تاریخ بی خردی

تاریخ بی خردی، از تروا تا ویتنام عنوان کتابی است اثر باربارا تاکمن. این کتاب با دستمایه قرار دادن برخی رویدادهای معروف تاریخ جهان از دورهٔ باستان تا امروز سعی کرده است به نقد رفتار فرمان روایان در مواجهه با این رویدادها بپردازد.
• «هیچ چیز نامنصفانه تر از این نیست که دربارهٔ گذشتگان با اندیشه های کنونی داوری کنیم. دربارهٔ اخلاق هر چه می خواهند بگویند؛ ولی خردمندی سیاسی قطعاً متغیر است.»• «خشک مغزی منشأٔ خود فریبی است و در حکومت نقش بسیار بزرگی دارد و عبارت از این است که اوضاع و احوال را بر مبنای تصورات ثابت و پیش ساخته ارزیابی کنیم و علائم و قرائن مخالف را نادیده بگیریم یا مردود بشماریم و به پیروی از ارزوهای خود عمل کنیم و واقعیت ها را گردن ننهیم.»• «اوج هنر حکمرانی این است که ذهن چنان باز باشد که در یابد فلان سیاست به جای سود زیان می آورد، و شخص اعتماد به نفس لازم را داشته باشد که به این امر اذعان کند، و عقل کافی که مشی پیشین را وارونه گرداند.»• «دموکراسی سیاسی که معمولاً با امریه حاصل نمی شود و باید آهسته آهسته و در نتیجه تلاش و مبارزه در طی قرون گام با گام به دست آید.»• «سؤ حکومت وقتی بی خردی محسوب می شود که در سیاستی آشکارا غیر عملی یا بی ثمر احمقانه لجاجت ورزیم.»• «در جست و جوی معنا نباید فراموش کرد که خدایان تصوری در اذهان آدمیان بیش نیستند و آفریده انسانند، نه بالعکس. ایزدان را ما اختراع می کنیم و به وجودشان نیازمندیم تا به چیستان زندگی بر روی زمین مفهوم و مقصود بخشند، تا پدیدهٔ های شگفت و بی قاعده طبیعت، حوادث اتفاقی، و از همه بالاتر، رفتار نابخردانه انسانی را تبیین کنند. خدایان هست شده اند تا بار سنگین جمله چیزهایی را بر دوش کشند که نمی توان درک کرد مگر با مداخله یا تدبیر ماورأ الطبیعه.»• «می گویند اسطوره فراورده روان است، ابزاری است برای هویدا نمودن ترس های نهان و برآوردن آرزوها، یا برای سازش دادن ما با وضعیت انسان، یا برای نمایندن تناقضات و مسایل شخصی و اجتماعی دامن گیر افراد در زندگی.»• «تقدیر در افسانه ها مظهر تحقق انتظارت انسان از خویشتن است.»• «رنسانس یعنی دورانی که در آن ارزش های دنیوی جانشین ارزش های اخروی شد.»• «بر اثر نهضت رنسانس، آدمی خود و نه خداوند را طراح و فرمانروای تقدیر خویش یافت. نیازها و ارزوهایش، بلند پروازی ها و خوشی هایش، دار وندارش، ذهنش، هنرش، قدرتش و افتخاراتش منزلگه حیات شمرده شد.»• «مسولیت قدرت غالبأ مستلزم ایستادگی در برابر وضع موجود و دگرگون کردن مسیر آن است.»• «ایمانی که فقط به اصول و احکام استوار باشد هموره ضعیف و متزلزل خواهد ماند.»• «اندیشه هایی که زمانش رسیده زندان نمی تواند خاموش کند. فرمانروایان خودکامه که طبعاً دارای عقلی ناچیز اند این واقعیت را اغلب از یاد می برند.»• «یکی از وجوه بی خردی دو دستی چسبیدن به هدفی نابراوردنی است.»• «کسب قدرت مستلزم کاربست وسائلی است که طالبان قدرت را پست و حیوان صفت می کند، و جوینده همین که به خود آمد، می بیند که قدرت به قیمت از دست دادن فضیلت یا مقصود اخلاقی حاصل شده است.»• «هرگاه سود شخصی برتر از منافع عمومی شمرده شود، هرگا جاه طلبی فردی و آزمندی و افسون قدرت مداری رهنمون سیاست گردد، مصالح همگان ناگزیر به باد می رود.»