کلمه جو
صفحه اصلی

احمد اقتداری

دانشنامه عمومی

احمد اقتداری (زادهٔ سال ۱۳۰۴، گراش در فارس – درگذشته ۲۷ فروردین ۱۳۹۸ در تهران)، مشهور به «پدر مطالعات خلیج فارس»، آموزگار، وکیل دادگستری، نویسنده، مورخ و جغرافی دان ایرانی و رئیس دفتر مطالعات خلیج فارس در مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی بود. عمده شهرت وی به علت پژوهش در خلیج فارس است.وی که از خوانین گراش است، تمام سواحل خلیج فارس و دریای عمان را برای کار تحقیقاتی اش پیاده طی کرده و از دوران جوانی شروع به نقشه برداری تمام این سواحل کرده است. جلال آل احمد، اقتداری و دو دوست محققش، ایرج افشار و منوچهر ستوده، را با عنوان «سه تفنگدار» و «گورنگار» توصیف می کرد؛ چرا که این سه نفر با همراهی همدیگر بسیاری از اسناد تاریخی و بناهای کهن ایران را معرفی کردند.
چرا ایرانیان شیعه شدند؟
چنین گفت فردوسی پاکزاد، چرا ایرانیان از تازیان شکست خوردند؟
ایرانیان از طوفان شکست خوردند نه از یونان
گناه نابخشودنی، جدایی بحرین از ایران
انقلاب مشروطیت در سواحل خلیج فارس
دولت عشق، اسرار عشق و عرفان در تخت جمشید ایران
اندوه اندیشه ها و تالمات و تفکرات
زشت و زیبا (خاطرات سفر آمریکا و کانادا و اروپا و داخل کشور)
نامه ها؛ از دانشمندان به دانشمندان
چهارگانه؛ مزرع سبز فلک (مجموعهٔ ۵۰ مقالهٔ ایران شناسی) - بخش نخست کتاب با نام «کشتهٔ خویش» در ۱۳۵۷ توسط نشر توس چاپ شده است.
چهارگانه؛ داس مه نو (مجموعهٔ ۵۰ مقالهٔ ایران شناسی)
چهارگانه؛ هنگام درو (مجموعهٔ ۵۰ مقالهٔ ایران شناسی)
سوگ نامهٔ ایرج افشار
وقایع مشروطه در لارستان و بنادر
تصوف در سواحل خلیج فارس و شاعران منطقه
حدیث آرزومندی
خاکستر، خاکستری برجای مانده از کاروان عمر (اتوبیوگرافی)
کتاب مروارید خلیج فارس در خصوص پژوهش های ایران شناسی وی نوشته شده است و فیلم مستند «به ایران جاودانی ام» در مورد زندگی او ساخته شده است.
کتاب خلیج فارس به قلم اقتداری، جایزه ویژه یونسکو در ایران را به خود اختصاص داده و تاکنون چندین بار تجدید چاپ شده است. این کتاب در برگیرنده مطالبی در باب آداب و رسوم خطه خلیج فارس، تجارت و کشتیرانی این منطقه، نام خلیج فارس در متون و نقشه ها، مداخلات انگلیس و روسیه در خلیج فارس، تأثیرات انقلاب مشروطه بر خلیج فارس و… است.
وی در سال ۱۳۰۴ در شهر گراش در فارس به دنیا آمد و تحصیلاتش را در لار سپری کرد. پدر احمد اقتداری، مرتضی قلی خان اقتداری و مادرش انیس خانم اقتداری، هر دو از شهر گراش و از نوادگان فتح علی خان بیگلربیگی گراشی، حاکم لارستان و بنادر خلیج فارس در دورهٔ قاجار بودند. او در ۱۳۲۳ با قمرخانم اقتداری فرزند قهرمان خان اقتداری ازدواج کرد که حاصل این ازدواج چهار فرزند به نام های افشین، میترا، امید و آرزو است. او در جوانی در یک کوهنوردی با ایرج افشار آشنا می شود و دوستی ای بین آن ها شکل می گیرد که تا آخر عمر ادامه می یابد. همین دوستی موجب ورود اقتداری به دنیای ایران شناسی می شود.

