ماتریکس برون یاخته ای

ماتریکس برون یاخته ای (ECM) یا بافت مانهٔ برون یاخته ای یا ماده زمینه ای یا شبکه ای از گلیکوپروتئین ها و یاخته ها است که پیرامون یاخته ها را در بر می گیرد. این ماده ژله مانند از گلیکوزآمینوگلیکان ها، گلیکوپروتئین ها، مایع بافتی و گاهی و فیبروبلاست های استروما ساخته شده است.
پرکننده های اصلی ماده زمینه ای گلیکوزآمینوگلیکان ها هستند؛ که از آن میان، مهم ترین گلیکان موجود در ماتریکس برون یاخته ای هیالورونان هایی مانند اسید هیالورونیک است (پلی ساکارید غیر پروتئوگلیکان). گلیکوزآمینوگلیکان ها در روند مورفوژنز و تمایز طبیعی یاخته ها و بافت ها نقش دارند. پروتئوگلیکانها مانند هپاران سولفات، کندروایتین سولفات، کراتان سولفات هستند.
از فیبرهای پروتئینی این بافت مانه، می توان کلاژن، الاستین و گلیکو پروتئین فیبرونکتین را نام برد.
از دیگر پروتئین های بافت مانهٔ برون یاخته ای می توان به متالوپروتئیناز های بافت مانه که به نام آنزیم های بافت مانهٔ متالوپروتئیناز، (Matrix metalloproteinase ; MMP) شناخته می شوند، اشاره کرد. آنزیم های بافت مانهٔ متالوپروتئیناز، خانواده بزرگی از آنزیم های پروتئولیتیک هستند که در تجزیه ترکیبات گوناگون بافت مانهٔ برون یاخته ای نقش دارند. بافت مانه های متالوپروتئیناز، آنزیم های وابسته به کلسیم و روی هستند و در پیشرفت و گسترش بیماری های التهابی (آرتریت روماتوئید)، بیماری های قلبی عروقی و تومورهای سرطانی نقش دارند.