• «جادوی مقام و قدرت آدمیان را، چه هنگام نیاز و چه هنگام رفاه، در همه احوال و ادوار، بیش از تفقد و التفات مسحور کرده است.»• «حکومت ها در مقابله با خطر، یا آنچه خطر می پندارند، معمولأ می کوشند آن را سرکوب کنند و به ندرت در صدد بررسی و فهم و تبیین آن بر می آیند.»• «بر مردم ناراضی اعمال قدرت شاید توان کرد، ولی بر مردم ناراضی هرگز حکومت نتوان کرد.»• «حکومت باید با توجه به احساسات حکومت شوندگان بچرخد، هرگاه آنان را نادیده گیرد خود را به مخاطره انداخته است.»• «لجاجت بر سر تصوری ژرف اندیشه، به رغم شواهد مغایر، سر چشمه خود فریبی ویژه بی خردی است. بر حقیقت سر پوش می نهد تا کوشش مورد نیاز را کوچک جلوه دهد.»• «خطاهای تاریخی معمولأ جبران ناپذیرند. اگر تغییر راستین باشد و با توجه به هدف اجرا شود، ترک سیاستی زیانمند ستوده است و نه خفت بار.»• «مقصران هم گاه پی می برند که در اشتباه اند ولی نمی توانند قالب را بشکنند.»• «هرگاه بی کفایتی و آسوده خاطری دست به دست هم دهند، نتیجه بدترین آمیزه ممکن است.»• «بنی آدم ممکن است اعضای یک دیگر باشند، ولی، بنابر مقتضیات خویش، نیازها و آرزوهای گوناگون دارند.»• «وقتی در رابطه ای، یک طرف وابسته به طرف دیگر است، طرف وابسته پیوسته می تواند با تذکار خطر سقوط خود، حامی را مهار کند.»• «در غرب که سرعت تغییر بیش از مشرق است، بیست و پنج قرن طول کشید تا حکومت در جهت تأمین منافع نیازمندان دست به کار زد.»• «آسیا اطاعت دولت را وظیفه مسلم هر شهروند می شمارد، دموکراسی های غربی دولت را نماینده شهروندان می دانند.»• «زمام دار، وقتی وارد چهارچوب سیاستی شد، برایش آسان تر است که درون آن بماند؛ و اما مأموران زیر دست نیز چه بهتر که برای حفظ مقام خویش سر و صدا راه نیندازند و شواهدی را که پذیرفتن شان برای رئیس دردناک است به رخ او نکشند.»• «وقتی همه راه ها نافرجام شود، سیاست گذران به جای این که بیندیشند ترجیح می دهند دست به اعمال فشار بزنند.»• «با ترد قاطع و دلیرانه مواضع نادرست بیشر می توان احترام اندوخت تا با پی گیری لجوجانه آن ها.»• «رفتن بی سر و صدای افراد از جمله ویژگی های دولت هست. کسی اگر حتی پس از رفتن سخنی بگوید از محفل یاران رانده می شود، ابراز عدم وفادری سد راه برگشت به حلقه حاکمه است. اکراه در کنار رفتن نیز دلیلش همین است. مأموران دولت همواره خود را قانع می سازند که داخل حکومت بهتر می توانند جلو زیاده روی ها را بگیرند، و آن گاه رام و سر به راه می مانند که مبادا پیوندشان با قدرت بگسلد.»• «منتسکیو در کتاب روح القونین نوشت، زوال هر حکومت با زوال اصولی که بر آن بنیان شده آغاز می شود.»• «مردم البته دمدمی مزاج اند و نظر سنجی ها ناپایدار و گذرا است و پاسخ ها هم بستگی به نحوه پرسش دارد.»• «بی آبرویی یک فرمانروا در تاریخ جهان مطلب مهمی نیست، اما بی آبرویی یک حکومت تکان دهنده است، چون حکومت نمی تواند بدون آبرو عمل کند.»• «عدم ژرف اندیشی در زمامدارن عموم یت دارد و این پرسش را پیش می آورد که آیا زندگی سیاسی و دیوان سالاری در دولت های جدید تعقل را، بدون توجه به انتظارت منطقی، تابع کاربرد اهرم ها نمی سازد؟»• «دنیای حسیات لنگرگاه انسان است و آدمیان مانند عروسک های خیمه شب بازی با نخ های ترس و میل و هوس به رقص در می آیند.»• «بالاترین جولان گاه بی خردی هنوز حیطه حکومت است چون آن جاست که آدمی بر دیگران تسلط می یابد و سپاس تسلط بر خود را از دست می دهد.»