شاه وردی

شاهوردی به معنای گل سر سبد

بکان لر کوچک

در لغت نامه دهخدا درمورد اتابکان لرکوچک چنین آمده است : لُر کوچک نامی است تاریخی برای منطقه ای که امروزه لُر نام گرفته است . طوایف لر کوچک قبایلی بودند از کردان آسیای صغیر و لران ایرانی که در حدود بین عراق عجم و عراق عرب ییلاق قشلاق می کردند و خراج خود را به دیوان بغداد می دادند در سال ۵۸۰ ه. ق یکی از رؤسای لر کوچک که شجاع الدین خورشید نام داشت منطقۀ لرستان و ایلام امروزی را تحت امر خود درآورد و بر قلعۀ معتبر مانرود که از قلعه های مستحکم لرستان بود تسلط پیدا کرد . �لغت نامۀ دهخدا – اتابکان لرستان�

نقشه - قلمرو - اتابکان - لر - کوچک
نقشه - قلمرو - اتابکان - لر - کوچک

مرگ حسام الدین شوهله در سال ۵۷۰ ه. ق � مینورسکی ، تاریخ لُر ۸۲۸ ، ۸۲۶� را باید سرآغاز فعالیتهای شجاع الین خورشید برای کسب موقعیت مستقل سیاسی در لُر کوچک در نظر گرفت .

دوران طولانی فعالیت و سپس حکومت شجاع الدین صرف مراحل مختلف تأسیس ، استقرار و سپس تثبیت حکومت خود در لرکوچک شد . وی در این راه تأیید و حمایت اولیۀ رؤسا و منتقدان منطقۀ تحت ادارۀ خود را بدست آورده بود . او با سازش با طوایف و مردمان آن منطقه که در حملات و یورش های اقوام مختلف تضعیف شده بودند و قرار و پیمان با آنان موجب گردید که مانع جدی در برابر شخصی کردن قدرت و تشکیل حکومت دودمان ایجاد نشود .

سکه عصر اتابکان لرکوچک
سکه عصر اتابکان لرکوچک

نقل است که شجاع الدین به تدبیر و مدارا آن نواحی را بتصرف درآورد . �منتخب التواریخ معینی : ص۵۴� در مرحلۀ بعد وی نیازمند بود که سایر اقوام و خاندان های مهم لر کوچک را به اطاعت درآورد . در اینجا با مقاومت هایی روبرو گردید که اهم مخالفت ها بر دو محور متمرکز بود . یکی رقیب اصلی وی ( سرخاب بن عیار ) و دیگری رؤسای متنفذ قبایل لُر.

نکتۀ دیگری که باز به بحث یادشده مربوط است ، زمان دقیق و نهایی است که می توان بعنوان تاریخ تأسیس حکومت اتابکان لر کوچک در نظر گرفت . چنین بنظر می رسد که باید فاصلۀ ده ساله میان سال ۵۷۰ تا ۵۸۰ ه. ق را دورۀ تأسیس حکومت بدست شجاع الدین خورشید بشمار آورد . در سال ۵۷۰ ه. ق وی توانست بر اساس توافق رؤسای دودمانهایی که به وی اعلام وفاداری کردند ، در منطقۀ تحت ادارۀ خود که سمت شحنگی در آنجا داشت ، تسلط یابد . سپس برای گسترش سلطه خود بر سایر طوایف و قبایل لرستان و حذف رقبای سیاسی ، یک دورۀ ده ساله را پشت سر گذارد . متأسفانه ابهام و فقدان صراحت منابع تا اندازه ای است که باید با احتیاط کامل در این خصوص بحث کرد . بعنوان مثال برغم آنکه برخی از منابع و مآخذ تاریخ تأسیس حکومت اتابکان لر را سال ۵۷۰ ه. ق ذکر می کنند ، اما مشخص نمی کنند که آیا شجاع الدین در این تاریخ خود را اتابک نامید یا در زمان دیگری دست به اینکار زد . � منتخب التواریخ معینی : ص۵۴�

منابع :

