خرداد که می شود

«خرداد که می شود» عنوان دومین کتاب ناصر صارمی پیرامون زندگی اسیران جنگی در ایران و کاری جدید در قالب ۲۹ داستان کوتاه و مستند به روایت و نویسندگی او و البته هفتمین اثر این شاعر و نویسنده است. از صارمی پس از چاپ و نشر چند مجموعه شعر و کارهای پژوهشی، پیشتر از اینها به کوشش انتشارات پیام آزادگان، کتاب «جنگ را ما شروع کردیم» روانه بازار نشر شده بود که این کتاب نیز حاوی خاطراتی است از سالهای ۶۱ و ۶۲ که در اردوگاه اسرای عراقی سمنان رقم می خورد و عنوان آن برگرفته از عبارتی بوده که یک اسیر عراقی بر دیوار درمانگاه یکی از کمپ ها می نویسد؛ او نوشت: «نحن بدأناالحرب» یعنی جنگ را ما شروع کردیم. داستان های «خرداد که می شود» مربوط به اردوگاه های سمنان، اراک و تهران می باشد. صارمی در کتاب اخیر فقط به حالات جمعی اسرا محدود نمانده و به دنیای شخصی آنها هم سرک کشیده است. دنیایی که برای خواننده به مراتب جذاب تر از ترسیم یک وضعیت کلی است. او در فصل پنجم کتاب این وضعیت شخصی را چنین وصف می کند: «وسایل خیلی شخصی شان مثل زیورآلات و آلبوم عکس های خانوادگی می توانست طبقه زندگی اجتماعی شان را نشان دهد. در میان آنهایی که با سن بالا به جنگ اعزام شده بودند افراد مرفه، سرمایه دار و بازاری وجود داشت. از این قسمت به بعد، آزادی، فکر تکان دهنده ای بود که می شد در چشم ها و گفته هایشان دید و شنید.» این نزدیک شدن به جزئیات زندگی خصوصی اسرا بخش جذابی است که می تواند تحلیلی از سربازان عراقی به خواننده بدهد. اینکه از کجا آمده اند، طرز تفکرشان چیست و به دنبال چه هستند؟
نویسنده کتاب «خرداد که می شود» در مصاحبه هایش با جراید داخلی و خارجی بیان می کند که:
«ادبیات می تواند به هر کشور و هر فرهنگی کمک کند. زیرا به مانند پلی میان ملل جهان در روزگاران مختلف کار می کند. ما می توانیم این پل را برای نشان دادن چهره ی واقعی جنگ، واقعیت آن و جلوگیری از بروز آن بدون استفاده صورتهای قالبی و کلیشه ای، به گونه ای تأثیرگذار بسازیم. یکی از رخدادهای مهم تاریخ ایران، جنگ هشت ساله با عراق بوده است. پس حقایق جنگ را باید صادقانه نوشت و بازگو کرد تا آیندگان نتوانند با توجه به گمان و حدس به موارد دستیافتهٔ خود عنوان «کشف» بدهند و با این عنوان، آن را به دلخواه تعبیر و تفسیر کنند. آن چنان که در کتابم به عنوان راوی و نویسنده ای که بخشی از تاریخ جنگ را نوشته، یادآور شده ام ما باید از ساختن قدیس و ابلیس از روی تعصب پرهیز کنیم و مطلبی است که در یک کتاب دیگر آمده است. تحقق این مسئله با یکی بودن راوی و نگارنده امکان بیشتری پیدا می کند. صد البته که نمی توان از یک راوی و شاهد عینی، نویسنده تراشید یا برعکس؛ چرا که گفته اند: بعد از هر جنگی، نظامیان عقب می نشینند و نویسندگان در خط مقدم قرار می گیرند اما سخن من این است که یکی بودن نویسنده و راوی، تاریخ را معتبر و به واقعیت نزدیک تر می کند.»
هلن اولیایی نیا، استاد دانشکده زبان های خارجی دانشگاه اصفهان که روزگاری را پای صحبت و دلنوشته های دانشجویان آزاده نشسته و تجارب و مستنداتی انبوه در این زمینه فراهم آورده، بر یادداشت های ناصر صارمی، مطلبی نوشته که در پایان کتاب و با عنوان ضمیمه آمده است.