کلمه جو
صفحه اصلی

ابوالبرکات بغدادی

فرهنگ فارسی

طبیب و فیلسوف یهودی

لغت نامه دهخدا

ابوالبرکات بغدادی . [ اَ بُل ْ ب َ رَ ت ِ ب َ ] (اِخ ) هبةاﷲبن یعلی بن ملکاء بلدی بغدادی ، طبیب و فیلسوف یهودی . ملقب به اوحدالزمان ازمردم بلد در طریق بغداد به موصل . او به قرن ششم میزیست . در ابتداء به بغداد شد و نزد ابوالحسن سعیدبن هبةاﷲ دانش طب فراگرفت و در همانجا شغل طبابت ورزید وشهرت یافت و کرّتی برای معالجه ٔ سلطان مسعودبن ملکشاه سلجوقی بایران آمد و بیماری او علاج کرد و با نعمت وافر به بغداد بازگشت و در این وقت مرض داخس (عقربک ) در لشکریان سلطان افتاد و او با قطع انگشت علاج میکرد و دیگر طبیبان با مرهم و دوا مداوا نمی توانستند واز این رو بر شهرت او بیفزود و در اواخر عمر مسلمانی گرفت . او راست : کتابی در فلسفه بنام معتبر مشتمل بر منطق و طبیعی و الهی با عبارتی فصیح و مقاصدی روشن و کتاب امین الارواح و کتاب الاقرابادین و اختصارالتشریح لجالینوس و رسالةٌ فی العقل و ماهیته و رسالة فی الدوّاء، و ابن خلکان در ذیل ترجمه ٔ ابن تلمیذ هبةاﷲ نام و نسبت وی را بدین گونه ضبط کرده است : هبةاﷲبن علی بن ملکان . وفات او در زمان مستضی ٔ بمرض جذام بود.


دانشنامه عمومی

هبةاللّه علی بن ملکا ابوالبرکات بغدادی، از فیلسوفانِ سدهٔ پنجم و ششم هجری بود که فلسفه ای مستقل داشت. در بلد تولد یافت، و به همین سبب به وی بلدی نیز می گفتند. هرچند لقبی که بیشتر بدان شهرت دارد، اوحدالزمان می باشد؛ به معنیِ یگانهٔ دوران. وی یهودی بود اما در نهایت در سنینِ پیری به اسلام گروید. برایِ این تغییرِ آیین، دلایلِ بسیاری ذکر شده است. از جمله گفته شده که برایِ حفظِ جان آیینش را تغییر داد.
«زندگی و دیدگاه های ابوالبرکات بغدادی». دائرةالمعارف طهور. دریافت شده در ۳ مهر ۱۳۹۱.
کوربن، هانری (۱۳۵۸). تاریخ فلسفهٔ اسلامی. انتشارات امیرکبیر. شابک ۹۶۴-۶۱۴۴-۱۹-۵.
وی با ابن سینا و فلسفهٔ او مخالفت داشت، و مشاییان را نقد می کرد؛ هرچند برخی از مطالبِ شفای ابن سینا را پذیرفته است. گفته شده که فخر رازی نیز در ردِ فیلسوفان، از نوشته هایِ ابوالبرکات بهره جسته است.
ابوالبرکات حدودِ نود سال عمر کرد و اندکی پس از ۵۶۰ هجری در گذشت.
ابوالبرکات هبه الله بن ملکا(۴۷۳–۵۶۰هق) ملقب به ابوالبرکات بغدادی، پزشک، منطق دان و فیلسوف بغدادی از نژاد یهودی است.ابوالبرکات که معاصر ابن میمون بود در ابتدا به نام اصلی عبری اش، باروخ بن ملکا، و به لقب ناتانیل که توسط اسحاق بن عزرا به او داده شده بود شناخته می شد. در اواخر عمر او به اسلام گروید و نام ابوالبرکات (عربی شده باروخ) را انتخاب کرد.

دانشنامه اسلامی

[ویکی اهل البیت] هبة الله بن یعلی بن ملکاء بلدی بغدادی، طبیب و فیلسوف یهودی. ملقب به اوحدالزمان از مردم بلد در طریق بغداد به موصل. او به قرن ششم می زیست در ابتدا به بغداد شد و نزد ابوالحسن سعید بن هبةالله دانش طب فراگرفت و در همان جا شغل طبابت ورزید و شهرت یافت.
تاریخ دقیق تولد و وفات ابوالبرکات مشخص نیست، اما با دوران «مستنجد و مستضی» سی و دومین و سی و سومین خلفای عباسی یعنی در سالهای 555 تا 575 هـ.ق معاصر بود.
در ناحیه ی «بلد» از توابع دجیل مابین سامرا و بغداد (نزدیکی موصل) به دنیا آمد، خانواده اش یهودی بودند ولذا او نیز در همان خانواده در بغداد تربیت و همانجا ماندگار شد.
پدرش: «علی» یا «یعلی» یا «الی» بن ملکا (ملکان)، بین این اسامی شکی وجود دارد زیرا به قرینه ی یهودی بودنش، نام علی بعید به نظر می رسد اما به هرحال او را «ابن ملکا» و «البن ملکان» گویند.
ابوالبرکات تحصیلات علوم خود را در رشته طب و فلسفه و فنون ادبیه تا سرحد عالی پیش برد، طب را نزد «ابوالحسن سعید بن هبة الله بن حسین» که در این رشته ممتاز و در علوم حکمیه با فضل و از اساتید مشهور بود، در همان بغداد آموخت.
سپس به سبب مهارتش در پزشکی به خدمت خلفای عباسی درآمده و طبیب مخصوص آن دو خلیفه گردید. شهرتش در معالجات به حدی رسید که از طرف و اکناف او را دعوت و حتی برای معالجه بیماری در پادشاهان سلجوقی از بغداد به همدان فرامی خواند، او در تشخیص و معالجه بیماران روش های خاصی بکار می برد که موجب حیرت پزشکان آن زمان شده بود، نمونه هایی از روش و درمان او را در آثار «ابن ابی اصبیعه» و «قفطی»، می توان مشاهده کرد.


کلمات دیگر: