هندیان از نژاد آریایی هستند. نژاد آریایی در آغاز در منطقه جنوب سیبری و حدوداً روسیه کنونی سکونت داشتند. پس از مدتی مردم آریایی دست به مهاجرت زده و به دو قسمت آریایی غربی و شرقی تقسیم شدند، آریایی غربی در اروپا مانده و ملل گوناگون اروپا را ( مانند اسلاوها، ژرمن ها، یونانیان و. . . ) تشکیل دادند. اما آریاییهای شرقی به آسیا آمده و در طی زمان به دسته های مختلفی تقسیم شدند ( مانند ایرانی، ارمنی، ماوراءالنهری و . . . ) آریایی ها پیش از آنکه به دو دسته ایرانی و هندی تقسیم شوند، مدت زیادی باهم می زیستند و سرانجام بر اثر عوامل متعددی دو راه مختلف را در پیش گرفتند: آریایی های ایرانی در سرزمین ایران ( که مرز آن از جیحون تا دجله و از خزر تا خلیج فارس و از سند تا رودکورا در قفقاز می باشد ) ساکن شدند و آن را، «ائیریانه» یعنی سرزمین یا محل آریاها یا ایران خواندند. آریاییهای هندی رو بسوی جنوب نهاده و از رود سند گذشته و در شبه قاره هندوستان مسکن گزیدند و نام آن را بنام رودی که در مغرب آن جریان داشت، یعنی «سند» نامیدند که همان «هند» است. سرزمین هند پیش از مهاجرت آریایی ها به آنجا تمدن درخشان و چشمگیری را در کنار رود سند ترتیب داده بودند ولی در اثر هجوم آریایی ها تمدن خود را از دست داده و مطیع اقوام مهاجر و مهاجم شدند. ساکنان اولیه هند را «دراویدی» می نامند اینان دارای دین ابتدایی بودند و مدارکی دال بر پرستش درختان، حیوانات و مجسمه های خاصی بین آنها در دست است لیکن به تدریج در اثر تفوق و تسلط آیینها و باورهای آریایی، از بین رفته و نابود شدند.
1ـ2ـ منشأ و سرچشمه دین هندیان؛ وداها
سرچشمه دین هندی را باید در متون مقدس «وداها» جویا شد. وداها سرودهایی هستند که در بیش از هزار سال پیش از میلاد سروده شده اند. همین متون بعنوان مبنای اعتقاد و باور هندیان قلمداد شده و الهام بخش و مبنای آیین های بعدی هندی بوده است. در واقع وداها نقطه آغاز مسیر دین هندی است، بر این اساس برای درک دین هندیان نخست باید به سراغ ریشه رفت و آنگاه تحولات آتی آن را در متون مقدس بعدی و آیین های پسین تر جویا شد.
1ـ3ـ دین ودایی
نخستین دین متشکل، منظم و مشخص هندیان، دین ودایی است. دین ودایی براساس متون و آرای وداها که متون مقدس هندیان نخستین است، شکل گرفته است. واژه «ودا» به معنای «دانش» است. وداها مجموعه متونی هستند که بر چهار کتاب اطلاق می شوند. این چهار کتاب عبارتند از: 1ـ ریگ ودا ( ودایی مزامیر یا سرودها ) 2ـ یاجور ودا ( ودای فرمولهای مقدس ) 3ـ ساماودا ( ودای آوازها ) 4ـ آتاروا ودا ( ودای افسونها ) .
نخستین این چهار کتاب یعنی ریگ ودا از همه متون دیگر مهمتر است. ریگ ودا مادر وداهای دیگر است و قدیمترین متن دینی در بین ادیان زنده جهان است. وداها مرجع کلیه آرا، آداب و سنن هندی است. همه قوانین و مقررات در چهارچوب تعلیمات و تفسیرهای آنها به وجود آمده و مراسم و تشریفات مذهبی و دعاها و نمازها و آداب و رسوم اجتماعی هند از آنها سرچشمه گرفته است. چنانچه گذشت ریگ ودا بر سایر وداها، هم از جهت اعتبار و اهمیت و هم قدمت، تقدم دارد و شامل یکهزار و بیست و هشت سرود می باشد. بسیاری از سرودهای ریگ ودا در یاجور ودا نیز به چشم می خورند. ساما ودا نیز ارزش و اهمیت مستقلی ندارد زیرا بیشتر سروده های آن ماخوذ از ریگ ودا است. آتاروا ودا نیز عمدتاً کتاب سحر و جادوست و بسیاری از اوراد آن به تسلط بر نیروهای اهریمنی مربوط می شود.
