[ویکی فقه] اِبْن ِ اِدْریس ، احمد بن ادریس حسنی ابوالعباس (۱۱۷۲-۱۲۵۳ق / ۱۷۵۹- ۱۸۳۷م )، مفسّر، محدّث ، عارف و صوفی فاسی ، رئیس طریقه ادریسّیه است .
او از سادات حسنی است و نسب وی از طریق ادریس بن عبدالله بن حسن (عبدالله محض ) به امام حسن (علیه السلام) می رسد.
زادگاه
احمد در آبادی میسور، در نزدیکی فاس واقع در مغرب ( مراکش ) زاده شد و پس از فراگیری علوم مقدماتی به فاس سفر کرد و در آن جا به آموختن علوم متداول ِ آن روزگار پرداخت . در آن جا با علاّمه مُجَیدری ، یکی از عالمان شنقیط، آشنا شد و از وی دانش فراگرفت و با وساطت او به دیدار عبدالوهّاب تازی ، از پیشوایان تصوف مغرب رفت و از او و ابوالقاسم غازی طریقه تصوف شاذلی را آموخت . پس از آن ابن ادریس مجلس درسی تشکیل داد که گاه استادش عبدالوهّاب از روی احترام در درس وی حاضر می شد.
پیروی از وزیر غازی
با اینکه احمد به شدت تحت تأثیر اندیشه های عبدالوهّاب بود، پس از مرگ استادش از یکی دیگر از مشایخ تصوف به نام ابوالقاسم وزیر غازی پیروی کرد. گفته اند که پس از مرگ آخرین پیشوایش از خدا خواست تا شخص دیگری را به عنوان قطب و پیشوا به او بشناساند، اما به او الهام شد که دیگر در پهنه زمین کسی نیست تا وی از او چیزی فراگیرد، مگر قرآن که می تواند راهنمای او باشد. چنانکه خود گوید، پس از آن فقط با قرآن انس گرفت و تا مرگ از او جدا نشد، از این رو سخنان و آموزشهای او عمدتاً صبغه قرآنی یافت .
سفر به مکه
...
او از سادات حسنی است و نسب وی از طریق ادریس بن عبدالله بن حسن (عبدالله محض ) به امام حسن (علیه السلام) می رسد.
زادگاه
احمد در آبادی میسور، در نزدیکی فاس واقع در مغرب ( مراکش ) زاده شد و پس از فراگیری علوم مقدماتی به فاس سفر کرد و در آن جا به آموختن علوم متداول ِ آن روزگار پرداخت . در آن جا با علاّمه مُجَیدری ، یکی از عالمان شنقیط، آشنا شد و از وی دانش فراگرفت و با وساطت او به دیدار عبدالوهّاب تازی ، از پیشوایان تصوف مغرب رفت و از او و ابوالقاسم غازی طریقه تصوف شاذلی را آموخت . پس از آن ابن ادریس مجلس درسی تشکیل داد که گاه استادش عبدالوهّاب از روی احترام در درس وی حاضر می شد.
پیروی از وزیر غازی
با اینکه احمد به شدت تحت تأثیر اندیشه های عبدالوهّاب بود، پس از مرگ استادش از یکی دیگر از مشایخ تصوف به نام ابوالقاسم وزیر غازی پیروی کرد. گفته اند که پس از مرگ آخرین پیشوایش از خدا خواست تا شخص دیگری را به عنوان قطب و پیشوا به او بشناساند، اما به او الهام شد که دیگر در پهنه زمین کسی نیست تا وی از او چیزی فراگیرد، مگر قرآن که می تواند راهنمای او باشد. چنانکه خود گوید، پس از آن فقط با قرآن انس گرفت و تا مرگ از او جدا نشد، از این رو سخنان و آموزشهای او عمدتاً صبغه قرآنی یافت .
