احمد جودَت پاشا (نام کامل: احمدبن اسماعیل بن علی بن احمدبن اسماعیل وزیر) اندیشمند، تاریخ نگار، حقوق دان و دولتمرد عثمانی بود. او در ماه رجب سال ۱۲۳۸ متولد و در ذیحجه ۱۳۱۳ فوت کرد وی به زبان های عربی، فارسی، بلغاری، فرانسه و ترکی تسلط داشت.
تاریخ، که تارخ عثمانی را از سال های ۱۱۱۸ تا ۱۱۴۲ قمری بازگو می کند. او این کتاب را به سفارش انجمن دانش تألیف کرد.
تذاکر، مجموعه خاطرات و یادداشت های جودت است که زمان واقعه نویسی به رشته تحریر درآورد. این اثر مجموعاً شامل ۴۰ تذکره است.
معروضات، که گزیده ای از وقایع تاریخی – سیاسی از ۱۲۵۵ تا ۱۲۹۳ قمری است. او این کتاب را به سفارش سلطان عبدالحمید دوم تألیف کرد.
قصص انبیا و تواریخ خلفا، که داستان پیامبران از آدم تا پیامبر اسلام را شامل می شود و ۱۲ جزء دارد. نکته جالب در مورد این اثر آن است که این کتاب در دوره سلطان عبدالحمید دوم در شمار کتاب های ممنوعه قرار داشته است.
قواعد عثمانیه، او این کتاب را با همکاری فؤاد پاشا برای آموزش و به زبان ترکی تألیف کرد.
او در خانواده ای اشرافی که در بلغارستان کنونی زندگی می کردند، متولد شد. نیای بزرگ او از سرداران عثمانی در جنگ پروت (جنگی بین روسیه و عثمانی) بود. پدرش، اسماعیل آقا، نیز در مجلس ملی عضویت داشت. او پس از تحصیلات مقدماتی در زادگاهش، برای ادامه تحصیل به استانبول رفت. در استانبول پس از فراگیری علوم زمان نظیر علوم دینی، ریاضیات، نجوم و هندسه، نزد فهیم افندی زبان فارسی را نیز آموخت و از او لقب جودت را گرفت.
پس از پایان تحصیلات وارد خدمات دولتی شد و مدرس گردید. مصطفی رشید پاشا، صدر اعظم عثمانی، که در اندیشه اصلاحات در عثمانی بود به شخصی نیاز داشت که در علوم فقهی وارد باشد. او جودت پاشا را برای این کار برگزید و او را دبیر، مشاور و مدرس فرزندان خود کرد. وی در ۱۲۷۲ قمری وقایع نگار رسمی عثمانی گردید. از آن پس مصطفی رشید پاشا که به لیاقت، وفاداری و دانش جودت ایمان آورده بود، او را به مناسب مهمی از جمله عضویت در مجلس تنظیمات، ریاست شواری دولت، ریاست دیوان احکام عدلیه، وزارت معارف، چندین بار وزارت عدلیه، وزارت اوقاف، عضویت و ریاست کمیسیون اراضی، یک هفته ریاست هیئت وزیران، استانداری ولایات حلب، مرعش و یافا، وزارت داخله و بازرسی ایالات مختلف عثمانی برگمارد. تدوین مجله احکام عدلیه که در حکم قانون مدنی است از جمله اقدامات مهم او در این دوران است. او در ۱۳۰۳ به عنوان کمیسر روم ایلی شرقی به کار پرداخت و سپس به وزارت عدلیه رسید اما به خاطر اختلاف با صدر اعظم، کمال پاشا، معزول شد و تا پایان عمر شغلی نیافت. او در ۷۵ سالگی درگذشت و در صحن آرامگاه سلطان محمد فاتح به خاک سپرده شد.
جودت پاشا از چهره های درخشان دوره تنظیمات بود و در راس جریان اصلاحات با اندیشه اسلامی قرار داشت. وی فلسفه و اندیشه غرب را برای ممالک اسلامی مناسب نمی دانست و به همین خاطر با رونویسی از قوانین غربی مخالف بود. اما در مقابل، پیشرف علمی غرب را می ستود و تقلید از آن را از کارهای ضروری برمی شمرد. او در زمینه حقوق قوانین شرعی را کافی و شریعت را قانون اساسی می دانست. او از اتحاد ملل اسلامی حمایت می کرد و به عقیده وی اگر دولت عثمانی پیش از حمله به اروپا، به اتحاد میان مسلمانان توفیق می یافت، دوران فرمانروایی آنان طولانی تر می شد.
