گاهشماری شاهنشاهی در ۲۴ اسفند ۱۳۵۴ در پی جلسهٔ مشترک مجلس شورای ملی و مجلس سنا، به عنوان تقویم رسمی کشور ایران اعلام شد. تا پیش از آن گاهشماری هجری خورشیدی، تقویم رسمی کشور بود. در این مصوبه مبدأ تقویم خورشیدی از هجرت محمد پیامبر اسلام به تاریخ تقریبی تاجگذاری کوروش بزرگ تغییر یافت. برمبنای این گاهشماری سال ۲۵۰۰ شاهنشاهی با سال ۱۳۲۰ هجری خورشیدی (آغاز پادشاهی محمدرضا پهلوی) مصادف می شود. همهٔ ارکان این گاهشماری جز مبدأ با تقویم جلالی و هجری خورشیدی برابر است.
پیشنهاد شجاع الدین شفا: سال ۵۳۹ قبل از میلاد یعنی سال فتح بابل به دست کوروش بزرگ و صدور منشور آزادی و حقوق بشر مبدأ تاریخ شاهنشاهی قرار گیرد. اما این طرح همچنان نمی توانست تاریخ قبل از آن را یعنی تاجگذاری کوروش را پوشش دهد و برای آن، باید دوباره از تاریخ قبل از میلاد استفاده می شد. همچنین این تاریخ با جنگ آغاز می شد که دارای وجهٔ خوبی نبود.
پیشنهاد هادی هدایتی: سال ۵۵۹ قبل از میلاد یعنی سال تاجگذاری کوروش مبدأ تاریخ در نظر گرفته شود. به نظر او تاجگذاری کوروش، آغاز سلطنت ایرانیان و وحدت قوم ماد و پارس بود. همچنین علت دیگر این پیشنهاد این بود که تاریخِ به سلطنت رسیدن محمدرضا شاه پهلوی، بر اساس تقویم جدید عدد سرراست ۲۵۰۰ می شد و در صورت پذیرفته شدن این پیشنهاد، با اضافه کردن رقم رُند ۱۱۸۰ به تقویم شمسی، تاریخ ها به آسانی به شاهنشاهی تبدیل می شد. با تصویب این قانون، سال ۱۳۵۵ هجری شمسی، مقارن با سال ۲۵۳۵ شاهنشاهی ایران شد.
پیشنهاد خسرو بهروز: سال تولد کوروش مبدأ تقویم تاریخ شاهنشاهی قرار گیرد. اما اشکال این پیشنهاد در این بود که تاریخ تولد کوروش فرضی بود در حالی که تاریخ تاج گذاری او در اکثر منابع تأیید شده بود.
در توجیه این عمل در کتاب تاریخ سال چهارم آموزش متوسطهٔ مدارس زمان محمدرضاشاه نوشتند: «در تاریخ ۲۵ اسفند ۱۳۵۴ خورشیدی، با تصویب مجلسین شورای ملی و سنا، مقرر شد تاجگذاری کورش بزرگ در سال ۵۵۹ پیش از میلاد مسیح، مبدأ سال خورشیدی و سرآغاز تاریخ سیاسی و اجتماعی ایران قرار گیرد. به همین مناسبت اول سال ۱۳۵۵ هجری خورشیدی آغاز سال ۲۵۳۵ شاهنشاهی، سال رسمی کشور شاهنشاهی ایران اعلام شد.»
وضع گاه شماری با مبدأ و آغاز پادشاهی کوروش هخامنشی در ایران به گاه شماری شاهنشاهی محدود نمی شود. هنگام ها پیش از وضع گاه شماری شاهنشاهی، در ۱۳۰۶ خورشیدی، سید جلال الدین طهرانی گونه ای گاه شماری پیشنهاد کرد که آغاز آن همین آغاز پادشاهی کوروش هخامنشی بود. مبدأ این گاه شماری پیشنهادی سال ۵۰۰ پیش از میلاد، و در نتیجه اختلاف آن با مبدأ گاه شماری هجری خورشیدی ۱۱۸۰ سال بود. نام ماه ها در آن از نام ماه های گاه شماری جلالی الگوبرداری شده بود. دیگر ارکان این گاه شماری نیز همانند گاه شماری جلالی بود. فرق مبدأ پیشنهادی در آن با گاه شماری شاهنشاهی نیز از این جا برگرفته می شد که در گاه شماری شاهنشاهی، دو شماره سمت راست تاریخ هر سال، سال های سپری شده از آغاز پادشاهی محمدرضا پهلوی (۲۶ شهریور ۱۳۲۰) را نشان می داد.
