بردستان

بَردستان، شهری از توابع بخش مرکزی شهرستان دیر در استان بوشهر ایران است.بردستان در بهمن ماه ۱۳۸۹ به شهر ارتقاء یافت.
مسجد بردستان نخستین و کهن ترین بنای اسلامی در استان بوشهر محسوب می شود. اولین بنای مسجد را به عمر بن عبدالعزیز نسبت می دهند یک کتیبه چوبی در مسجد وجود دارد که روی آن چنین نوشته شده است: «قال الله انما یعمرالله و من آمن بالله و الیوم الاخر و اقام اصلوه و آتی الزکوه و لم یخشی الله، وفق بتجدید عمارت هذا لمسجد المبارک الصحاب الاعظم حاجی فخرالدین ابوبکر شاه فی سته الثنین و خمسین و ثمانین» از ترجمه این متن برمی آید که فردی به نام حاجی ابوبکر شاه در سال ۸۵۲ مسجد را تجدید بنا کرده است. همچنین مسجد توسط خوانین منطقه یعنی خوانین دشتی نیز مرمت شده است که در ورودی مسجد در لوحی مرمرین این ابیات حکاکی شده است: «چون زحیدر شد این مسجد عالی بنا / از کرامات خداوند کریم ذوالجلال // گفت دشتی از پی تاریخیش که باز / مسجد و محراب شد زحیدر با جلال» همچنین تاریخ تعمیر ۱۲۷۳ هجری قمری است که توسط حیدرخان دشتی صورت گرفته است. مسجد بردستان با شماره ۲۰۶۰ در فهرست آثار ملی ایران قرار گرفته است.
قلعه بردستان که از آثار به جای مانده در دوران قاجار است و از چند هزار سال پیش قدمت داشته است.
محوطه بردو مربوط به دوران پیش از اسلام است که بنای آن را حدود بیش از ۳۰۰۰ سال پیش می دانند.
چاه های آب بردستان: شامل چاه های دوتا و چاه برزو که در غرب بردستان قرار دارد.
بر اساس سرشماری رسمی سال ۱۳۹۵ جمعیت این شهر ۷٬۱۱۲ نفر (۱٬۸۷۳ خانوار) بوده است
بردستان یکی از شهرهای تازه احداث شده در استان بوشهر است. این شهر در ۲۷درجه و ۵۲دقیقه عرض جغرافیایی و ۵۱درجه و ۵۷دقیقه طول جغرافیایی واقع شده است. ارتفاع آن از سطح دریا ۱۵ متر است و با خلیج فارس ۵ کیلومتر فاصله دارد. شغل اصلی اهالی بردستان کشاورزی، صیادی و عده ای هم بنایی است و تعدادی از آن ها نیز به کشورهای عرب نشین همسایه از راه دریا رفت وآمد می کنند و از این طریق امرار معاش می نمایند. به نقل از کتاب فارسنامه ناصری، بردستان جزء یکی از بلوک دشتی بوده و از آن به عنوان ناحیه بردستان یاد شده است و شامل مناطق میانه جنوب و شرق کاکی می شده که درازی آن از قریه ریز تا نودر بیش از ۹ فرسخ و پهنای آن از بندر دیر تا قریه آبدان ۷ فرسخ و کوه بزرگ در میان این ناحیه افتاده است. این منطقه از جانب مشرق به نواحی گله دار و از شمال به ناحیه (سنا) و از مغرب و جنوب به خلیج فارس محدود است، در قدیم قصبه این ناحیه قریه بردستان بوده، و پس از آن قصبه و حاکم نشین آن بندر دیر بوده است. ۱۳ فرسخ از کاکی دور افتاده است و ۲۰۰ درب خانه دارد که بیشتر آن از چوب نخل و برگ نخل است. این ناحیه مشتمل است بر ۲۸ ده آباد: آبدان، بتانه، بندرعالی، بیدو، تنگ مان، چاه پهن، جمرک، درک، دروک، دوراهک، دمه گز، دناجی، ریز، سرمستان، سهول، غرگانه، فاریاب، گزخان، گله زنی، کنارترشان، گندم زار، گنوی، کورو، مادان، موردک، موردی، نو دراز، نارستان.بردستان در روزگار ساسانیان از منطقه سیراف در ایالت اردشیر بابکان و در عصر محمدخان دشتی یکی از بلوک پنجگانه ناحیه دشتی بوده است. در دوران امپراطوری ساسانی از بردستان تا لارستان را ایراهستان می گفتند.
گویش بردستانی ریشه در دوران قبل از اسلام دارد. این گویش همان زبان پهلوی است که اصیل ترین زبان پارسی محسوب می شود. مردم بردستان و منطقه لارستان از استان فارس به یک زبان مشترک که آن را اچمی گویند تکلم می کنند. اَچُمی از زبان های به جا مانده از زبان فارسی پهلوی، مربوط به دوره ساسانیان و پیش از آن می باشد و یکی از هفت ریشه اصلی زبان فارسی کنونی است. بیشتر ساکنان جنوبی استان فارس و غرب هرمزگان شامل شهرستان های بستک، اوز، گراش، لارستان، خنج و روستای بلغان و قسمت هایی از بندرلنگه، گاوبندی (پارسیان)، بندر خمیر، بردستان و… به این گویش صحبت می نمایند. زبان اچمی از زبان های فارسی تبار یعنی متعلق به شاخه جنوب غربی گویشهای ایرانی است. نام این گویش از کلمه اچم که به معنای برویم- بروم- می روم، می باشد، که به علت استفاده فراوان این لفظ در یاد دیگر فارسی زبانان می ماند. این گویش در جای جای منطقه جنوب به شکل های متنوعی خود را نشان داده و نمود کرده است که بیشتر این تفاوت ها در تلفظ واژگان است. زبان اچمی گویش های بسیار فراوانی را در بر می گیرد. در بسیاری از مناطقی که به این زبان صحبت می کنند، کلمات و واژگانی خاص نسبت به بقیه مناطق اطراف خود به کار می برند که در بعضی موارد تأثیر گرفته از زبان های هندی، انگلیسی، پرتغالی و عربی است که به علت مراودات بسیار زیاد مردم این مناطق با کشورهای مختلف می باشد. امروزه در زبان و گویش مردم بردستان واژه های بکر و اصیل پارسی به ندرت یافت می شود لذا مردم این منطقه از نظر تاریخی به حیثیت قومی و نژادی از مردمان اصیل ایرانی و پارسی محسوب می شوند. بردستان تنها شهری از استان بوشهر است که گویش آن با مردم دیگر نقاط استان بوشهر متفاوت است.