قرارداد ساخت، بهره برداری و واگذاری یا (B.O.T (Build+Operate+Transfer نوعی از قرارداد اقتصادی است که معمولاً بین دولتها و سازمانهای متولی اقتصاد از یک طرف و شرکتهای بخش خصوصی از طرف دیگر منعقد می گردد.
↑ Inc.، Asian Pacific. «قرارداد BOT». epouchy.awardspace.com. بازبینی شده در 2016-10-31.
در این نوع قرارداد، شرکت بخش خصوصی متعهد می شود که سرمایه گذاری لازم برای انجام یک پروژه (معمولاً بزرگ و زیرساختی) را انجام داده، سپس به مدت محدودی از آن در عوض سرمایه گذاری انجام داده بهره برداری نماید، و در نهایت آن را به شکل کامل و فعال به طرف مقابل (معمولاً دولت) تحویل دهد.
قرارداد احداث + بهره برداری + انتقال یکی از جدیدترین قراردادهای تامین مالی می باشد که از اوایل دهه ١٩٨٠ یعنی هنگامی که دولت ترکیه اعطای امتیاز چند نیروگاه را به مناقصه گذاشت به رسانه های مالی راه یافت. استفاده ازاین تکنیک به ویژه درمورد تاسیسات زیربنائی بتدریج توسعه یافت. بطوریکه هم اکنون این روش در کشورهای در حال توسعه مقبولیت زیادی یافته است. در این روش ساخت و بهره برداری پروژه به مدت معینی توسط شرکتی که اصطلاحا شرکت پروژه نام می گیرد انجام می شود و انتقال پروژه به کارفرما پس از طی مدت معینی و بعد از تحصیل درآمد لازم تحقق می یابد.
قابل ذکراست که کارفرما بازپرداخت هیچ وامی را از طرف سرمایه گذاران یا متولیان پروژه تضمین نمی کند و با توجه به اینکه سرمایه گذاری مستقیم ازبودجه دولتی نیز نمی باشد، فشار ناشی از استقراض کاهش می یابد و علاوه بر آن ریسک های مربوط به ساخت و تکنولوژی های جدید بکاربرده شده نیز به بخش خصوصی انتقال داده می شود. همچنین دولت یا کارفرما علاوه بر موارد فوق هم در زمان ساخت پروژه و هم در زمان بهره برداری پروژه توسط شرکت خصوصی منافع بسیاری ازتجربه های بخش خصوصی بدست می آورد.
بنابراین B.O.Tدرواقع یک روش مستقل قراردادهای اجرائی نیست بلکه بیشتر روشی برای تامین مالی پروژه است.
•محبوبیت فزاینده این تیپ پروژه ها به دو دلیل است: ١ - کمبود سرمایه های دولتی ٢ – تفکر اعمال مدیریت بهینه تر توسط بخش خصوصی.
قرارداد ساخت + تملک + بهره برداری
(Build + Own + Operate)
•در این نوع قرارداد، سرمایه گذار خصوصی نسبت به ساخت + تملک + راه اندازی و نگهداری پروژه برای همیشه اقدام می نماید و عوارض اجاره ها و سایر مخارج و درآمدهای ناشی از اجرای پروژه را به منظور بازگرداندن سرمایه و سود جمع آوری می کند. در این نوع قراردادها دولت ممکن است بهره برداری و نگهداری پروژه را به یک دستگاه سومی محول نماید منوط به آنکه تضمین لازم را به بخش خصوصی تامین کننده مخارج پروژه در خصوص متعهد بودن به اجرای قرارداد B.O.O و حفظ منافع سرمایه گذاری اولیه بدهد. همچنین در این نوع قرارداد دولت مختار است نسبت به خرید محصول و یا خدمات ناشی از قرارداد B.O.O اقدام نماید.
قرارداد ساخت + تملک + بهره برداری + انتقال
(Build + Own + Operate + Transfer)
در این نوع قرارداد پس از ساخت، تملک و بهره برداری پروژه به کشور میزبان انتقال داده می شود.
قرارداد ساخت + انتقال + بهره برداری
(Build + Transfer + Operate)
•در این قرارداد سرمایه گذار خصوصی با احتساب مخاطرات ناشی از افزایش هزینه، تاخیر و عملکردهای خاص، پروژه را می سازد و در حالیکه دولت پس از راه اندازی پروژه به ظاهر مالک آن می گردد، حق بهره برداری از پروژه به یک موسسه اجرائی(نمایندگی) منتقل می گردد.
•سرمایه گذار خصوصی، پروژه را برای موسسه اجرایی (نمایندگی) اداره می کند و به او اجازه داده می شود که هزینه های مربوط به سرمایه گذاری خود را (اصل و فرع) در قالب یک توافقنامه دریافت نماید.
قرارداد ساخت + اجاره + انتقال
(Build + Lease + Transfer)
•در این نوع قرارداد، سرمایه خصوصی نسبت به ساخت پروژه اقدام نموده و دولت هزینه های سرمایه گذاری بخش خصوصی را از محل اعتبار پروژه تحت یک شرایط برنامه توافق شده پرداخت می کند.
•مالکیت پروژه پس از انقضای دوره دوباره به دولت بر می گردد.