با توجه به اسناد، نقش سه تن از کارشناسان در این تصمیم پر رنگ بوده است: شجاع الدین شفا، معاون دربار شاهنشاهی، هادی هدایتی، معاون اجرایی نخست وزیر و خسرو بهروز، معاون برنامه سازمان برنامه و رئیس دفتر انفورماتیک.
پیشنهاد شجاع الدین شفا: سال ۵۳۹ قبل از میلاد یعنی سال فتح بابل به دست کوروش بزرگ و صدور منشور آزادی و حقوق بشر مبدأ تاریخ شاهنشاهی قرار گیرد. اما این طرح همچنان نمی توانست تاریخ قبل از آن را یعنی تاجگذاری کوروش را پوشش دهد و برای آن، باید دوباره از تاریخ قبل از میلاد استفاده می شد. همچنین این تاریخ با جنگ آغاز می شد که دارای وجهٔ خوبی نبود.
پیشنهاد هادی هدایتی: سال ۵۵۹ قبل از میلاد یعنی سال تاجگذاری کوروش مبدأ تاریخ در نظر گرفته شود. به نظر او تاجگذاری کوروش، آغاز سلطنت ایرانیان و وحدت قوم ماد و پارس بود. همچنین علت دیگر این پیشنهاد این بود که تاریخِ به سلطنت رسیدن محمدرضا شاه پهلوی، بر اساس تقویم جدید عدد سرراست ۲۵۰۰ می شد و در صورت پذیرفته شدن این پیشنهاد، با اضافه کردن رقم رُند ۱۱۸۰ به تقویم شمسی، تاریخ ها به آسانی به شاهنشاهی تبدیل می شد. با تصویب این قانون، سال ۱۳۵۵ هجری شمسی، مقارن با سال ۲۵۳۵ شاهنشاهی ایران شد.
پیشنهاد خسرو بهروز: سال تولد کوروش مبدأ تقویم تاریخ شاهنشاهی قرار گیرد. اما اشکال این پیشنهاد در این بود که تاریخ تولد کوروش فرضی بود در حالی که تاریخ تاج گذاری او در اکثر منابع تأیید شده بود.
در توجیه این عمل در کتاب تاریخ سال چهارم آموزش متوسطهٔ مدارس زمان محمدرضاشاه نوشتند: «در تاریخ ۲۵ اسفند ۱۳۵۴ خورشیدی، با تصویب مجلسین شورای ملی و سنا، مقرر شد تاجگذاری کورش بزرگ در سال ۵۵۹ پیش از میلاد مسیح، مبدأ سال خورشیدی و سرآغاز تاریخ سیاسی و اجتماعی ایران قرار گیرد. به همین مناسبت اول سال ۱۳۵۵ هجری خورشیدی آغاز سال ۲۵۳۵ شاهنشاهی، سال رسمی کشور شاهنشاهی ایران اعلام شد.»
وضع گاه شماری با مبدأ و آغاز پادشاهی کوروش هخامنشی در ایران به گاه شماری شاهنشاهی محدود نمی شود. هنگام ها پیش از وضع گاه شماری شاهنشاهی، در ۱۳۰۶ خورشیدی، سید جلال الدین طهرانی گونه ای گاه شماری پیشنهاد کرد که آغاز آن همین آغاز پادشاهی کوروش هخامنشی بود. مبدأ این گاه شماری پیشنهادی سال ۵۰۰ پیش از میلاد، و در نتیجه اختلاف آن با مبدأ گاه شماری هجری خورشیدی ۱۱۸۰ سال بود. نام ماه ها در آن از نام ماه های گاه شماری جلالی الگوبرداری شده بود. دیگر ارکان این گاه شماری نیز همانند گاه شماری جلالی بود. فرق مبدأ پیشنهادی در آن با گاه شماری شاهنشاهی نیز از این جا برگرفته می شد که در گاه شماری شاهنشاهی، دو شماره سمت راست تاریخ هر سال، سال های سپری شده از آغاز پادشاهی محمدرضا پهلوی (۲۶ شهریور ۱۳۲۰) را نشان می داد.
با توجه به اسناد، نقش سه تن از کارشناسان در این تصمیم پر رنگ بوده است: شجاع الدین شفا، معاون دربار شاهنشاهی، هادی هدایتی، معاون اجرایی نخست وزیر و خسرو بهروز، معاون برنامه سازمان برنامه و رئیس دفتر انفورماتیک.
wiki: گاه شماری شاهنشاهی