پیشنهاد کاربران

احمد اقتدارى به سال۱۳۰۴ هجرى شمسى در شهر لار فارس به دنیا آمد. در پنج شش سالگى به مکتب خانه اى در شهر لار رفت. اندکی بعد از تاسیس مدرسه دولتى در لار او را از مکتب خانه بازگرفتند و به مدرسه دولتى فرستادند. دروس شش ساله ابتدایى را آنجا خواند. جایزه شاگرد اولى در تمام استان ( ایالت آن روز ) فارس را در این شش سال را دریافت کرد. دوران سه ساله دبیرستان را در شهر لار گذراند پدرش پس از تردید بسیار او را به شیراز فرستاد تا در دانش سراى مقدماتى شیراز که دارالمعلمین ابتدایى بود نام نویسى کرد. دو سال در آن دانش سرا درس خواند و با شور و شوق بسیار با سمت آموزگارى به شهر لار برگشت و در سال هاى اول تا چهارم ابتدایى به خدمت آموزگارى پرداخت. اوایل سال۱۳۲۵؛ حدود یک سال پس از ازدواج استاد با این که مى توانست از معافیت استفاده کند، اما عشق به وطن سبب شد که براى خدمت وظیفه عازم تهران شود. خود را به دانشکده افسرى معرفى کرد پس از پایان این دوره و در سال۱۳۲۸ که نخستین کنکور دانشکده حقوق و علوم سیاسى و اقتصادى تهران برگزار مى شد، در این دانشگاه پذیرفته شد و با کسب مدرک لیسانس به دبیرى در دبیرستان هاى تهران پرداخت و در دانشسراى مقدماتى پسران به خدمت آموزشى مأمور شد. در سال۱۳۳۲ پروانه کارآموزى وکالت درجه یک بعد از درخواست یکساله، برایش صادر شد. سال۱۳۳۴ سوگند یاد کرد وبه اخذ اجازه وکالت پایه یکم دادگسترى مفتخر شد تا علاوه بر ۳۰ سال معلمى و خدمت به نونهالان این مرز و بوم چهل سال هم در شغل وکالت دادگسترى به جامعه خود خدمت کند. احمد اقتدارى در طول زندگى سرشار از علم و ادب خود حدود چهل کتاب با ارزش و بیش از صد مقاله علمى به چاپ رسانده است. در میان آثار او از تصحیح و همت گماردن به انتشار دیوان اشعار شاعران، ترجمه آثار تحقیقى نویسندگان و پژوهشگران غیرایرانى تا چاپ قصه هاى مثنوى، منطق الطیر و هزار و یک شب و همچنین تحقیقات علمى در زمینه لهجه شناسى، زبان و فرهنگ مناطق مختلف کشور را مى توان یافت.
گروه : علوم انسانی
رشته : تاریخ
گرایش : تاریخ محلی جنوب ایران
والدین و انساب : پدراحمد اقتدارى مرحوم مرتضى قلى خان اقتدارى و مادرش انیس خانم اقتدارى، هر دو لارستانى و از شهر گراش بودند.
اوضاع اجتماعی و شرایط زندگی : احمد اقتداری از خاندانی کهنسال از خوانین گراش است. پرورش در آن خاندان منشاء ظهور خلقیات و مرام خاص در او شده است.
تحصیلات رسمی و حرفه ای : - گذراندن دوره ابتدایى و دبیرستان در شهر لار - گذراندن دوره دانشسراى مقدماتى در شیراز - شرکت در کنکور دانشکده حقوق سال۱۳۲۸ - اخذ پروانه کارآموزى وکالت درجه یک سال۱۳۳۲ - اخذ مجوز وکالت پایه یکم سال۱۳۳۴ - اخذ دکتراى افتخارى از دانشگاه تهران
همسر و فرزندان : احمد اقتداری در سال 1323 با قمر خانم اقتداری ازدواج کرد. حاصل این ازدواج سه دختر و یک پسر بود. او و همسرش در تربیت فرزندان خود مجدانه کوشیدند و همه را با فضیلت به بار آورده اند. دختر ایشان با نام آرزو، متخصص زبان ایتالیایی و مدرس دانشگاه در آن رشته است، و تحقیق او درباره غزل های حافظ به زبان ایتالیایی به چاپ رسیده است. امید نیز مترجم زبان انگلیسی است.