قرارداد ساخت + انتقال
(Build + Transfer)
قرارداد احداث و واگذاری است که بهره برداری را کشور میزبان می کند و نسبت به پرداخت اصل و فرع سرمایه اقدام می نماید.
↑ Inc.، Asian Pacific. «قرارداد BOT». epouchy.awardspace.com. بازبینی شده در 2016-10-31.
در این نوع قرارداد، شرکت بخش خصوصی متعهد می شود که سرمایه گذاری لازم برای انجام یک پروژه (معمولاً بزرگ و زیرساختی) را انجام داده، سپس به مدت محدودی از آن در عوض سرمایه گذاری انجام داده بهره برداری نماید، و در نهایت آن را به شکل کامل و فعال به طرف مقابل (معمولاً دولت) تحویل دهد.
قرارداد احداث + بهره برداری + انتقال یکی از جدیدترین قراردادهای تامین مالی می باشد که از اوایل دهه ١٩٨٠ یعنی هنگامی که دولت ترکیه اعطای امتیاز چند نیروگاه را به مناقصه گذاشت به رسانه های مالی راه یافت. استفاده ازاین تکنیک به ویژه درمورد تاسیسات زیربنائی بتدریج توسعه یافت. بطوریکه هم اکنون این روش در کشورهای در حال توسعه مقبولیت زیادی یافته است. در این روش ساخت و بهره برداری پروژه به مدت معینی توسط شرکتی که اصطلاحا شرکت پروژه نام می گیرد انجام می شود و انتقال پروژه به کارفرما پس از طی مدت معینی و بعد از تحصیل درآمد لازم تحقق می یابد.
قابل ذکراست که کارفرما بازپرداخت هیچ وامی را از طرف سرمایه گذاران یا متولیان پروژه تضمین نمی کند و با توجه به اینکه سرمایه گذاری مستقیم ازبودجه دولتی نیز نمی باشد، فشار ناشی از استقراض کاهش می یابد و علاوه بر آن ریسک های مربوط به ساخت و تکنولوژی های جدید بکاربرده شده نیز به بخش خصوصی انتقال داده می شود. همچنین دولت یا کارفرما علاوه بر موارد فوق هم در زمان ساخت پروژه و هم در زمان بهره برداری پروژه توسط شرکت خصوصی منافع بسیاری ازتجربه های بخش خصوصی بدست می آورد.
بنابراین B.O.Tدرواقع یک روش مستقل قراردادهای اجرائی نیست بلکه بیشتر روشی برای تامین مالی پروژه است.
•محبوبیت فزاینده این تیپ پروژه ها به دو دلیل است: ١ - کمبود سرمایه های دولتی ٢ – تفکر اعمال مدیریت بهینه تر توسط بخش خصوصی.
قرارداد ساخت + تملک + بهره برداری
(Build + Own + Operate)
•در این نوع قرارداد، سرمایه گذار خصوصی نسبت به ساخت + تملک + راه اندازی و نگهداری پروژه برای همیشه اقدام می نماید و عوارض اجاره ها و سایر مخارج و درآمدهای ناشی از اجرای پروژه را به منظور بازگرداندن سرمایه و سود جمع آوری می کند. در این نوع قراردادها دولت ممکن است بهره برداری و نگهداری پروژه را به یک دستگاه سومی محول نماید منوط به آنکه تضمین لازم را به بخش خصوصی تامین کننده مخارج پروژه در خصوص متعهد بودن به اجرای قرارداد B.O.O و حفظ منافع سرمایه گذاری اولیه بدهد. همچنین در این نوع قرارداد دولت مختار است نسبت به خرید محصول و یا خدمات ناشی از قرارداد B.O.O اقدام نماید.
قرارداد ساخت + تملک + بهره برداری + انتقال
(Build + Own + Operate + Transfer)
در این نوع قرارداد پس از ساخت، تملک و بهره برداری پروژه به کشور میزبان انتقال داده می شود.
قرارداد ساخت + انتقال + بهره برداری
(Build + Transfer + Operate)
•در این قرارداد سرمایه گذار خصوصی با احتساب مخاطرات ناشی از افزایش هزینه، تاخیر و عملکردهای خاص، پروژه را می سازد و در حالیکه دولت پس از راه اندازی پروژه به ظاهر مالک آن می گردد، حق بهره برداری از پروژه به یک موسسه اجرائی(نمایندگی) منتقل می گردد.
•سرمایه گذار خصوصی، پروژه را برای موسسه اجرایی (نمایندگی) اداره می کند و به او اجازه داده می شود که هزینه های مربوط به سرمایه گذاری خود را (اصل و فرع) در قالب یک توافقنامه دریافت نماید.
قرارداد ساخت + اجاره + انتقال
(Build + Lease + Transfer)
•در این نوع قرارداد، سرمایه خصوصی نسبت به ساخت پروژه اقدام نموده و دولت هزینه های سرمایه گذاری بخش خصوصی را از محل اعتبار پروژه تحت یک شرایط برنامه توافق شده پرداخت می کند.
•مالکیت پروژه پس از انقضای دوره دوباره به دولت بر می گردد.
قرارداد ساخت + انتقال
(Build + Transfer)
قرارداد احداث و واگذاری است که بهره برداری را کشور میزبان می کند و نسبت به پرداخت اصل و فرع سرمایه اقدام می نماید.