قربانیان ارمنی در پاکسازی بزرگ اشاره به تعدادی از روشنفکران، نویسنده و شاعر، شخصیت های سیاسی، مذهبی و نظامی دارد که در طول پاکسازی بزرگ از ۱۹۳۶ تا ۱۹۴۳ میلادی در زمان حکومت ژوزف استالین کشته شدند.
ارمنستان روسیه
پاکسازی بزرگ یا تصفیه کبیر به عملیات سرکوب سیاسی در اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی از ۱۹۳۶ تا ۱۹۳۸ میلادی به طور جزیی تا ۱۹۴۳ میلادی طول کشید گفته می شود. از سال ۱۸۳۶ میلادی به موجب فرمانی از طرف دولت مرکزی روسیه تزاری بسیاری از مدارس ارمنی را بستند و در مؤسسات آموزشی باقی مانده هم تعلیمات به زبان ارمنی را بسیار محدود کردند. حتی پس از دولت روسیه تزاری یعنی در دوران جماهیر سوسیالیستی شوروی به شیوه ای بسیار جدی در امور کلیسای ارمنی به دخالت پرداختند؛ ولی از دوره ای که «خورن یکم» جاثلیق اعظم ارمنیان منصوب شد (۱۹۳۲ میلادی) و ارتباط این کلیسا با جماعت ارمنیان پراکنده از فشارهای دولت شوروی تا حدودی کاسته شد؛ ولی از سال ۱۹۳۸ میلادی با قتل خورن یکم و مصادره اموال کلیسا توسط دولت مرکزی و ممنوع شدن فعالیت کلیسای جامع اچمیادزین این محدودیت ها به اوج خود رسید و این محدودیت ها باعث شد که ارمنیان به کلیسای زیرزمینی روی بیاورند.
در سال ۱۹۳۷ میلادی استالین آناستاس میکویان به همراه گئورگی مالنکوف و لاورنتی بریا با یک لیست ۳۰۰ نفری به ایروان برای نظارت بر انحلال حزب کمونیست ارمنستان (اتحاد شوروی) که بیشتر اعضاء آنان از بلشویک های قدیمی بودند اعزام شدند؛ بسیاری از رهبران آن حزب قربانی پاکسازی بزرگ شدند. آناستاس میکویان کوشش بسیاری برای آزادی آنان کرد ولی خود او هم توسط دولت به همراه صدها نفر دیگر دستگیر و روانه زندان شدند.
همچنین دیگر اقلیت های قومی که در اتحاد جماهیر شوروی در دوران استالین زندگی می کردند، قربانی پاکسازی بزرگ شدند. در سال ۱۹۳۶ میلادی، لاورنتی بریا و استالین، ده ها هزار نفر از ارمنیان را به بهانه های مختلف اعدام یا به سیبری تبعید کردند؛ آن دو در تلاش بودند که جمعیت ارمنستان را به زیر ۷۰۰٬۰۰۰ نفر برساند تا بهانه ای شود تا ارمنستان را به گرجستان ضمیمه (الحاق) کنند.
ارمنستان روسیه
پاکسازی بزرگ یا تصفیه کبیر به عملیات سرکوب سیاسی در اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی از ۱۹۳۶ تا ۱۹۳۸ میلادی به طور جزیی تا ۱۹۴۳ میلادی طول کشید گفته می شود. از سال ۱۸۳۶ میلادی به موجب فرمانی از طرف دولت مرکزی روسیه تزاری بسیاری از مدارس ارمنی را بستند و در مؤسسات آموزشی باقی مانده هم تعلیمات به زبان ارمنی را بسیار محدود کردند. حتی پس از دولت روسیه تزاری یعنی در دوران جماهیر سوسیالیستی شوروی به شیوه ای بسیار جدی در امور کلیسای ارمنی به دخالت پرداختند؛ ولی از دوره ای که «خورن یکم» جاثلیق اعظم ارمنیان منصوب شد (۱۹۳۲ میلادی) و ارتباط این کلیسا با جماعت ارمنیان پراکنده از فشارهای دولت شوروی تا حدودی کاسته شد؛ ولی از سال ۱۹۳۸ میلادی با قتل خورن یکم و مصادره اموال کلیسا توسط دولت مرکزی و ممنوع شدن فعالیت کلیسای جامع اچمیادزین این محدودیت ها به اوج خود رسید و این محدودیت ها باعث شد که ارمنیان به کلیسای زیرزمینی روی بیاورند.
در سال ۱۹۳۷ میلادی استالین آناستاس میکویان به همراه گئورگی مالنکوف و لاورنتی بریا با یک لیست ۳۰۰ نفری به ایروان برای نظارت بر انحلال حزب کمونیست ارمنستان (اتحاد شوروی) که بیشتر اعضاء آنان از بلشویک های قدیمی بودند اعزام شدند؛ بسیاری از رهبران آن حزب قربانی پاکسازی بزرگ شدند. آناستاس میکویان کوشش بسیاری برای آزادی آنان کرد ولی خود او هم توسط دولت به همراه صدها نفر دیگر دستگیر و روانه زندان شدند.
همچنین دیگر اقلیت های قومی که در اتحاد جماهیر شوروی در دوران استالین زندگی می کردند، قربانی پاکسازی بزرگ شدند. در سال ۱۹۳۶ میلادی، لاورنتی بریا و استالین، ده ها هزار نفر از ارمنیان را به بهانه های مختلف اعدام یا به سیبری تبعید کردند؛ آن دو در تلاش بودند که جمعیت ارمنستان را به زیر ۷۰۰٬۰۰۰ نفر برساند تا بهانه ای شود تا ارمنستان را به گرجستان ضمیمه (الحاق) کنند.