تفسیر قرطبی

wikijoo: تفسیر_قرطبی

wikifeqh: لغت و ادب و فقه و کلام، از بهترین تفاسیر به شمار می رود. بخش عمده این تفسیر به بیان احکام فقهی و اختلاف مذاهب فقهی اختصاص دارد، با این همه، قرطبی از ابعاد دیگر آیات غافل نبوده و به مباحث کلامی و اخلاقی و ادبی و تاریخی و اجتماعی نیز پرداخته است.
تفسیر قُرطُبی نام اصلی آن الجامع لاِحکامِ القرآن و المُبَیِّن لِما تَضَمَّنه مِن السُنّه و آیِ الفُرقان
قرطبی، محمد بن احمد، الجامع لاحکام القرآن، ج۱، ص۳، بیروت، دارالفکر (بی تا).
خود تفسیرش را این گونه وصف می نماید: تصمیم گرفتم در این کتاب شرحی مختصر، متضمن نکاتی از تفسیر، لغت و اعراب، قرائات، پاسخ به منکرات، معانی آیات و تبیین اشکالاتی که بر اقوال گذشتگان گرفته اند و آیندگان هم به دنبال آن رفته اند، ارائه کنم.وی در این تفسیر به سبک تفاسیر جامع دیگر عمل کرده است؛ بدین صورت که نخست آیه را می آورد و به دنبال آن به ذکر مسائل دیگر می پردازد و در ضمن آن شرح تک تک آیات را می آورد و نکات و مواضع مشکل را تشریح می نماید. گاهی سبب نزول آیه را هم متذکر می شود و به ذکر قرائت های مختلف و لغت و اعراب می پردازد و گاهی هم در صورت لزوم اقوال و آراء مفسران و علمای گذشته و معاصر را نقل می کند.به هر حال، تفسیری مفید و جالب و میانه رو است که فایده تمام را به خواننده می رساند و مراجعه کننده را از رجوع به تفاسیر دیگر بی نیاز می سازد.قرطبی برای تفسیر خود مقدمه ای جامع در بیست فصل آورده و مسائل را در آن گنجانیده است که برای خواننده (قبل از ورود به تفسیر آیات) بسیار مفید و سودمند می باشد.همچنین سعی کرده که از ذکر اسرائیلیات خودداری ورزد و تا حد توان هم از این مساله پرهیز نموده است؛ همان طور که ابن عطیه در تفسیر المحرر الوجیز، عمل کرده است؛ هر دو هم در این راه حدودی موفق بوده اند.بخش عمده این تفسیر به بیان احکام فقهی و اختلاف مذاهب فقهی اختصاص دارد، با این همه، قرطبی از ابعاد دیگر آیات غافل نبوده و به مباحث کلامی و اخلاقی و ادبی و تاریخی و اجتماعی نیز پرداخته است.
روش تفسیری
قرطبی در خطبه کتاب به روش تفسیری خود و شیوه های دیگر مفسران اشاره کرده و در مقدمه ای مفصّل، مباحثی درباره آداب تلاوت قرآن، اِعراب و تعلیم آن، ثواب قرائت قرآن، تفسیر به رأی و ویژگی های آن، اعجاز و عدم تحریف قرآن آورده است،
قرطبی، محمد بن احمد، الجامع لاحکام القرآن، ج۱، ص۱-۷۸، بیروت، دارالفکر (بی تا).
...