ابن ایاس

زین الدین محمد حنفی شهرت یافته به ابن اِیاس (۱۴۸۸-۱۵۲۴) تاریخ نگار مصری دورهٔ مملوکی بود که به شعر عربی نیز روی آورد.
بدائع الزهور فی وقائع الدهور: (به معنای: گل های آشکار در رویدادهای روزگار) مهم ترین اثر او که بیشترین ویژگی های تاریخ نویسی اش در آن آشکار است. نسخهٔ به جاماندهٔ آن، بخش های نخستینش گمشده و گویا رویدادهای تازه تر نیز به آن افزوده شده است.
عجاب السلوک: کوتاه شدهٔ بدائع الزهور است.
عقود الجُمان فی وقائع الأزمان: تاریخ کوتاه مصر
مرج الزهور فی وقائع الدهور: تاریخ کوتاه جامع از باستان تا روزگار انوشیروان که از دید تاریخ نویسی نوین، ستوده نمی شود و بیشتر پژوهشگران این اثر را منسوب به ابن ایاس می دانند.
نشق الأزهار فی عجائب الاقطار: کتابی دربارهٔ اخترشناسی و پدیده های نجومی، به ویژه آن بخش از این علم که به مصر پیوسته است.
نزهة الأمم فی العجائب والحِکَم: در شگفتی های حکم ها در تاریخ جهان است.
منتظم بدءِ الدنیا و تاریخ الأمم: تاریخ عام تا روزگاران مکتفی بالله.
زادهٔ ۱۸ ژوئن ۱۴۴۸/ ۶ ربیع الثانی ۸۵۲ق در قاهره بود. نسبش «ابوالبرکات زین الدین محمد بن احمد بن ایاس حنفی» ذکر شده است. نزد جلال الدین سیوطی و عبدالباسط بن خلیل حنفی فقه خواند. در ۱۴۷۸م ۸۸۲ق به حج رفت. سپس، عزلت گزین شد و از دربارها دوری می کرد. ابن ایاس در ۱۵۲۴/ ۹۳۰ق در قاهره درگذشت.

ابن ‏اِیاس (۸۵۲ـ۹۳۰ق)
(معروف به: ابوالبَرَکات محمد بن احمد بن اِیّاس) مورخ مصری در دربار ممالیک مصر. فرزند ایاس بود و نسبش به خاندان های ترک بازمی گردد. او نزد بزرگانی چون سیوطی درس خواند و از میان علوم به تاریخ و جغرافیا علاقه داشت. از وی دو کتاب به نام هایبدائع الزّهور فی وقائع الدُّهور ونَشْقُ الْاَزْهار فی عَجائب الْاَقْطار برجای مانده است. شیوۀ نگارش او ضعیف است ولی چون تنها مورخی است که حوادث اوایل قرن ۱۰ ق و فتح مصر را به دست عثمانی ها شرح می دهد، آثارش حائز اهمیت بسیار است.