استوپا

استوپا (زبان سانسکریت: m. ,स्तूप "پُشته") نوعی بنای تپه مانند یا سازه ای نیم کره است که از آن به عنوان محلی برای مراقبه و مدیتیشن استفاده می شود. استوپا در بسیاری از مناطق آسیای جنوب شرقی مخصوصاً در شبه قارهٔ هند وجود دارد.
استوپا کهن ترین بنای مذهب بودایی است و در ابتدا تنها شامل گورپشته بوده که از گِل یا در مکان های کم آب از توده ای سنگ ساخته می شده است تا پوششی بر آثار مقدس بودا باشد. پس از درگذشت بودا، بدن وی سوزانده شد و خاکسترش در زیر ۸ استوپا دفن گردید. دو استوپا نیز بر روی ظرف خاکستر و خاک زغال هایی که پیکر بودا با آتش آن سوزانده شده بود، قرار گرفت.

اِستوپا (stupa)
استوپای سانچی
استوپای سانچی
استوپای سانچی
استوپای سانچی
استوپای سانچی
استوپای سانچی
استوپای سانچی
سازه ای گنبدی که جایگاه نگهداری بقایای جسد یکی از قدیسان بودایی است. سابقۀ بنای استوپا به حدود هزار سال پ م در هندوستان می رسد، که از یادمان های گورستانی اقتباس شده بود؛ استوپا معمولاً سقفی نیم کره ای دارد که بر روی آن منار ساخته می شود. در خاور دور، استوپا به پاگودا تکامل یافت؛ در تبت به چورتن تبدیل شد که به معنای تل تدفین است. استوپا می تواند تلی ساده به شکل زنگوله، سازه ای پیچیده تر، یا بقعه ای آذین یافته باشد. مفاهیم نمادین مربوط به استوپا در نواحی مختلف متفاوت است، و نمادی واحد ممکن است معانی مختلفی داشته باشد. معماری استوپا بازتابی است از پنج عنصر خاک، باد، آتش، آب، و خِرَد. پاسنگ استوپا معرِف خاک، گنبد آن نماد آب، منار آن نماد آتش، هلالی آن نماد باد و قرص خورشید نماد فضا به شمار می رود. شکل هندسی، مثلاً حلقه های قاعده، تعداد اضلاع هر فضای بسته، یا سایر عناصر تکرارشونده، قابل تطبیق با تعالیم بوداست: سه حلقۀ قاعدۀ استوپا به سه ملجأ اشاره دارند، فضای چهارضلعی احتمالاً نماد چهار حقیقت ناب است، و فضای هشت ضلعی به راه هشت گانه دلالت دارد. مناره ، گذشته از آتش، نماد روشنایی نیز به شمار می رود. ازجمله مهم ترین استوپاها عبارت اند از استوپای سانچی (قرن ۳ـ۱پ م)، که تل های خاکی و ریگی مجزا را دربر می گیرد، و روکار سنگ دارد و سکویی به شکل مربع بر فراز آن بنا شده است که گنبد چتری سنگیِ چندطبقه ای، به نام چترا، روی آن قرار دارد. نرده و مسیر سنگ فرش شدۀ پیرامون استوپا، محلی است برای عبور عبادت کنندگان در اطراف آن.