تفسیر و تفاسیر شیعه

کتابی به فارسی در معرفی تفسیر های قرآنی شیعی، تألیف عبدالحسین شهیدی صالحی. این اثر که در معرفی تفاسیر عربی و فارسی قدیم و جدید جهان تشیع از قرن اول تا ۱تا۱۵ق است، نخست در قالب مقالاتی در جلد چهارم دایرة المعارف تشیع به چاپ رسید. این مقالات که در حدود ۶۰۰ عنوان است، بعدها با تغییراتی از سوی مؤلف در قالب کتابی مستقل منتشر شده است.

[ویکی فقه] در این مقاله تفسیر در نظر شیعه در لغت و اصطلاح را مورد بررسی قرار داده و آن تعاریف را نقادی کرده و به این تعریف در مورد تفسیر برسیم: «بر طبق مذهب اثناعشریه علم تفسیر یا تفسیر قرآن یا تفسیر، همان تفهیم مراد الله است از قرآن مجید در حد مستطاع بشر، مستند به قواعد لسان العرب و اسلوب آن، غیر معارض با کتاب و سنت و اجماع.»
تفسیر در لغت به معنی ایضاح و تبیین است و از این باب است گفته خداوند «ولا یاتونک بمثل الا جئناک بالحق واحسن تفسیرا» یعنی و هیچ مثلی (از داستان سرائی ها) برای تو نمی آورند، مگر آنکه ما برای تو ای محمد آورده ایم در برابر آن به آن چه حق است، با بیان روشن تری که بهتر از آن، محتوای عالی و ارزنده را واضح و روشن می کند.از ماده فسر در قرآن مجید تنها همین یک مورد آمده است. در قاموس گوید: تفسیر به معنی آشکار کردن و پرده برداری از پوشیده است. در لسان العرب آمده تفسیر کشف مراد و مقصود گوینده است از لفظ مشکل.
تفسیر در اصطلاح
اما در اصطلاح، تفسیر قرآن همان علم فهم قرآن است.
← ماتریدی
اولین مفسر و بیان کننده قرآن مجید، خداوند متعال است، قوله تعالی «لا تحرک به لسانک لتعجل به ان علینا جمعه وقرآنه فاذا قراناه فاتبع قرآنه ثم ان علینا بیانه؛ ای محمد زبان خود را به قرآن مجنبان که به آن (از غایت، شوق به تکرار کلام ما) شتاب کرده باشی، هر آینه بر ماست فراهم ساختن قرآن و منظم ساختن (آیات) آن، آن گاه که آن را (به وسیله وحی برای تو خواندیم) آن قرائت را پیروی کن، پس از آن بر ماست بیان قرآن.»و چنان که گفتیم مراد از بیان همان تفسیر است.
رسول الله دومین مفسر
...