1ـ 4 ـ دیگر متون مقدس هندی
متون مقدس اولیه هندی یعنی ( وداها ) به سیر خود در تاریخ ادامه داده و در ادوار بعدی تفسیرها، توصیف ها و توضیحاتی بر آنها اضافه شده و متونی دیگر در راستای متون اولیه و بر مبنای آنها و یا متأثر از آنها شکل گرفته است. این متون را می توان بدین ترتیب نام برد:
1ـ برهماناها: توصیف و توضیح مراسم قربانی مندرج در متون ودایی توسط برهمن ها یا روحانیون.
2ـ آرنیکاها یا نصوص و متون بیان شده در جنگل، که توسط زاهدان جنگل نشین و در عزلت، تدوین یافته است.
3ـ اوپانیشادها ( در اصطلاح به معنای نزدیک نشستن به معلم ) ، تفسیرهای عرفانی و فلسفی از وداها.
4ـ سوتراها ( سوره های بسیار کوتاه ) ، برای حفظ آثار پیشین و متون مقدس. عده ای ضروری دیدند تا نوشته های دیگری بنگارند که شامل سوره های بسیار کوتاه باشد و مراسم عبادی را به ایجاز و اختصار هرچه تمامتر بیان کند، این آثار «سوترا» نامیده شدند.
5 ـ قوانین مانو ( اسم خاص ) ، که مجموعه ای از قوانین و مقررات و واجبات و محرمات مفصل در مورد زندگی روزمره افراد و برای تمامی مراحل زندگی است.
6 ـ بهاگاوادگیتا ( سرود ایزدی ) ، اشعاری حماسی که مشتمل بر آراء و تعلیمات در باب خدا، طبیعت، عشق و محبت و. . . می باشد.
2ـ ریگ ودا
هندوان، وداها را آسمانی، ناآفریده و کلام منزل می دانند و حتی برخی از آنها، کلمات و الفاظ آن را لاهوتی می شمارند. اینان مؤلفین وداها را تعدادی از عارفان یا بینانان ( اهل بصیرت ) می دانند که آنچه را از طریق بینش یا الهام دریافته و یا شنید ه اند، نقل کرده و بعد به تحریر کشیده اند و گویا این تلقین و الهام و تدوین و تحریر قرنها طول کشیده است.
مجموعه ریگ ودا شامل ده بخش است که هر بخش را ماندالا ( دایره، مدار و . . . ) می نامند. سراینده سروده های ریگ ودا را ریشی ( بیننده یا بصیر ) می گویند. ریشی ها مردمان آزاده، صریح البیان و روشن بین زمان خود بوده و نزد هندوان مورد احترام و تکریم بودند.
2 - 1 - نکاتی مقدماتی در باب ریگ ودا
1 ـ ریگ ودا سرودهایی است که در مدح و جلال خدایان و موجودات گوناگون اساطیری گفته شده است. و نیز شامل نیایشها و تحسینهایی است که در حق خدایان سروده شده است. در ریگ ودا بطور کلی در باب هفتاد و شش موضوع مطالبی سروده شده است.
2ـ متن ریگ ودا شعرگونه و در قالب سمبلیک و نمادین و تمثیلی و در حال و هوایی اسطوره ای است.
3ـ متون موجود در ریگ ودا حداقل در باب مساله . . .
1ـ2ـ منشأ و سرچشمه دین هندیان؛ وداها
سرچشمه دین هندی را باید در متون مقدس «وداها» جویا شد. وداها سرودهایی هستند که در بیش از هزار سال پیش از میلاد سروده شده اند. همین متون بعنوان مبنای اعتقاد و باور هندیان قلمداد شده و الهام بخش و مبنای آیین های بعدی هندی بوده است. در واقع وداها نقطه آغاز مسیر دین هندی است، بر این اساس برای درک دین هندیان نخست باید به سراغ ریشه رفت و آنگاه تحولات آتی آن را در متون مقدس بعدی و آیین های پسین تر جویا شد.
1ـ3ـ دین ودایی
نخستین دین متشکل، منظم و مشخص هندیان، دین ودایی است. دین ودایی براساس متون و آرای وداها که متون مقدس هندیان نخستین است، شکل گرفته است. واژه «ودا» به معنای «دانش» است. وداها مجموعه متونی هستند که بر چهار کتاب اطلاق می شوند. این چهار کتاب عبارتند از: 1ـ ریگ ودا ( ودایی مزامیر یا سرودها ) 2ـ یاجور ودا ( ودای فرمولهای مقدس ) 3ـ ساماودا ( ودای آوازها ) 4ـ آتاروا ودا ( ودای افسونها ) .
