قراردادهای جدید نفتی ایران (Iran Petroleum Contracts) مشهور به آی پی سی الگوی قراردادی است که در دوره جدید مدیریت وزارت نفت به وزارت بیژن نامدار زنگنه در دولت یازدهم جمهوری اسلامی ایران به منظور جذاب نمودن قراردادها برای شرکت های خارجی طراحی و تدوین شد. مسئول کمیته بازنگری قرادادهای نفتی IPC سید مهدی حسینی است که خود را در برنامه گفتگوی ویژه خبری شبکه دو سیما یک تکنوکرات معرفی کرد. این قراردادها و شرکت های خارجی طرف آن، مورد انتقاد شدید کارشناسان منتقد و اصول گرایان قرار گرفته اند.
بهره برداری از مخازن نفت در زمان تحریم جنگ تحمیلی
بازسازی پالایشگاه های تهران، تبریز و آبادان
اولین میادین استان فارس (سروستان و سعادت آباد) از سال۱۳۸۵ ه. ش با مهندسین ایرانی توسعه پیدا کرد و تولید آن در سال ۱۳۹۱ ه. ش به ۲۱۰۰۰ بشکه در روز رسید. تمام مراحل بهره برداری یعنی شیرین سازی، نمک زدایی، تقویت فشار گاز و پمپاژ نفت توسط مهندسان ایرانی در مجمتع دست بالا انجام گرفت.
شروع توسعه میدان نفتی آبان در سال ۱۳۸۸ ه. ش بود و در سال ۱۳۹۱ ه. ش به بهره برداری رسید. تمام مراحل بالادستی حتی اکتشاف به دست نیروهای ایرانی انجام شد و به تولید ۷۵۰۰ بشکه در روز رسید.
به طور کلی قراردادهای نفتی را به سه دسته امتیازی، مشارکتی و خدماتی تقسیم می کنند:
قرارداد امتیازی این اختیار را به طرف مقابل می دهد تا برای یک مدت طولانی به صورت مورد علاقه از منطقه نفتی بهره برداری کند و در نهایت درصدی از سود آن را به کارفرما دهد. این نوع قرارداد که اولین قرارداد نفتی ایران در زمان مظفرالدین شاه بود در سال ۱۲۸۰ ه. ش با ویلیام ناکس دارسی انگلیسی بسته شد. امتیاز اکتشاف، بهره برداری، حمل و نقل در سراسر ایران به استثنای پنج استان شمالی به مدت ۶۰ سال به او داده شد. سهم ایران از کل امتیاز دارسی ۱۶ درصد بود. رضا شاه پهلوی این امتیاز را در سال ۱۳۱۱ ه. ش ملغی کرد اما قراردادی از این نوع به نام قرارداد ۱۳۱۲ بست که سهم ایران ۲۰ درصد از کل فروش نفت در نظر گرفته شد. در سال ۱۳۲۹ ه. ش با تلاشهای محمد مصدق و آیت ا.. کاشانی مجلس شورای ملی قانون ملی شدن صنعت نفت را تصویب کرد. طبق این قانون شرکت نفت ایران و انگلیس منحل شده و طرف خارجی حق مالکیت در هیچ کدام از فرایندها را نداشت. پس از کودتای آمریکایی-انگلیسی ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ ه. ش نوع جدیدی از قراردادهای نفتی تشکیل شد به نام قراردادهای مشارکتی.
در قراردادهای مشارکتی شرکت ها در بخش های مختلف نفت با دولت ها همکاری کرده و در بخشی از سود فروش نفت سهیم می شوند. همه مراحل اکتشاف، استخراج و فروش نفت به شرکت های خارجی سپرده شد. مدت این قراردادها تا حدودی کوتاه تر از نوع اول و بین ۲۵ تا ۴۰ سال است. یک سال پس از کودتای ۲۸ مرداد قرارداد کنسرسیوم با مجموعه ای از شرکت ها شامل ۵ شرکت آمریکایی با سهم هرکدام ۸ درصد، شرکت انگلیسی BP با۴۰ درصد سهام به تنهایی، شرکت هلندی انگلیسی Shell با ۱۴ درصد سهام و شرکت فرانسوی Total با ۶ درصد سهام بسته شد و ایران تنها حقی به نام «پرداخت اعلام شده» از کنسرسیوم می گرفت.