تاریخ، که تارخ عثمانی را از سال های ۱۱۱۸ تا ۱۱۴۲ قمری بازگو می کند. او این کتاب را به سفارش انجمن دانش تألیف کرد.
تذاکر، مجموعه خاطرات و یادداشت های جودت است که زمان واقعه نویسی به رشته تحریر درآورد. این اثر مجموعاً شامل ۴۰ تذکره است.
معروضات، که گزیده ای از وقایع تاریخی – سیاسی از ۱۲۵۵ تا ۱۲۹۳ قمری است. او این کتاب را به سفارش سلطان عبدالحمید دوم تألیف کرد.
قصص انبیا و تواریخ خلفا، که داستان پیامبران از آدم تا پیامبر اسلام را شامل می شود و ۱۲ جزء دارد. نکته جالب در مورد این اثر آن است که این کتاب در دوره سلطان عبدالحمید دوم در شمار کتاب های ممنوعه قرار داشته است.
قواعد عثمانیه، او این کتاب را با همکاری فؤاد پاشا برای آموزش و به زبان ترکی تألیف کرد.
او در خانواده ای اشرافی که در بلغارستان کنونی زندگی می کردند، متولد شد. نیای بزرگ او از سرداران عثمانی در جنگ پروت (جنگی بین روسیه و عثمانی) بود. پدرش، اسماعیل آقا، نیز در مجلس ملی عضویت داشت. او پس از تحصیلات مقدماتی در زادگاهش، برای ادامه تحصیل به استانبول رفت. در استانبول پس از فراگیری علوم زمان نظیر علوم دینی، ریاضیات، نجوم و هندسه، نزد فهیم افندی زبان فارسی را نیز آموخت و از او لقب جودت را گرفت.
پس از پایان تحصیلات وارد خدمات دولتی شد و مدرس گردید. مصطفی رشید پاشا، صدر اعظم عثمانی، که در اندیشه اصلاحات در عثمانی بود به شخصی نیاز داشت که در علوم فقهی وارد باشد. او جودت پاشا را برای این کار برگزید و او را دبیر، مشاور و مدرس فرزندان خود کرد. وی در ۱۲۷۲ قمری وقایع نگار رسمی عثمانی گردید. از آن پس مصطفی رشید پاشا که به لیاقت، وفاداری و دانش جودت ایمان آورده بود، او را به مناسب مهمی از جمله عضویت در مجلس تنظیمات، ریاست شواری دولت، ریاست دیوان احکام عدلیه، وزارت معارف، چندین بار وزارت عدلیه، وزارت اوقاف، عضویت و ریاست کمیسیون اراضی، یک هفته ریاست هیئت وزیران، استانداری ولایات حلب، مرعش و یافا، وزارت داخله و بازرسی ایالات مختلف عثمانی برگمارد. تدوین مجله احکام عدلیه که در حکم قانون مدنی است از جمله اقدامات مهم او در این دوران است. او در ۱۳۰۳ به عنوان کمیسر روم ایلی شرقی به کار پرداخت و سپس به وزارت عدلیه رسید اما به خاطر اختلاف با صدر اعظم، کمال پاشا، معزول شد و تا پایان عمر شغلی نیافت. او در ۷۵ سالگی درگذشت و در صحن آرامگاه سلطان محمد فاتح به خاک سپرده شد.
جودت پاشا از چهره های درخشان دوره تنظیمات بود و در راس جریان اصلاحات با اندیشه اسلامی قرار داشت. وی فلسفه و اندیشه غرب را برای ممالک اسلامی مناسب نمی دانست و به همین خاطر با رونویسی از قوانین غربی مخالف بود. اما در مقابل، پیشرف علمی غرب را می ستود و تقلید از آن را از کارهای ضروری برمی شمرد. او در زمینه حقوق قوانین شرعی را کافی و شریعت را قانون اساسی می دانست. او از اتحاد ملل اسلامی حمایت می کرد و به عقیده وی اگر دولت عثمانی پیش از حمله به اروپا، به اتحاد میان مسلمانان توفیق می یافت، دوران فرمانروایی آنان طولانی تر می شد.
wiki: احمد جودت پاشا