روح هراسی

روح هراسی یا ترس از ارواح در بسیاری از فرهنگهای بشری مبتنی بر این باور است که برخی از ارواح ممکن است نسبت به مردم بدخواه بوده و برای آنها خطرناک باشند . ( گستره ای از انواع نگرش ها ممکن است نسبت به این موضوع وجود داشته باشد، از جمله نگرش شیطنت آمیز، نگرش مهربانانه، نگرش بی تفاوت، و غیره ) .
ترس از ارواح که گاهی اوقات با عنوان فاسموفوبیا phasmophobia به آن اشاره می شود، به غلط با عنوان اسپکتروفوبیا spectrophobia یا آئینه هراسی نیز خوانده شده است، در حالیکه کلمه اخیر یک لغت تثبیت و تعیین شده ( پذیرفته شده ) برای ترس از آینه ها و یا ترس از بازتاب تصویر فرد می باشد.
اعتقاد راسخ به وجود ارواح توسط بسیاری از مذاهب و ادیان غربی به عنوان یک خرافه در نظر گرفته می شود . به عنوان مثال، در آئین مسیحیت، مرده ها تا روز قیامت در بهشت یا جهنم به سر می برند. همچنین از نقطه نظر عقل گرایی فلسفی نیز به طور کلی اعتقاد عمومی به ارواح، خرافات محسوب می شود. با این حال هنوز هم، ترس از ارواح یا همان روح هراسی، حتی در جوامع پسا صنعتی پدیده گسترده ای می باشد. فیلسوفی به نام «توماس . و . موریس» در این ارتباط نوشته است :
«. . . من کاملا آگاه هستم که ترس از ارواح در تضاد با علم، عقل و دین می باشد. اما با این وجود اگر من یک شب به تنهایی در یک گورستان ماندن محکوم شده باشم ، و من از قبل بدانم که شاخه های درختان با سر و صدا شکسته خواهند شد و باد زوزه خواهد کشید و زاری خواهد کرد و حرکات و جنبش های نصفه و نیمه ای در تاریکی آنجا دیده خواهد شد، با این وجود، پس از اینکه من، قورباغه وار، به سمت قبرستان راهپیمایی کردم، ترس و وحشت را هر بار که یکی از این چیزها اتفاق بیافتد، احساس خواهم نمود. . . » در بسیاری از محاسبات سنتی، اغلب تصور می شود که ارواح همان افراد فوت شده ای هستند که به دنبال انتقام گرفتن هستند و یا به خاطر کارهای بدی که در طول زندگی انجام داده اند، بر روی زمین زندانی شده اند. ظهور ارواح اغلب به عنوان فال و یا نشانه ای از مرگ محسوب می شود. اینکه فردی دوگانه ای شبح وار از خودش را ببیند، یک فال وابسته به مرگ به شمار می رود. برخی از دانشمندان گفته اند که اعتقاد داشتن به ارواح و ترس از آنها و دیگر موجودات مافوق طبیعی، همچون اشباح و اجنه و خدایان، یک نوع مکانیزم کنترل اجتماعی است. یافته های انسان شناسی به نام «جان وایتینگ» که بر روی فرهنگهای مختلف مطالعاتی دارد، نشان می دهد که میان ترس از ارواح و کمبود میزان آزاد گذاشتن ( کمبود مساهله و اغماض ) در دوران طفولیت و همینطور شدت مجازات کودکان برای پرخاشگری رابطه ای وجود دارد. مشاهدات انجام شده در این فرهنگ ها، به این فرضیه منجر شده است که آداب و رسوم عزاداری در این فرهنگها برای محافظت زنده ها از ارواح اجدادی طراحی شده اند.
روح هراسی در میان فرهنگ های مختلف
قبیلهٔ واری
اعضای قبیله واری Wari، که در میان جنگلهای انبوه آمازون ( جنگل ) زندگی می کنند، معتقدند که روح افراد مرده ممکن است به صورت یک شبح وحشتناک که «جیما jima نامیده می شود، ظاهر شود. گفته می شود که »جیما با دستهای بسیار قوی، سرد و مسموم کنندهٔ خود افراد را می گیرد و سعی می کند که روح آنها را از بدنشان بیرون بکشد.
پاپوان ها
در قرن نوزدهم یک مبلغ مذهبی مسیحی ترس از ارواح یا همان روح هراسی در میان پاپوان ها Papuans را به شرح ذیل توصیف می کند:
«ترس بسیار شدید از غلبهٔ ارواح در میان پاپوان ها قابل فهم است. حتی در طی روز آنها برای عبور از یک قبرستان اکراه دارند و بی میل هستند، اما در طی شب هیچ چیزی وجود ندارد که آنها را برای انجام چنین کاری ( عبور از گورستان ) تحریک نماید. در ارتباط با مرگ یا پس از مردن کسی، آنها گردش خودشان را برای جستجو کردن نوعی درخت ( درخت کاد اصفر؟ ) و تنباکو آغاز می کنند و آنها ممکن است همچنین این گردش را از طریق طی کردن دریا بوسیله یک قایق پارویی و بدون بادبان انجام بدهند. بالاتر از همه، بعضی از ترک کنندگان دنیا، که به اصطلاح قهرمانان یا بزرگان آنها هستند، برای آنها الهام بخش نوعی ترس خاص می باشند. در چنین مواردی پس از دفن آن فرد، شما ممکن است تا چند روز متوالی در حوالی غروب صدای بلند همزمان و وحشتناکی در تمام خانه های همهٔ روستا بشنوید، صدای بلند فریاد، جیغ، ضرب و شتم و پرتاب کردن چوب؛ خوشبختانه غوغا و جنجال یا داد و بیداد در آخرین مرتبه بلند نیست : مقصود از آن، این است که شبح را مجبور سازند که خود را خاموش نماید : آنها به آن روح تمام چیزهایی که در خور او و مناسب شأنش می باشد را هدیه کرده اند، یعنی، یک قبر، یک مهمانی و مراسم تشییع جنازه، یک مراسم بزرگداشت و همینطور زیور آلات و اشیاء تزئینی اما اکنون آنها به او التماس می کنند که به خودش در مشاهداتش بیشتر از این اطمینان نکند ( مطالبهٔ بیشتری ننماید ) ، به انفاس خویش، بیماری را بر بازماندگان فرونفرستد، آنها را نمیراند و روحشان را از بدنشان »واکشی" نکند ( روحشان را بیرون نکشد ) . پاپوان ها بدینسان عمل می کنند. »
ژاپنی ها
اونیرو Onryō یک روح ژاپنی یا یورئی yurei است که توانائی بازگشت به جهان فیزیکی به منظور دنبال کردن اهداف انتقامجویانه را دارد. در حالیکه اونیروی نر ( مرد ) را اغلب می توان در تئاتر کابوکی یافت، اکثریت این ارواح را زنان تشکیل می دهند. این ارواح زن، بدون داشتن قدرت در دنیای فیزیکی از هوسها و هوس بازی های دوستداران مرد خود رنج می برند. در هنگام مرگ آنها قوی و نیرومند خواهند شد. «گوریو»ها ارواح انتقامجویی هستند که از طبقهٔ اشراف ( آریستوکرات ها ) ( آریستوکراسی ) انتقام می گیرند. به خصوص ارواح افرادی که به شهادت رسیده اند.
ادبیات و هنر
ترس از ارواح و وحشت از انتقام و شرارت و آزار آنها، یک پایه و مبنای مشترک برای طرح داستانهای ارواح و اشباح در ژانر ادبی و نیز در فیلم هایی با مضمون روح و شبح می باشد.