• «قدرت بیش از حد نیز مانند بادبان زیاده بزرگ در کشتی خطرناک است و تعادل را به هم می زند. تجاوز از حد از یک سو بی نظمی و از سوی دیگر بی عدالتی به بار می آورد. روح هیج آدمی در برابر وسوسه قدرت بی عنان تاب ایستادگی ندارد.»• «رهبران حکومت فراسوی معتقد اتی که با خود می آورند چیزی نمی آموزند، و مادم که بر سر کارند از همان سرمایه فکری تغذیه می کنند.»• «ماکیاولی می گوید شهریار باید همواره بزرگترین پرسنده و شکیباترین شنونده حقیقت در مورد اموری باشد که راجع به آن ها پرسیده است، و اگر دید که کسی در بیان حقیقت به او تعلل می ورزد، باید به خشم آید. حکومت نیازمند پرسندگان بزرگ است.»• «جورج اورول می گوید، ایست جرم یعنی توان توقف غریزی در آستانه هر اندیشه خطرناک. از این مقوله است قدرت در نیافتن قیاس ها، درک نکردن لغزش های منطقی، بد فهمیدن ساده ترین بحث ها … و ملول و دلگیر شدن از هر اندیشه ای که قادر است در جهت بدعت سیر کند. ایست جرم، خلاصه، یعنی حماقت حمایتی.»• «در شرایط امروزی یکی از عواملی که معمولأ دست رئیس دولت را می بندد انبو مطالب و مشکلات در بخش های بی شمار حکومت است که نمی گذارد هیچ چیز خوب فهمیده شود و در میان دیدارهای پانزده دقیقه ای و گزارش های سی صفحه ای فرصتی برای تفکر باقی نمی ماند و عرصه به روی حماقت حمایتی می گشاید. در این میان، دستگاه دیوان سالاری، برای گریز از خطر، با خاطر آسوده آنچه را دیروز کرده امروز هم تکرار می کند و، به سان رایانه ای عظیم که چون به اشتباه افتاد تا ابد به اشتباه می رود، همان طور به راه خود ادامه می دهد.»• «جاذبه مقام اداره حکومت به طرز بهتر را عقیم می گذارد. دیوان سالار خواب ترفیع می بیند، مأمور بلندپایه می خواهد حوزه اختیاراتش را بیشتر بگستراند، قانون گذران و رئیس دولت طالب انتخاب مجددند، و اصلی که همه به راهنمایی آن پیش می روند این است که هر چه بیشتر دل پذیر و هر چه کمتر دل آذر باشند، و حال آنکه در حکومت بخردانه، اشخاص عالی رتبه بر پایه متین ترین داوری و برترین دانش موجود و برآورد معقول از راه کم زیان تر سیاست گذاری کنند؛ ولی این جا فکر و ذکرشان انتخابات آینده است، و این امر تنها ملاک کار می شود.»• «مشکل احتمالاً بیش از آن که تعلیم افراد برای حکومت کردن باشد، آموزش رای دهندگان است برای تشخیص و ارج گذاری به راستی و درستی و طرد جنس تقلبی. انسان های بهتر شاید در زمان های بهتر بار می آیند، و شرط حکومت خردمندانه البته پرورانیدن جامعه ای پویا است نه جامعه ای رنجور و سر به گریبان.»• «درحالی که بشر در همه علوم دیگر پیشرفت داشته است، در علم حکومت داری متوقف مانده و امروز جهان بهتر از سه یا چهارهزار سال پیش اداره نمی شود». از ابتدا شروع کنیم: فرمانروایان «تراوا» به هر دلیل که بگویم می بایست بدگمان می بودند که حقه ای در کار یونان است؛ پس چرا با وجود این، آن اسب چوبی مشکوک را به درون قلمرو خود کشیدند؟ چرا وزرای «جورج سوم» یکی پس از دیگری به جای صلح و دوستی با مهاجرنشین های آمریکایی، آنان را تحت فشار گذاشته اند؟ چرا ناپلئون بناپارت و پس از آن آدولف هیتلر با وجود بلایایی که سر پیشینیان شان آمده بود، باز به روسیه حمله کردند. پیروی حکومت ها از سیاست های مغایر با منافع خویش، یکی از پدیده های مشهود تاریخ، صرف نظر از زمان و مکان است. انسان ظاهراً در حکومت بیش از هر رشته دیگر بشری، بی کفایتی نشان می دهد. خرد، در این رهگذر کمتر به کار می افتد و اغلب ناکام می ماند؛ چراکه زمامداران، خلاف عقل و منافع خردمندانه خویش عمل می کنند»• «رالف والدو امرسن در گفتاری هوشمندانه هشدار می دهد که "در تحلیل تاریخ، زیاد تعمق نکنید، چون موجبات اغلب کاملاً سطحی است. " این عاملی ست که دانشمندان علوم سیاسی معمولاً نادیده می گیرند، و در بحث از ماهیت قدرت، حتی وقتی قدرت را به دیده منفی می نگرند، برای آن زیادی حرمت قایل می شوند. نمی بینند که بحث پاره ای اوقات دربارهٔ مردمانی عادی است که در آب می روند و آب از سرشان می گذرد و آدمیزاد چنان که افتد و دانی در این گونه موارد غالباً از سر نادانی یا حماقت یا لجاج عمل می کند. زرق و برق و تأثیر قدرت ما را می فریبد، و خیال می کنیم صاحبان قدرت کیفیتی برتر از افراد عادی دارند.»• «بشر در همهٔ زمینه های دیگر جز حکومت شگفتی آفریده است: در طول عمر خود، وسایل پرواز به آسمان و مسافرت به ماه را اختراع کرده؛ در گذشته، به باد و برق مهار زده، سنگ های اسیر زمین را بالا برده و کلیساهای جامع سر به فلک کشیده از آن ها ساخته، از تارهایی که کرم به گرد خود می تند پارچهٔ زربفت ابریشم بافته، آلات موسیقی ساخته، از بخار نیروی محرک به دست آورده، امراض را از میان برده یا مهار کرده، دریای شمال را عقب رانده و بر وسعت خاک خود افزوده، انواع موجودات طبیعی را رده بندی کرده، و رازهای کیهان را گشوده است. جان آدامز، دومین رئیس جمهوری آمریکا، اعتراف می کرد که: در حالی که همهٔ علوم دیگر پیشرفت داشته است، علم حکومت متوقف مانده، و امروز به تر از سه یا چهار هزار سال پیش اعمال نمی شود.»• «مردم شناسان اسطوره را الی غیر النهایه بخش بندی کرده اند و دربارهٔ آن تئوری های عجیب یافته اند. می گویند اسطوره فرآوردهٔ روان است، ابزاری است برای آشکار ساختن ترس های نهان و تشفی آرزوها، یا برای سازش دادن ما با وضعیت انسان، یا برای نمایاندن تناقضات و مسائل شخصی و اجتماعی دامنگیر مردم در زندگی. به اساطیر به چشم «منشورها» یا «شعائر» می نگرند، یا می گویند اسطوره کارکردهای متعدد دیگری دارد. آنچه گفته اند ممکن است کلاً یا جزئاً درست باشد یا نباشد؛ مسلم این است که اساطیر نمونه های آغازین رفتار بشرند و افسانهٔ بز و افسار سرخ و رهانیدن آن در بیابان، همه مناسکی است برای طرد خبط ها و گناهان انسان.»• «مظهر روحیهٔ دنیوی عصر در دوره ای شصت ساله، تقریباً از ۱۴۷۰ تا ۱۵۳۰، شش پاپ، پنج ایتالیایی و یک اسپانیایی، بودند که یکی پس از دیگری بر آن مسند تکیه زدند و رشوه خواری و فساد و پشت پا به اصول اخلاق و آزمندی و قدرت بازی سیاسی فاجعه آمیز را به غایت رساندند. فرمانروایی آن ها مؤمنان را مأیوس کرد، آبروی دربار مقدس را برد، فریاد اصلاح طلبی را بی جواب گذارد، همهٔ اعتراض ها و هشدارها و نشانه های طغیان را نادیده گرفت، و سرانجام وحدت مسیحیت را در هم شکست و سبب جدایی پروتستان ها و نیمی از قلمرو پاپ شد. نابخردی اینان اصرار در کژروی اگر خصومت و عناد و برادرکشی های ناشی از آن در قرن های بعد معیار سنجش باشد، شاید دامنه دارترین عواقب را در تاریخ مغرب زمین به وجود آورد.»

wikiquote: تاریخ_بی خردی

دانشنامه عمومی

نقل قول ها