منتخب التواریخ معینی ، منسوب به معین الدین نطنزی ، به اهتمام ژان اوبن ، تهران ۱۳۶۳ شمسی

حمدالله مستوفی ، تاریخ گزیده ، به اهتمام دکتر عبدالحسین نوایی ، تهران ، ۱۳۶۳ شمسی

بدلیسی ، شرف خان ، شرفنامه ، به اهتمام ولادیمیر ولییا منیوف زرنوف ، تهران ، ۱۳۷۷ شمسی

مینورسکی ، ولادیمیر ، رسالۀ لرها و لرستان ترجمۀ سکندر امان اللهی بهاروند و لیلی بختیاری ، تهران ، ۱۳۶۲ شمسی

ساکی ، علیمحمد ، جغرافیای تاریخی و تاریخ لرستان ، خرم آباد ، ۱۳۴۴ شمسی

📚خاندان خورشیدی ( اتابکان لر ) حاکمانی که با حمایت مردم منطقه به حکومت این دیار رسیدند. #جنگرو : jangro ( جنگجو )
🔹به استناد از منابع، آثار و نشانه های معتبر تاریخی و اظهارات مورخان و نویسندگان بزرگی همچون هنری فیلد، رابینیو و ولادیمیر مینورسکی خاور شناس برجسته روسی، خاندان خورشیدی از قبایل اصیل ایرانی، کُردان آسیای صغیر، منطقه ( قامشلو، دیرک ) که در جنگ چالدران از سرزمین ایران جدا و به تصرف امپراطوری عثمانی در آمد و اکنون جزء مناطق کردنشین کشور سوریه است بودند.
🔹توضیح؛ در دوران شاه طهماسب صفوی و شکست در جنگ چالدران مناطق مهمی از خاک ایران به تصرف امپراطوری عثمانی در آمد. سپس بعد از جنگ جهانی اول امپراطوری عثمانی نیز فرو پاشید و در سال 1923 میلادی با کمک انگلیس کشورهای ترکیه. سوریه و عراق از آن سربرآورده و مناطق مذکور ضمیمه خاک این کشورها گردید.
🔹رابینیو ( ص ۲۳ ) خاندان خورشیدی از تبار ( دیرک ) همواره از حمایت همه جانبه دریکوندها برخوردار بودند. این خاندان که افراد جنگجو و به جنگرو ( jangro ) معروف بودند در منطقه طرهان ساکن و این منطقه نیز به جنگرویی ( دیارجنگجویان ) معروف شد.
شاه شجاع خورشید سرسلسله این خاندان در سال۵۷۰ ه - ق با یکپارچه کردن تمام طوایف منطقه توانست حکومت مستقلی جدا از حکومت اعراب و سلجوقیان در لرستان ( پیشکوه و پشتکوه ) تشکیل دهد. این خاندان که تا سال ۱۰۰۶ ( ه ق ) حکومت این ناحیه مهم را در دست داشتند برای مردم منطقه حاکمانی شایسته و برای غرب کشور پاسدارانی شجاع و از جان گذشته بودند.
عاقبت پس از قرنها حکومت شرافتمندانه در سال ۱۰۰۶ ( ه ق ) شاهوردی خان آخرین حاکم از این خاندان بدلیل تمرد و عصیان و اعلام استقلال از حکومت صفوی توسطه شاه عباس اول کشته شد و سلسله خاندان خورشیدی منقرض گردید.
●قبایل متعدد پهله در نواحی کوهستانی ترکیه، سوریه و ایران سکونت دارند ( شوبرل ص ۲۰ )
●فیلی ها از عناصر لک و از شعب فرعی لُرها هستند ( کرزن، جلد دوم، ص ۲۶۹ - ۲۷۰ )
۱ - سلسله والیان لرستان/دکتر روح الله بهرامی صفحات ۶۱ تا ۶۳
۲ - الحوادث الجامعه�ص ۱۵۵ ( ترجمه فارسی بخش دوم ص ۱۲۱ )
۳ - تاریخ سرزمین ایلام / تالیف ناصر راد .
۴ - مردم شناسی ایران / هنری فیلد / ترجمه عبدالله فریار .
#دیرک_بالاگری_وه #دریکوند_علیشروان #خرم_آباد #پلدختر #ایلام #کرمانشاه #دهلران #سیمره #دره_شهر #اندیمشک #کوهدشت #معمولان #رومشکان
#دیرک_بالا_گری_وه