سفر به مکه
...
wikifeqh: فقیه نامدار، محدث عالیقدر و یکی از چهره های درخشان شهر مقدس قم است. وی در قرن سوم هجری زندگی می کرد و توفیق یافت به محضر پیشوای یازدهم، حضرت امام حسن عسکری علیه السلام شرفیاب شود.
احمد ابن ادریس دانش های مختلف را از محضر اساتید و دانشوران نامدار امامیه عصر خویس، همچون احمد بن اسحاق قمی (سفیر امام زمان عجل الله تعالی فرجه شریف در شهر قم)، احمد بن محمد بن عیسی اشعری قمی (که دانشمندان علم رجال قداست نفس و عظمت روحش را به نیکوترین وجه ستوده، به عدالتش تصریح کرده اند) و ده ها تن از چهره های درخشان شیعه، فراگرفت و موفق به تألیف کتاب های ارزشمند فقهی و حدیثی شد. از اطلاعات بدست آمده، از منابع معتبر چنین برمی آید که وی در نیمه اول قرن تا سال 306 هجری قمری می زیسته.
او روایات متعددی را از ائمه اطهار علیه اسلام نقل کرده است. شاگردان دانشمندی در مکتب تربیت شده اند و او به آنان اجازه روایت داد. از مهمترین و مشهورترین شاگردان وی می توان ثقة الاسلام، محمد بن یعقوب کلینی را نام برد که صاحب مطمئن ترین کتاب حدیثی شیعه یعنی «کافی» است و کلینی در آن روایات ابن ادریس را بدون واسطه نقل کرده است.
شجاعت علمی ابن ادریس در شکستن سنت تقلید از آرای شیخ طوسی، تحرک بخشیدن به فقه امامیه و خارج کردن آن از رکود و جمود و تشویق ابتکار و اندیشه آزاد، بیان گر ارزش اوست. تا یکصد سال پس از درگذشت شیخ طوسی، همه دانشمندان شیعه امامیه از فتاوی او پیروی کرده و چه بسا اظهارنظر در قبال فتاوی او را اهانت بدو تلقی میکردند.
در چنین وضعی، ابن ادریس پا از دایره تقلید بیرون نهاد و به احیای اجتهاد و اظهارنظر آزاد پرداخت. کتاب سرائر او که یکی از مهم ترین منابع فقهی شیعه است، بهترین نمودار این پدیده است. وی گاه در نقد آرای شیخ طوسی بسیار سرسختی به خرج داد و شیخ را به صورت مستقیم و غیرمستقیم به تبعیت و پیروی از شافعی متهم کرد و گاه لحنش بسیار تند می شد، اما به هر حال احترام به شیخ را فرونمی نهاد و با عبارتی چون «الشیخ السعید الصدوق...» از او یاد می کرد.
در کتاب های روایی و رجالی و در اسناد روایات از وی با نام های، ابوعلی اشعری، احمد ابن ادریس قمی، احمد ابن ادریس بن احمد یاد می شود. به نظر صاحب کتاب «معجم رجال الحدیث» مراد از همه این ها احمد ابن ادریس اشعری قمی است.
چنان که از گفته دانشمندان برمی آید، احمد ابن ادریس فقه و حدیث شناس شیعه، فعالیت های وسیعی در نشر حقایق و معارف قرآن و اهل بیت علیهم السلام در سال های 250 تا 360 انجام داد شخصیت های ممتازی همچون ابوعمر و کشی با یک واسطه و محمد بن یعقوب کلینی مستقیماً و سایر محدثین از وی حدیث آموخته، به نسل های بعد منتقل کردند.
او علاوه بر فراگیری و انتقال علم حدیث به شاگردان و فرزندان فرزانه خویش به شهرهای کوفه، بغداد و کشور حجاز مسافرت کرد تا با ترویج، تبلیغ و نشر احکام نورانی اسلام وظیفه الهی خود را انجام دهد. وی همچنین با عموزاده های قمی خویش (احمد ابن اسحاق و محمد بن عیسی بن عبدالله بن سعد) در همین رابطه همکاری نزدیک داشته.
