رنگ دانه

پیگمنت یا رنگدانه ماده ای است که با استفاده از جذب طول موج انتخابی می تواند رنگ نوری انعکاسی یا انتقالی را تغییر دهد. این فرایند فیزیکی با فرآیندهایی دیگری همچون فلورسنس، فسفورسانس و دیگر اشکال لومینسانس (تابناکی) که در آن ها یک ماده از خود نور ساطع می کند، متفاوت است.
Doerner, Max (1984). The Materials of the Artist and Their Use in Painting: With Notes on the Techniques of the Old Masters, Revised Edition. Harcourt. ISBN 0-15-657716-X.
Finlay, Victoria (2003). Color: A Natural History of the Palette. Random House. ISBN 0-8129-7142-6.
Gage, John (1999). Color and Culture: Practice and Meaning from Antiquity to Abstraction. University of California Press. ISBN 0-520-22225-3.
Meyer, Ralph (1991). The Artist's Handbook of Materials and Techniques, Fifth Edition. Viking. ISBN 0-670-83701-6.
بسیاری از مواد انتخابی، طول موج های خاصی از نور را جذب خود می کنند. موادی همچون پیگمنت ها که بشر آن را جهت استفاده گزینش و گسترش داده است، معمولاً از ویژگی های خاصی برخوردار هستند که این ویژگی ها سبب شده که آن ها برای رنگ کردن سایر مواد بهترین گزینه انتخابی باشند. یک پیگمنت باید نسبت به موادی که قرار است به آن رنگ دهد، از خاصیت رنگ دهی بالایی برخوردار باشد. پیگمنت بایستی در دمای محیط به شکل جامد باقی بماند.
دوام و ثبات رنگ از جمله ویژگی های مطلوب یک پیگمنت در زمینه کاربردهای صنعتی و هنری به شمار می رود. پیگمنت های بی دوام «پیگمنت فرار» نامیده می شوند. پیگمنت های فرار در مرور زمان ویا با در معرض نور قرار گرفتن، محو می شوند تا جایی که نهایتاً رنگ آن ها رو به سیاهی می زند.
پیگمنت ها برای رنگی بخشیدن رنگ، جوهر، پلاستیک، پارچه، لوازم آرایشی، مواد غذایی و دیگر مواد بکار می روند. بیشتر پیگمنت هایی که در صنایع تولیدی و هنرهای تجسمی مورد استفاده قرار می گیرند کلرانت های رنگی (colorant) هستند که معمولاً به شکل پودر ریز در می آیند. این پودر به ماده نسبتاً خنثی یا بی رنگ همچون رنگپایه (یا محمل) افزوده شده که پیگمنت را در خود به حالت تعلیق نگه داشته و چسبندگی خود را به رنگ می دهد.

رنگ دانه (pigment)
در زیست شناسی، هر مولکول شیمیایی که نور مرئی را بازبتاباند، از خود عبور دهد، یا هر دو عمل را صورت دهد. رنگ رنگ دانه به جذب گزینشی طول موج های خاصی از نور در آن و بازتاب بقیۀ طول موج ها بستگی دارد. مثلاً، کلروفیل رنگ دانه ای گیاهی است که نور را در بخش های بنفش ـ آبی و نارنجی ـ سرخ طیف نور جذب و انرژی آن را به انرژی شیمیایی تبدیل می کند. در عین حال، کلروفیل نور بخش های سبز و زرد طیف را باز می تاباند و به همین علت سبز به نظر می رسد. رنگ دانه ها به لحاظ شیمیایی به چند دستۀ بزرگ تقسیم می شوند، اما غالباً آن ها را به دو دستۀ اصلی تقسیم می کنند. دستۀ نخست شامل رنگ دانه هایی است که نیتروژن دارند و دستۀ دوم را رنگیزه های فاقد نیتروژن تشکیل می دهند.