سازمان نظامی حزب توده ایران

سازمان نظامیان عضو حزب توده ایران، سازمان مخفی افسران عضو حزب توده ایران بود که در کنار حزب توده به شکلی مخفی فعالیت می کرد.
قیام افسران خراسان
فهرست اعضای شاخص حزب توده
حزب کمونیست ایران (دهه ۱۹۲۰)
سازمان نظامی حزب توده در سال ۱۳۲۳ توسط عبدالصمد کامبخش، عزت الله سیامک و خسرو روزبه تأسیس شد و سپس سروان خسرو روزبه به عنوان مسئول هیئت اجرائیه سازمان افسران انتخاب شد.
سازمان افسران، یک هیئت دبیران و یک هیئت اجرائیه داشت که هیئت دبیران دارای ۳ عضو بوده که در زمان دستگیری اعضای سازمان (۱۳۳۳) عبارت بوده اند از: ۱. خسرو روزبه به نام مستعار سعیدی، ۲. سرهنگ عزت الله سیامک، ۳. سرهنگ محمدعلی مبشری، که از میان اعضا، سروان خسرو روزبه مسئولیت شاخه اطلاعات حزب را عهده دار بود.
روزبه تا سال ۱۳۲۴ در دانشکده افسری اشتغال داشت. در پی قیام افسران خراسان مدتی مخفی شد. حاصل این دوران نگارش کتاب اطاعت کورکورانه بود که علیه نظام حاکم بر ارتش پهلوی با نام مستعار «ستخر»؛ (سروان خسرو روزبه) منتشر شد.

سازمان نظامی حزب تودۀ ایران
تشکیلاتی از نظامیان کمونیست وابسته به حزب تودۀ ایران در دهه های ۱۳۲۰ و ۱۳۳۰ش. بنیاد گذاران سازمان نظامی حزب توده از افسران جوان و خوشنام ارتش، نظیر سروان خسرو روزبه، سرگرد آذر، سرگرد خاتمی، سرهنگ سیامک، و سرگرد مبشّری بودند. سازمان از ایدئولوژی حزب توده پیروی می کرد که همان هدف های سوسیالیستی شوروی بود و فعالیت کادرها مخفی بود. در جریان غائلۀ آذربایجان به سردمداری پیشه وری، گروهی از افسران سازمان نظامی برای سازماندهی دموکرات ها به آذربایجان اعزام شدند. قیام افسران خراسان را نیز افسران سازمان مذکور رهبری کردند. در جریان مبارزات ضد استعماری ملت ایران برای ملّی کردن نفت به رهبری دکتر محمد مصدق، سازمان نظامی با فرمان برداری از رهبری حزب توده علیه منافع ایران و در جهت شکست نهضت عمل کرد و حتی در جریان کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ش هیچ واکنشی نشان نداد. سرانجام در شهریور ۱۳۳۳ش با دستگیری سروان ابوالحسن عباسی، یکی از اعضای برجستۀ سازمان نظامی و کشف سلول های مخفی در ارتش و نیروهای نظامی حدود ۵۰۰ تن از افسران و ارتشیان عضو سازمان دستگیر شدند و با اعمال شکنجه و بازجویی در دادگاه های نظامی محاکمه شدند. از میان آن ها ۲۷ تن به اعدام و بقیه به زندان های طولانی محکوم شدند. حکم اعدام ۲۱ نفر اجرا شد و با فرار بسیاری از رهبران حزب توده به کشورهای موسوم به بلوک شرق حزب و سازمان نظامی آن نیز نابود شد.