بهره برداری از مخازن نفت در زمان تحریم جنگ تحمیلی
بازسازی پالایشگاه های تهران، تبریز و آبادان
اولین میادین استان فارس (سروستان و سعادت آباد) از سال۱۳۸۵ ه. ش با مهندسین ایرانی توسعه پیدا کرد و تولید آن در سال ۱۳۹۱ ه. ش به ۲۱۰۰۰ بشکه در روز رسید. تمام مراحل بهره برداری یعنی شیرین سازی، نمک زدایی، تقویت فشار گاز و پمپاژ نفت توسط مهندسان ایرانی در مجمتع دست بالا انجام گرفت.
شروع توسعه میدان نفتی آبان در سال ۱۳۸۸ ه. ش بود و در سال ۱۳۹۱ ه. ش به بهره برداری رسید. تمام مراحل بالادستی حتی اکتشاف به دست نیروهای ایرانی انجام شد و به تولید ۷۵۰۰ بشکه در روز رسید.
به طور کلی قراردادهای نفتی را به سه دسته امتیازی، مشارکتی و خدماتی تقسیم می کنند:
قرارداد امتیازی این اختیار را به طرف مقابل می دهد تا برای یک مدت طولانی به صورت مورد علاقه از منطقه نفتی بهره برداری کند و در نهایت درصدی از سود آن را به کارفرما دهد. این نوع قرارداد که اولین قرارداد نفتی ایران در زمان مظفرالدین شاه بود در سال ۱۲۸۰ ه. ش با ویلیام ناکس دارسی انگلیسی بسته شد. امتیاز اکتشاف، بهره برداری، حمل و نقل در سراسر ایران به استثنای پنج استان شمالی به مدت ۶۰ سال به او داده شد. سهم ایران از کل امتیاز دارسی ۱۶ درصد بود. رضا شاه پهلوی این امتیاز را در سال ۱۳۱۱ ه. ش ملغی کرد اما قراردادی از این نوع به نام قرارداد ۱۳۱۲ بست که سهم ایران ۲۰ درصد از کل فروش نفت در نظر گرفته شد. در سال ۱۳۲۹ ه. ش با تلاشهای محمد مصدق و آیت ا.. کاشانی مجلس شورای ملی قانون ملی شدن صنعت نفت را تصویب کرد. طبق این قانون شرکت نفت ایران و انگلیس منحل شده و طرف خارجی حق مالکیت در هیچ کدام از فرایندها را نداشت. پس از کودتای آمریکایی-انگلیسی ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ ه. ش نوع جدیدی از قراردادهای نفتی تشکیل شد به نام قراردادهای مشارکتی.
در قراردادهای مشارکتی شرکت ها در بخش های مختلف نفت با دولت ها همکاری کرده و در بخشی از سود فروش نفت سهیم می شوند. همه مراحل اکتشاف، استخراج و فروش نفت به شرکت های خارجی سپرده شد. مدت این قراردادها تا حدودی کوتاه تر از نوع اول و بین ۲۵ تا ۴۰ سال است. یک سال پس از کودتای ۲۸ مرداد قرارداد کنسرسیوم با مجموعه ای از شرکت ها شامل ۵ شرکت آمریکایی با سهم هرکدام ۸ درصد، شرکت انگلیسی BP با۴۰ درصد سهام به تنهایی، شرکت هلندی انگلیسی Shell با ۱۴ درصد سهام و شرکت فرانسوی Total با ۶ درصد سهام بسته شد و ایران تنها حقی به نام «پرداخت اعلام شده» از کنسرسیوم می گرفت.
wiki: قراردادهای نفتی ایران