یوستی نیانوس کوشش بسیاری برای گسترش مسیحیت نمود.
در سال ۵۲۹ یوستی نیانوس یکم که معتقد بود فرایند آموزش باید تنها در دست مسیحیان باشد، آکادمی نوافلاطونیان آتن را بست، و همچنین ممنوع بودن آموزش و فراگیری فلسفه در قلمروی امپراتوری روم شرقی را اعلام نمود. در پی این رویداد، فیلسوفان آتن به دربار خسرو انوشیروان، شاهنشاه ایران ساسانی، پناهنده شدند و کتابهای بسیاری را نیز با خود به ایران آوردند. این کتابها که آثار ارسطو در میان آنها بود، نخست به زبان سریانی، و سپس به زبان پارسی برگردانده شدند. پس از روی کار آمدن بنی عباس، از سال ۷۶۲ برخی از این کتاب ها بدست کشیشان مسیحی نسطوری مذهب، به زبان عربی برگردانده شدند؛ ولی از سال ۸۳۲ میلادی، روند ترجمه کردن این کتاب ها به زبان عربی، شدت بیشتری به خود گرفت.همچنین چون در این هنگام، بازرگانی ایران از بازرگانی روم خاوری پیشی گرفته بود، یوستی نیانوس یکم به ناچار رو به دریانوردان اتیوپیایی آورد تا از آنها در بازرگانی خود سود ببرد؛ ولی با این همه، او نتوانست از این ترفند خود بهره چندانی ببرد.