احمد ابن ادریس دانش های مختلف را از محضر اساتید و دانشوران نامدار امامیه عصر خویس، همچون احمد بن اسحاق قمی (سفیر امام زمان عجل الله تعالی فرجه شریف در شهر قم)، احمد بن محمد بن عیسی اشعری قمی (که دانشمندان علم رجال قداست نفس و عظمت روحش را به نیکوترین وجه ستوده، به عدالتش تصریح کرده اند) و ده ها تن از چهره های درخشان شیعه، فراگرفت و موفق به تألیف کتاب های ارزشمند فقهی و حدیثی شد. از اطلاعات بدست آمده، از منابع معتبر چنین برمی آید که وی در نیمه اول قرن تا سال 306 هجری قمری می زیسته.
او روایات متعددی را از ائمه اطهار علیه اسلام نقل کرده است. شاگردان دانشمندی در مکتب تربیت شده اند و او به آنان اجازه روایت داد. از مهمترین و مشهورترین شاگردان وی می توان ثقة الاسلام، محمد بن یعقوب کلینی را نام برد که صاحب مطمئن ترین کتاب حدیثی شیعه یعنی «کافی» است و کلینی در آن روایات ابن ادریس را بدون واسطه نقل کرده است.
شجاعت علمی ابن ادریس در شکستن سنت تقلید از آرای شیخ طوسی، تحرک بخشیدن به فقه امامیه و خارج کردن آن از رکود و جمود و تشویق ابتکار و اندیشه آزاد، بیان گر ارزش اوست. تا یکصد سال پس از درگذشت شیخ طوسی، همه دانشمندان شیعه امامیه از فتاوی او پیروی کرده و چه بسا اظهارنظر در قبال فتاوی او را اهانت بدو تلقی میکردند.
در چنین وضعی، ابن ادریس پا از دایره تقلید بیرون نهاد و به احیای اجتهاد و اظهارنظر آزاد پرداخت. کتاب سرائر او که یکی از مهم ترین منابع فقهی شیعه است، بهترین نمودار این پدیده است. وی گاه در نقد آرای شیخ طوسی بسیار سرسختی به خرج داد و شیخ را به صورت مستقیم و غیرمستقیم به تبعیت و پیروی از شافعی متهم کرد و گاه لحنش بسیار تند می شد، اما به هر حال احترام به شیخ را فرونمی نهاد و با عبارتی چون «الشیخ السعید الصدوق...» از او یاد می کرد.
در کتاب های روایی و رجالی و در اسناد روایات از وی با نام های، ابوعلی اشعری، احمد ابن ادریس قمی، احمد ابن ادریس بن احمد یاد می شود. به نظر صاحب کتاب «معجم رجال الحدیث» مراد از همه این ها احمد ابن ادریس اشعری قمی است.
چنان که از گفته دانشمندان برمی آید، احمد ابن ادریس فقه و حدیث شناس شیعه، فعالیت های وسیعی در نشر حقایق و معارف قرآن و اهل بیت علیهم السلام در سال های 250 تا 360 انجام داد شخصیت های ممتازی همچون ابوعمر و کشی با یک واسطه و محمد بن یعقوب کلینی مستقیماً و سایر محدثین از وی حدیث آموخته، به نسل های بعد منتقل کردند.
او علاوه بر فراگیری و انتقال علم حدیث به شاگردان و فرزندان فرزانه خویش به شهرهای کوفه، بغداد و کشور حجاز مسافرت کرد تا با ترویج، تبلیغ و نشر احکام نورانی اسلام وظیفه الهی خود را انجام دهد. وی همچنین با عموزاده های قمی خویش (احمد ابن اسحاق و محمد بن عیسی بن عبدالله بن سعد) در همین رابطه همکاری نزدیک داشته.
wikiahlb: احمد_ابن_ادریس