تفصیل مرکب

تفصیل مُرکب
(یا: مغالطه به اشتراک تألیف) در اصطلاح منطق گونه ای از مغالطۀ لفظی، عکس «ترکیب مفصل». و آن چنان است که سخن مرکب، از دیدگاه ترکیبی صادق و از دیدگاه تحلیلی کاذب است. در قضیۀ «عدد ۷، زوج و فرد است» اگر «زوج و فرد است» به همین صورت (به نحو ترکیبی) بر موضوع حمل شود، صادق است، امّا اگر آن را به نحو تحلیلی و به صورت «عدد ۷، فرد است» و «عدد ۷، زوج است»، بر موضوع حمل کنیم یک قضیۀ صادق پدید می آید و یک قضیۀ کاذب و بدین ترتیب سخن مرکب براساس تحلیل و تفصیل مغالطه آفرین می شود.

[ویکی فقه] تفصیل مرکب یکی از اصطلاحات به کار رفته در علم منطق بوده و به معنای توهم انفصال در کلام مرکب متصل است.
اسباب مغالطه لفظ مرکب سه قسم است: ۱. ترکیب مفصل؛ ۲. تفصیل مرکب؛ ۳. ممارات.
توضیح اصطلاح
هر گاه از کلامی، اتصال و انضمام و ترکیب آن منظور باشد، ولی انفصال و انفراد برای آن تصور و توهم شود که با این توهم، کاذب شود، در این صورت از آن به «تفصیل مرکب» یاد می کنند؛ مثلاً وقتی گفته شود: «عدد پنج زوج و فرد است»، مقصود از این جمله، آن است که عدد پنج، مشتمل بر زوج و فرد، و مرکب از یک عدد فرد و یک عدد زوج است، ولی اگر اشتباهاً تصور شود که عدد پنج متصف به زوجیت و فردیت است، با این تصور، قضیه کاذب خواهد بود.
مستندات مقاله
در تنظیم این مقاله از منابع ذیل استفاده شده است: • ابوالحسن سالاری، بهمنیار بن مرزبان، التحصیل.• ابن سینا، حسین بن عبدالله، النجاة.
...