مهندسی زیستی یا مهندسی زیست شناسی یا زیست مهندسی (به انگلیسی: Biological engineering) یا مهندسی علوم زیستی (Bioengineering) به کاربرد مفاهیم و روش های زیستی (و در درجه بعد علوم فیزیک، شیمی، ریاضی و کامپیوتر) برای حل مشکلات مرتبط با علوم زیستی یا کاربردهای آن اشاره دارد. در حالیکه مهندسی سنتی از ریاضیات و فیزیک برای تجزیه و تحلیل، طراحی و ساخت ابزارها، ساختارها و فرآیندهایی بی جان استفاده می کند، مهندسی زیستی از دانش زیست شناسی مولکولی، که طی سال های گذشته توسعه فراوانی داشته، برای مطالعه و استفاده های کاربردی پیشرفته از ارگانیسم ها و همچنین توسعه زیست فناوری استفاده می کند.
مهندسی سیستم های زیستی
مهندسی زیست پزشکی: فناوری زیست پزشکی، تشخیص های زیست پزشکی، درمان زیست پزشکی، زیست مکانیک ها، زیست مواد
مهندسی ژنتیک (هر چند در تعبیرات مختلف شامل هر دو مورد بالا نیز می شود): زیست شناسی مصنوعی، انتقال افقی ژن
مهندسی زیست فرایندها: طراحی زیست فرایندها، زیست کاتالیست ها، زیست جداسازی، بیوانفورماتیک، زیست انرژی
مهندسی سلولی: مهندسی سلول، مهندسی بافت، مهندسی متابولیک
بیومیمتیک (علم تقلید حیات): استفاده از دانش بدست آمده از مهندسی معکوس سیستم های زنده تکامل یافته به منظور حل کردن مشکلات طراحی دشوار در سیستم های مصنوعی.
ساخت ماشین های زیستی و چاپگرهای ۳ بعدی که مواد را در یک مقیاس مولکولی نظم می دهند از جمله مباحثی هستند که در این حوزه از علم مطرح هستند. تجزیه و تحلیل های مهندسی پایه های این مورد شمرده می شوند. در سنت مهندسی تحلیل، طراحی و ساخت اشیاء مد نظر است، حال آن که زیست مهندسی به جانداران می پردازد.
مهندسی زیستی صنعتی به ساخت اندام های مصنوعی با استفاده از ابزارهای فنی یا یافتن روش هایی برای بهبود نمو اندام ها و بافت ها از طریق روش های پزشکی بازساختی می پردازد از این اندام ها و بافت های ساخته شده برای جبران عملکرد فیزیکولوژی (مهندسی زیست پزشکی) در برخی بیماری ها استفاده می شود. همچنین ایجاد ارگانیسم های تغییریافته ژنتیکی یعنی گیاهان کشاورزی و حیوانات و همچنین طراحی مولکولی محصولاتی با ویژگی های مناسب (مهندسی پروتئین، آنزیم شناسی مهندسی) را شامل می شود. جنبه های غیرپزشکی زیست مهندسی با زیست فناوری و نانوفناوری و چاپ سه بعدی در ارتباط است.
یک کاربرد بسیار مهم این حوزه، تجزیه و تحلیل و راه حل های مقرون به صرفه مشکلات مرتبط با سلامتی انسان (زیست مهندسی انسان) است. این حوزه بسیار کلی بوده و مباحث مختلفی را پوشش می دهد. برای مثال بیومیمتیک نیز شاخه ای از مهندسی زیست است که در پی یافتن راه های است که در آن ساختارها و عملکردهای ارگانیسم زنده بتوانند به عنوان مدل های برای طراحی و مهندسی مواد و ماشین ها استفاده شوند.
مهندسی سیستم های زیستی
مهندسی زیست پزشکی: فناوری زیست پزشکی، تشخیص های زیست پزشکی، درمان زیست پزشکی، زیست مکانیک ها، زیست مواد
مهندسی ژنتیک (هر چند در تعبیرات مختلف شامل هر دو مورد بالا نیز می شود): زیست شناسی مصنوعی، انتقال افقی ژن
مهندسی زیست فرایندها: طراحی زیست فرایندها، زیست کاتالیست ها، زیست جداسازی، بیوانفورماتیک، زیست انرژی
مهندسی سلولی: مهندسی سلول، مهندسی بافت، مهندسی متابولیک
بیومیمتیک (علم تقلید حیات): استفاده از دانش بدست آمده از مهندسی معکوس سیستم های زنده تکامل یافته به منظور حل کردن مشکلات طراحی دشوار در سیستم های مصنوعی.
ساخت ماشین های زیستی و چاپگرهای ۳ بعدی که مواد را در یک مقیاس مولکولی نظم می دهند از جمله مباحثی هستند که در این حوزه از علم مطرح هستند. تجزیه و تحلیل های مهندسی پایه های این مورد شمرده می شوند. در سنت مهندسی تحلیل، طراحی و ساخت اشیاء مد نظر است، حال آن که زیست مهندسی به جانداران می پردازد.
مهندسی زیستی صنعتی به ساخت اندام های مصنوعی با استفاده از ابزارهای فنی یا یافتن روش هایی برای بهبود نمو اندام ها و بافت ها از طریق روش های پزشکی بازساختی می پردازد از این اندام ها و بافت های ساخته شده برای جبران عملکرد فیزیکولوژی (مهندسی زیست پزشکی) در برخی بیماری ها استفاده می شود. همچنین ایجاد ارگانیسم های تغییریافته ژنتیکی یعنی گیاهان کشاورزی و حیوانات و همچنین طراحی مولکولی محصولاتی با ویژگی های مناسب (مهندسی پروتئین، آنزیم شناسی مهندسی) را شامل می شود. جنبه های غیرپزشکی زیست مهندسی با زیست فناوری و نانوفناوری و چاپ سه بعدی در ارتباط است.
یک کاربرد بسیار مهم این حوزه، تجزیه و تحلیل و راه حل های مقرون به صرفه مشکلات مرتبط با سلامتی انسان (زیست مهندسی انسان) است. این حوزه بسیار کلی بوده و مباحث مختلفی را پوشش می دهد. برای مثال بیومیمتیک نیز شاخه ای از مهندسی زیست است که در پی یافتن راه های است که در آن ساختارها و عملکردهای ارگانیسم زنده بتوانند به عنوان مدل های برای طراحی و مهندسی مواد و ماشین ها استفاده شوند.
wiki: مهندسی زیستی