ابواسحاق اسفراینی

ابواسحاق، ابراهیم اسفراینی ملقب به رکن الدین (؟ - ۱۰۲۷م) (نسب: ابراهیم بن محمد بن ابراهیم بن مهران) فقیه اصولی، آموزگار و محدث ایرانی خراسانی در سدهٔ چهارم هجری بود. ابن تغری او را نخستین فقیهی دانسته که به او لقب داده اند. در اسفراین پرورش یافت، سپس به نیشابور رفت و مدرسه ای بزرگ برای او بنیان نهادند، در آن به تدریس پرداخت. به دیگر مناطق خراسان و بیشتر عراق سفر کرد و مشهور شد. الجامع در اصول دین را در پنج جلد نگاشت. رسالهای در اصول فقه را نیز نوشت. در روایت حدیث او را موثق می دانند. مناظراتی با معتزله داشته است. در نیشابور درگذشت و در اسفراین دفن شد.

[ویکی فقه] اَبواِسْحاقِ اِسفَرایِنی، رکن الدین ابراهیم بن محمد بن ابراهیم ابن مهران (ح ۳۳۷-۴۱۸ق/۹۴۹-۱۰۲۷م)، فقیه شافعی و متکلم اشعری.
شرح حال نویسان به زادگاه و سال تولد او تصریح نکرده اند، اما براساس نوشته ذهبی که عمر او را بیش از ۸۰ سال ذکر کرده، می توان حدس زد که وی در حدود ۳۳۷ق به دنیا آمده است.
تحصیل و تدریس
ابواسحاق در جوانی (ح ۳۵۱ق) در طلب علم به عراق رفت و در بغداد اقامت گزید. وی چندی بعد در حالی که همگان به فضل و تقدم او اقرار داشتند، به اسفراین بازگشت، ولی پس از مدتی با اصرار نیشابوریان به نیشابور رفت. در این شهر مدرسه ای بی نظیر برای او ساختند که در آن به تدریس و گفتن حدیث پرداخت. پس از ابوطاهر زیادی در ۴۱۰ق، مجلس درسی در مسجد عقیل نیشابور برای او ترتیب دادند که مشایخ آن دیار در آن حضور می یافتند.
ویژگی ها
رجال شناسان از ابواسحاق تجلیل فراوان کرده و او را ثقه و ثبت دانسته اند. بنابر نقل فارسی، ابواسحاق فقیهی مجتهد و متبحر در علوم، کوشا در عبادت و پرهیزگار و خویشتن دار بود. آراء فقهی و اصولی او در منابع مختلف شافعی مورد توجه قرار گرفته است از جمله نظرات اصولی وی این بود که قرآن با سنت نسخ می شود؛ نیز وی قول به مصیب بودن هر مجتهدی را از امام شافعی نمی دانست و آن را رد می کرد درباره نقش او در کلام اشعری گفته اند: ابواسحاق، باقلانی و ابن فورک ، سه تن بودند که مذهب ابوالحسن اشعری را با تلاش خود استحکام بخشیدند.
مناظرات
...