وقایع میان سالی : احمد اقتداری در سال۱۳۳۱ تقاضاى اخذ پروانه وکالت درجه یک دادگسترى کرد و در سال۱۳۳۲ پروانه کارآموزى وکالت درجه یک برایش صادر شد. در همین ایام یادداشت هاى کتاب هاى «فرهنگ لارستانى» و «لارستان کهن» را آماده و مرتب مى کرد ضمن این که سال۱۳۳۴ سوگند یاد کرد وبه اخذ اجازه وکالت پایه یکم دادگسترى مفتخر شد تا علاوه بر ۳۰ سال معلمى و خدمت به نونهالان این مرز و بوم چهل سال هم در شغل وکالت دادگسترى به جامعه خود خدمت کند
مشاغل و سمت های مورد تصدی : زندگی احمد اقتدارى سرشار از تلاش، کوشش و آفرینش است. خلق 24 کتاب و بیش از 200 مقاله علمی، نشان دهنده توانایی ها و کوشش های عاشقانه وی به ایران زمین، و به ویژه سرزمین فارس است. اقتداری مشاغل گوناگونی را پیشه خود ساخته است که می توان به معلمی، مدیریت های فرهنگی، تدریس در دانشگاه تهران، فعالیت های اجتماعی و سیاسی، وکالت دادگستری، و مقاله نویسی در نشریات متعددی همچون یغما، فرهنگ ایران زمین اشاره نمود. در کنار این امور در برگزاری گردهمایی های علمی نیز مشارکت فعال می نمود از جمله برگزاری سمینار « خلیج فارس در سال 1342» و برگزاری نمایشگاه آثار سدید السطنه کبابی بندر عباس در سال 1354 در دانشگاه تهران
فعالیتهای آموزشی : لارستان در آثار احمد اقتدارى جایگاه ویژه ای دارد، علاوه بر آن استان های هرمزگان، خوزستان، بوشهر، کهکیلویه و بویر احمد نیز مورد توجه او بوده اند. یکی دیگر از اساسی ترین دل مشغولی های وی در عرصه علمی و فرهنگی، خلیج فارس می باشد. با توجه به حساسیت های پنجاه ساله اخیر در مور د این بخش از جغرافیای ایران، اقتداری به طور مستمر در جهت تبیین و تحلیل تاریخی آن کوشیده است. تنوع آثار نگارشی استاد در زمینه های تاریخ، معماری، ترجمه، تصحیح، تحشیه، ادبیات، مردم شناسی و سیاست نشان دهنده توانایی ها و علاقة اقتداری به زوایای نهان و پنهان فرهنگ ایرانی است. عرصه های پژوهشی اقتداری شامل تحقیقات کتابخانه ای و تحقیقات اصیل می شود و میان به فراخور در این تحقیقات میدانی نیز در تقویت روش علمی خود بکار می گیرد. آثار اقتداری در واقع حاصل مشاهده، معاینه، مصاحبه و مراجعه به اصل بوده است. شیوه تحقیق و تاریخ نگاری اقتداری، تلاش جهت حداکثر به کار گیری شواهد بیرونی جغرافیایی و وجه شیئی فعلیت یافته تاریخی است. او تمام خلیج فارس و سراسر جنوب را با قدم طی کرده و سپس در آن باره قلم زده است. م روش تاریخ نگاری وی مبتنی بر اتکاء به آن بخش از اطلاعات تاریخی است که متقن و مثبت به شمار می آیند.
سایر فعالیت ها و برنامه های روزمره :
جوائز و نشان ها : بنیاد فارس شناسی در نوزدهم آبان ماه 1379 با همراهی استادان برجسته تاریخ و ادب کشور، و انجمن آ . . .


کلمات دیگر: