بگ

بگ ممکن است به یکی از موارد زیر اشاره داشته باشد:
بگ (خاش)
بگ (قصرقند)

[ویکی فقه] بِگ ، یا بیگ ، بیک ، بک ، پیگ ، بای ، بی ، لقب دولتمردان و اشراف زادگان در زبان ترکی ، به معنی بزرگ ، ثروتمند، امیر، شاه زاده ، حاکم ، ارباب ، آقا، و مؤنث آن بیگُم به معنی شاه زاده خانم ، خاتون و خانم برای صورت های مختلف ، است.
این لقب در آخر اسم مردان می آید و در دوران حکومت عثمانی به پسران پاشاها امرای سلاطین عثمانی ، ناخدایان و مأموران خارجی ایلچی بیک ، ترجمان بیک گفته می شد. این عنوان که در سنگ نبشته های اورخون و متون اویغوری مشاهده می شود، در دوران حکومت های مختلف ترک چه پیش و چه پس از اسلام به کار می رفت .
منشأ کلمه بگ
درباره منشأ کلمه بگ عقاید مختلفی وجود دارد: برخی از محققان از جمله بلوشه معتقدند که از عنوان کهن «پِک » در زبان چینی گرفته شده است و برخی نیز مانند بروکلمان احتمال می دهند از کلمه «بَغ ْ»، لقب پادشاهان ساسانی به معنی «خدایی ، الهی » و شکل کهن تر «بَغه » به معنی «خدا» آمده باشد. بیشتر پژوهشگران زبان های آلتایی بر این عقیده اند که میان واژه بگ و عناوین بِگی ِ مغولی ، بوگین ِ چچنی و بِیْله منچویی از نظر اشتقاق ، ارتباط قطعی وجود دارد، کاشغری در دیوان لغات الترک کلمه بگ را با کلمه «امیر» عربی مترادف دانسته است . رئیس ایل ترکمن را نیز بگ خطاب می کنند و بگ ها طبقه اصیل زادگان ترکمنی هستند. قبچاق های مسیحی ، بگ را یکی از صفات خداوند می دانستند
← مقام بیگی
ترک ها پس از قبول اسلام ، این عنوان را تقریباً با حفظ همان معانی پیشین به کار بردند. از جمله مأموران بلندپایه حکومت قراخانیان و نیز رؤسای اُغوز در ابتدا، لقب بگ داشتند، از دوران سلجوقیان به بعد در حکومت های مختلف ترک عنوان بگ به جای کلمه عربی «امیر» به کار می رفت . مثلاً به جای امیرالجیوش ، جیوش بگی و به جای امیرالامرا، بگلر بگی می گفتند. نخستین حکمرانان عثمانی در آناتولی ، رئیس ایل خود را «اولوبگ » به معنی رئیس بزرگ می خواندند. حکمرانان آق قویونلو، قراقویونلو، قرامانلی و تیموریان نیز این لقب را به کار می بردند. در امپراتوری عثمانی ، عنوان بگ بِی ْ به رؤسای قبایل ، مأموران بلندپایه کشوری و لشکری ، فرزندان دولتمردان بزرگ و همچنین به کسانی که در خدمت شاهزادگان بودند، داده می شد. ولی لقب بیگلر بیگی مانند دوران سلجوقیان و ایلخانیان ، در زمان امپراتوری عثمانی نیز اهمیت خود را حفظ کرد و به صورت «بِیْلربِی ْ» مترادف میرمیران ، عنوان والی ولایات بزرگ گردید.
تنزل بگ
...