عبدالملک همدانی

محمدبن عبدالملک همدانی (۴۶۳ق-۵۲۱ق)، مُکَنّیٰ به ابوالحسن، مورخ قرن پنجم و ششم هجری بود که به ابن همدانی نیز شهرت داشته؛ چرا که پدرش، همدانی بود. نسبت «الفَرَضیُّ» به علت استاد بودن پدرش در دانش فرائض به او داده شده بود. فرائض دانشی است که چگونگی تقسیم ارث برمستحقان بوسیلهٔ آن دانسته می شود. پدرش، معروف به مقدسی، از مردم همدان بوده که در بغداد می زیسته است. ابن همدانی نیز در تاریخ و حدیث استاد بود. او و پدرش، هر دو در کنار قبر «ابوالعباس بن سریج» در بغداد به خاک سپرده شده اند.
Lewis, B.; Holt, P.M. (1962). Historical Writing on the Peoples of Asia: Historians of the Middle East. Indiana University: University of London. School of Oriental and African Studies. p. 61. |access-date= requires |url= (help)
"مورخی که پرآوازه ترین تاریخ قرن چهارم هجری را مکتوب کرد". مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی. Retrieved 2018-07-31.
او یکی از تاریخ نگاران برجسته، اما گمنام تاریخ می باشد. دانشوری آگاه به تواریخ و اخبار دولت ها، شاهان و رویدادهای زمان خود بوده است. وی رویدادهای چند دوره مشخص را هم از لحاظ زمانی و هم از حیثیت مکانی، به دو صورت همگانی و ویژه نگاشته است. ثبت تاریخ عمومی جهان اسلام در سده های چهارم و پنجم هجری و اخبار و حوادث ایران زمین و عراق عرب از دوره بوییان (آل بویه) تا عباسیان به مدت ۶۰ سال و همچنین وقایع دوره سلجوقی، از فعالیت های او می باشد.
آثار متعددی از او به جای مانده است که عمدتاً در زمینه تاریخ و بیشتر ذیل بر تاریخ پیشین است. ازاین رو می توان او را یک مورخ ذیل نویس، فزون ساز و کمال پرداز شناخت.