قرارداد کرسنت قراردادی برای فروش روزانه معادل ۵۰۰ میلیون فوت مکعب، گاز ترش میدان سلمان است، که در سال ۱۳۸۱ و در زمان وزارت بیژن نامدار زنگنه در دولت هفتم مابین شرکت کرسنت پترولیوم و شرکت ملی نفت ایران منعقد گردید. مذاکرات اولیه این قرارداد از سال ۱۹۹۷ آغاز شد و در نهایت، سال ۲۰۰۱ (۱۳۸۱) به امضای تفاهم مشترک انجامید.
قطر؛ با بسته شدن قرارداد کرسنت، قطر در بازار امارات رقیب پیدا می کرد. در قرارداد کرسنت هدف اصلی وزارت نفت، ورود به بازار گاز جنوب خلیج فارس بوده است. قطر نیز چنین سیاستی داشت و از ۲۰۰۶ قراردادی با امارات با قیمت ۱۳۰ سنت به ازای هر میلیون بی تی یو امضا کرد که با احتساب قیمت حمل و نقل گاز به امارات، خالص دریافتی قطر ۸۰ سنت می شد. این دقیقاً همان قیمتی بود که سال بعد شرکت ملی نفت ایران با کرسنت پترولیوم امضا کرد. قطر که در صادرات گاز رقیب ایران به شمار می رفت، تمامی تلاش خود را برای فسخ یا لغو شدن آن انجام داد تا قرارداد با قطر بسته شده و به این ترتیب منافع کشور خودش تأمین شود.
آمریکا، عربستان و ابوظبی؛ با انجام قرارداد کرسنت، انحصار ابوظبی بر شارجه از بین می رفت؛ همچنین باعث نفوذ ایران در امارات می شد و این امر موجب ناخشنودی عربستان و آمریکا را فراهم می کرد. قرارداد کرسنت با شرکت کرسنت که در شارجه است بسته شده است و برای کل امارات نبوده است؛ تمام تلاش ابوظبی بر این بود که شیوخ امارات را زیر انحصار انرژی خود نگه دارد و یکی از سرچشمه های برهم خوردن قرارداد کرسنت، همین رویکرد ابوظبی بود که به آن اشاره می شود؛ و بنا به اسناد ویکی لیکس، در مذاکرات شیخ ابوظبی با سفیر آمریکا قرار می شود هر کاری که می توانند برای به هم خوردن این قرارداد انجام دهند.
دلالان؛ با توجه بی واسطه بودن قرارداد و مطابق بودن آن با قوانین داخلی ایران، همچنین پایین بودن قیمت گاز صادره، دلالان از قرارداد همکاری سودی نمی بردند و این مسئله موجب تمایل آنان بر بهم خوردن قرارداد داشت.
بر اساس مفاد این قرارداد، مقرر شده بود که از سال ۲۰۰۵ با احداث خط لوله در خلیج فارس، گاز فرآورش نشده میدان سلمان (مخزن مشترک با ابوظبی)، به میزان روزانه ۵۰۰ میلیون فوت مکعب (به قول برخی منابع ۶۰۰ میلیون فوت مکعب) به امارات صادر شود. این قرارداد مطابق قوانین داخلی ایران بسته شده است و تنها قرارداد نفتی ایران است که از طرف مقابل خود، تضمین گرفته است.
بر اساس مذاکرات انجام شده، ایران متعهد می شد گاز ترش (فراوری نشده) تولیدی میدان گازی سلمان (که در استان هرمزگان در ۱۴۴ کیلومتری جنوب جزیره لاوان قرار گرفته است و با میدان ابوالبوخوش امارات متحده عربی دارای ذخایر مشترک می باشد) را به مدت ۲۵ سال و از آغاز سال ۲۰۰۵ به امارات متحده عربی صادر کند. حجم صادرات هم قرار بود از ۵۰۰ میلیون فوت مکعب گاز آغاز شود و به تدریج به ۸۰۰ میلیون فوت مکعب در روز برسد. براساس قرارداد انتقال گاز به امارات قرار بود که ۱۳ میلیون متر مکعب گاز در روز، به امارات صادر شود و قیمت ۱۸ دلار در هر هزار متر مکعب گاز، تعیین شده بود.
پنج گروه شاخص قرارداد بسته شده بین ایران و امارات متضرر شده و مخالف بسته شدن این تفاهم بودند.
قطر؛ با بسته شدن قرارداد کرسنت، قطر در بازار امارات رقیب پیدا می کرد. در قرارداد کرسنت هدف اصلی وزارت نفت، ورود به بازار گاز جنوب خلیج فارس بوده است. قطر نیز چنین سیاستی داشت و از ۲۰۰۶ قراردادی با امارات با قیمت ۱۳۰ سنت به ازای هر میلیون بی تی یو امضا کرد که با احتساب قیمت حمل و نقل گاز به امارات، خالص دریافتی قطر ۸۰ سنت می شد. این دقیقاً همان قیمتی بود که سال بعد شرکت ملی نفت ایران با کرسنت پترولیوم امضا کرد. قطر که در صادرات گاز رقیب ایران به شمار می رفت، تمامی تلاش خود را برای فسخ یا لغو شدن آن انجام داد تا قرارداد با قطر بسته شده و به این ترتیب منافع کشور خودش تأمین شود.
آمریکا، عربستان و ابوظبی؛ با انجام قرارداد کرسنت، انحصار ابوظبی بر شارجه از بین می رفت؛ همچنین باعث نفوذ ایران در امارات می شد و این امر موجب ناخشنودی عربستان و آمریکا را فراهم می کرد. قرارداد کرسنت با شرکت کرسنت که در شارجه است بسته شده است و برای کل امارات نبوده است؛ تمام تلاش ابوظبی بر این بود که شیوخ امارات را زیر انحصار انرژی خود نگه دارد و یکی از سرچشمه های برهم خوردن قرارداد کرسنت، همین رویکرد ابوظبی بود که به آن اشاره می شود؛ و بنا به اسناد ویکی لیکس، در مذاکرات شیخ ابوظبی با سفیر آمریکا قرار می شود هر کاری که می توانند برای به هم خوردن این قرارداد انجام دهند.
دلالان؛ با توجه بی واسطه بودن قرارداد و مطابق بودن آن با قوانین داخلی ایران، همچنین پایین بودن قیمت گاز صادره، دلالان از قرارداد همکاری سودی نمی بردند و این مسئله موجب تمایل آنان بر بهم خوردن قرارداد داشت.
بر اساس مفاد این قرارداد، مقرر شده بود که از سال ۲۰۰۵ با احداث خط لوله در خلیج فارس، گاز فرآورش نشده میدان سلمان (مخزن مشترک با ابوظبی)، به میزان روزانه ۵۰۰ میلیون فوت مکعب (به قول برخی منابع ۶۰۰ میلیون فوت مکعب) به امارات صادر شود. این قرارداد مطابق قوانین داخلی ایران بسته شده است و تنها قرارداد نفتی ایران است که از طرف مقابل خود، تضمین گرفته است.
بر اساس مذاکرات انجام شده، ایران متعهد می شد گاز ترش (فراوری نشده) تولیدی میدان گازی سلمان (که در استان هرمزگان در ۱۴۴ کیلومتری جنوب جزیره لاوان قرار گرفته است و با میدان ابوالبوخوش امارات متحده عربی دارای ذخایر مشترک می باشد) را به مدت ۲۵ سال و از آغاز سال ۲۰۰۵ به امارات متحده عربی صادر کند. حجم صادرات هم قرار بود از ۵۰۰ میلیون فوت مکعب گاز آغاز شود و به تدریج به ۸۰۰ میلیون فوت مکعب در روز برسد. براساس قرارداد انتقال گاز به امارات قرار بود که ۱۳ میلیون متر مکعب گاز در روز، به امارات صادر شود و قیمت ۱۸ دلار در هر هزار متر مکعب گاز، تعیین شده بود.
پنج گروه شاخص قرارداد بسته شده بین ایران و امارات متضرر شده و مخالف بسته شدن این تفاهم بودند.
wiki: قرارداد کرسنت