نخستین این چهار کتاب یعنی ریگ ودا از همه متون دیگر مهمتر است. ریگ ودا مادر وداهای دیگر است و قدیمترین متن دینی در بین ادیان زنده جهان است. وداها مرجع کلیه آرا، آداب و سنن هندی است. همه قوانین و مقررات در چهارچوب تعلیمات و تفسیرهای آنها به وجود آمده و مراسم و تشریفات مذهبی و دعاها و نمازها و آداب و رسوم اجتماعی هند از آنها سرچشمه گرفته است. چنانچه گذشت ریگ ودا بر سایر وداها، هم از جهت اعتبار و اهمیت و هم قدمت، تقدم دارد و شامل یکهزار و بیست و هشت سرود می باشد. بسیاری از سرودهای ریگ ودا در یاجور ودا نیز به چشم می خورند. ساما ودا نیز ارزش و اهمیت مستقلی ندارد زیرا بیشتر سروده های آن ماخوذ از ریگ ودا است. آتاروا ودا نیز عمدتاً کتاب سحر و جادوست و بسیاری از اوراد آن به تسلط بر نیروهای اهریمنی مربوط می شود.
1ـ 4 ـ دیگر متون مقدس هندی
متون مقدس اولیه هندی یعنی ( وداها ) به سیر خود در تاریخ ادامه داده و در ادوار بعدی تفسیرها، توصیف ها و توضیحاتی بر آنها اضافه شده و متونی دیگر در راستای متون اولیه و بر مبنای آنها و یا متأثر از آنها شکل گرفته است. این متون را می توان بدین ترتیب نام برد:
1ـ برهماناها: توصیف و توضیح مراسم قربانی مندرج در متون ودایی توسط برهمن ها یا روحانیون.
2ـ آرنیکاها یا نصوص و متون بیان شده در جنگل، که توسط زاهدان جنگل نشین و در عزلت، تدوین یافته است.
3ـ اوپانیشادها ( در اصطلاح به معنای نزدیک نشستن به معلم ) ، تفسیرهای عرفانی و فلسفی از وداها.
4ـ سوتراها ( سوره های بسیار کوتاه ) ، برای حفظ آثار پیشین و متون مقدس. عده ای ضروری دیدند تا نوشته های دیگری بنگارند که شامل سوره های بسیار کوتاه باشد و مراسم عبادی را به ایجاز و اختصار هرچه تمامتر بیان کند، این آثار «سوترا» نامیده شدند.
5 ـ قوانین مانو ( اسم خاص ) ، که مجموعه ای از قوانین و مقررات و واجبات و محرمات مفصل در مورد زندگی روزمره افراد و برای تمامی مراحل زندگی است.
6 ـ بهاگاوادگیتا ( سرود ایزدی ) ، اشعاری حماسی که مشتمل بر آراء و تعلیمات در باب خدا، طبیعت، عشق و محبت و. . . می باشد.
2ـ ریگ ودا
هندوان، وداها را آسمانی، ناآفریده و کلام منزل می دانند و حتی برخی از آنها، کلمات و الفاظ آن را لاهوتی می شمارند. اینان مؤلفین وداها را تعدادی از عارفان یا بینانان ( اهل بصیرت ) می دانند که آنچه را از طریق بینش یا الهام دریافته و یا شنید ه اند، نقل کرده و بعد به تحریر کشیده اند و گویا این تلقین و الهام و تدوین و تحریر قرنها طول کشیده است.
مجموعه ریگ ودا شامل ده بخش است که هر بخش را ماندالا ( دایره، مدار و . . . ) می نامند. سراینده سروده های ریگ ودا را ریشی ( بیننده یا بصیر ) می گویند. ریشی ها مردمان آزاده، صریح البیان و روشن بین زمان خود بوده و نزد هندوان مورد احترام و تکریم بودند.
2 - 1 - نکاتی مقدماتی در باب ریگ ودا
1 ـ ریگ ودا سرودهایی است که در مدح و جلال خدایان و موجودات گوناگون اساطیری گفته شده است. و نیز شامل نیایشها و تحسینهایی است که در حق خدایان سروده شده است. در ریگ ودا بطور کلی در باب هفتاد و شش موضوع مطالبی سروده شده است.
2ـ متن ریگ ودا شعرگونه و در قالب سمبلیک و نمادین و تمثیلی و در حال و هوایی اسطوره ای است.
3ـ متون موجود در ریگ ودا حداقل در باب مساله . . .