#جنگرویی_jangroi
حکومت اتابکان خورشیدی لرستان؛
باستناد از منابع تاریخی و اضحارات نویسندگان بزرگی همچون رابینیو، هنریفیلد و ولادیمیرمینورسکی تاریخدان و خاور شناس برجسته روسی، جنگروی از قبایل مهم و اصیل ایرانی و بنیانگذار اتابکان خورشیدی لرستان بودند، این نویسندگان تاکید دارند که دریکوندها نیز متعلق به این قبیله ( جنگروی ) میباشند. رابینو ( ص ۲۳ ) اتابکان لرستان همواره از حمایت همه جانبه دیرک وندها برخوردار بودند، این حاکمان که بعضی افراد ناآگاه آنان را میر و عرب می نامند، از قبایل اصیل ایرانی کردهای آسیای صغیر بودند که در سالهای ۵۸۰ تا ۱۰۰۶ ( ه ق ) بر قسمتهای مهم ناحیه لرستان حکومت میکردند، عاقبت پس از قرنها حکومت شرافتمندانه در سال ۱۰۰۶ ( ه ق ) آخرین حاکم لر ( شاهوردیخان ) بدلیل تمرد و عصیان و اعلام استقلال از حکومت صفوی توسطه شاه عباس اول کشته شد و سلسله اتابکان لر کوچک منقرض گردید.
✔حکومت_والیان:
پس از انقراض اتابکان خورشیدی، به فرمان شاه عباس صفوی حکومت لرستان �استان لرستان و ایلام کنونی� به ( والیان ) که اکثراً از طایفه سلویزی بودند رسید، حاکمیت این والیان تا اغاز پادشاهی رضاخان پهلوی بر لرستان ماندگار شد.
موسس والیان لرستان ( حسین خان ) از طایفه سلویزی بود،
بر اساس معتبرترین مدارک و ماخذ مانند زبده التواریخ و تاریخ گزیده که اگاهی هایی در مورد اقوام ایرانی به دست میدهند، طایفه سلویزی از اقوام اصیل ایرانی شعبه جنگروی که اتابکان خورشیدی نیز از ان برخاسته بودند محسوب میشوند، ادعای اینان مبنی بر وابستگی به خاندان عصمت و طهارت چیزی جز استفاده از احساسات مذهبی و عواطف دینی توده های مردم �همانند شگرد صفویان� در انتساب خود به خاندان پیامبر نبوده است.
●با روی کار امدن سلسله والیان لرستان مناطق لر شمالی به لرستان فِیلی مشهور شد چرا که والیان از فیلی ها بودند .
●قبایل متعدد فیلی در نواحی کوهستانی ترکیه، سوریه و ایران سکونت دارند ( شوبرل ص ۲۰ )
●فیلی ها از عناصر لک و از شعب فرعی لُرها هستند ( کرزن، جلد دوم، ص ۲۶۹ - ۲۷۰ )
۱ - الحوادث الجامعه�ص ۱۵۵ ( ترجمه فارسی بخش دوم ص ۱۲۱ )
۲ - تاریخ سرزمین ایلام / تالیف ناصر راد .
۳ - مردم شناسی ایران / هنری فیلد / ترجمه عبدالله فریار .
#دیرک_بالا_گری_وه

شاه به معنای عظمت وبزرگی و وردی به معنای خوبی ونیکی معنا کل بزرگ مرد نیکو

شاهوردی ازدوبخش شاه . و وردی که شاه به معنی بزرگ ووردی به معنی خوبی وجوانمردی

شاه گل سرخ ، باغبان

طایفه شاهوردی از نسل شاهوردی خان آخرین اتابک لر ساکن در خوزستان و لرستان . ایلام

شاهوردی خان لر در زمان شاه عباس صفوی حاکم لرستان بود