پارک ملی کلاه قاضی

مختصات: ۳۲°۲۰′۲۱٫۷″ شمالی ۵۱°۵۴′۱۷٫۶۷″ شرقی / ۳۲٫۳۳۹۳۶۱°شمالی ۵۱٫۹۰۴۹۰۸۳°شرقی / 32.339361; 51.9049083
کوه کلاه قاضی
پارک ملّی کلاه قاضی، یک پارک ملی در استان اصفهان است و مساحت آن در حدود ۴۷۱۴۲ هکتار است. این پارک از تنوع پوشش گیاهی و زیست جانوری برخوردار است. در داخل پارک ملی و پناهگاه حیات وحش کلاه قاضی هیچگونه سکونتگاه انسانی وجود ندارد امّا فاصلهٔ بسیار کمی با محدوده های شهری و روستایی دارد. این پارک شامل رشته کوه کلاه قاضی و کوه شیدان است.
این منطقه شکارگاه سلطنتی از زمان صفویه و بعد از آن به خصوص در زمان قاجاریه و حکومت ظل السلطان بر اصفهان بوده که در سال ۱۳۴۶ از سوی شورای عالی شکاربانی و نظارت بر صید محدوده فعلی کلاه قاضی تا کوه صفه در جنوب غرب اصفهان به عنوان منطقه قرق اعلام شد. در سال ۱۳۴۸ منطقه به دو قسمت پارک وحش و منطقه حفاظت شده تقسیم شد. در ۱۳۵۴ سطح حفاظتی قسمت پارک حیات وحش به پناهگاه حیات وحش تنزل پیدا کرد. در سال ۱۳۶۹ قسمت حفاظت شده به عنوان منطقه آزاد اعلام شد. در سال ۱۳۷۴، ۴۷۱۸۴ هکتار به پارک ملی و ۳۲۲۷ هکتار باقی ماندن به عنوان پناهگاه حیات وحش طی مصوبه شورای عالی حفاظت محیط زیست ارتقاء پیدا کرد. سرانجام طی مصوبه شماره ۲۹۴ شورای عالی محیط زیست مورخ ۱۲ بهمن ۱۳۷۶ به عنوان پارک ملی معرفی گردید.
پارک ملی کلاه قاضی به موجب شرایط خاص از دیرباز زیستگاه وحوش بوده و دارای قدمت تاریخی زیادی است. چنانکه در تاریخ آمده است از زمان شاه عباس صفوی و بعد از آن به خصوص در دوره قاجاریه این کوه ها از شکارگاه های مخصوص این سلاطین محسوب می شده است. در اواخر قرن نوزدهم ظل السلطان پسر ارشد ناصرالدین شاه که سال های متمادی حاکم اصفهان بوده در کتاب خود از کلاه قاضی و شاهکوه به عنوان شکارگاه های غنی و زیبا یاد کرده است.

پارکِ ملّی کُلاه قاضی
پارکِ ملّی کُلاه قاضی
واقع در ۳۶کیلومتری جنوب اصفهان. در شمال غربی آن ارتفاعات شاه کوه، در جنوب آن رشته کوه کلاه قاضی و در شمال آن کوه های شیدان یا درپشت و قارنه قرار گرفته است. در ۱۳۴۶ش از سوی شورای عالی شکاربانی و نظارت بر صید، منطقۀ حفاظت شده اعلام شد. سه سال بعد قسمت جنوب شرقی آن پارک ملی و قسمت شمال غربی با انتزاع کوه صُفّه، منطقۀ حفاظت شده خوانده شد. در ۱۳۵۷ قسمت شاه کوه آزاد اعلام شد و پارک وحش کلاه قاضی عنوان پناهگاه حیات وحش پیدا کرد. بعدها به پارک ملی تبدیل شد. ۴هزار هکتار مساحت دارد و چند روستا در اطراف آن است. کانی هایی مانند سنگ لوح، شیشه، گنیس، سنگ آهک، کوارتز، مرمر، گرانیت و سنگ آهن دارد. پوشش گیاهی گرمسیری آن گیاهان خاردار سمی، استپی کوهپایه ای و دره ای مانند بادام کوهی، جوخوار، گل اروانه، جاز، تنگرس، کاندول، شوکران، همیشه بهار شاهی برّی (جوجیل)، اسفرزه، مارمیران، خیاره، آلاشنگ و کتیرا پیچ را شامل می شود. جانورانی مانند پلنگ، کفتار، خرگوش وحشی، گربۀ شنی، کارابال و پرندگانی، ازجمله کمرکلی، شاه بوف، بالابان، طرلان، غراب و انواع گنجشک، خزندگانی همچون افعی شاخ دار ایرانی و مار جعفری در این پارک زندگی می کنند. حدود شانزده دره ازجمله دره اشکی، لاتارنه و لاگور، چهارده چشمه ازجمله قاتاری، آب اشک، صنم بر و شش گردنه و تنگه ازجمله تنگه گریزنه و سوروی جون در آن واقع است.