قاعده من بلغ

قاعدهٔ من بلغ یا تسامح در ادلهٔ سنن به قاعده ای در میان فقهای شیعه اشاره دارد که فقیه در مستحبات براساس احادیث ضعیف فتوا می دهد. این قاعده بیان می دارد که هرگاه خبر واحدی از معصوم در مورد مستحب بودن انجام عملی سخن گفت، اگر کسی بدون بررسی سند حدیث به محتوای آن عمل کند ثواب آن عمل به او می رسد حتی اگر آن حدیث از معصوم صادر نشده باشد. بسیاری از فقیهان شیعه مانند علامه حلی، شهید اول، و شیخ بهایی براساس قاعدهٔ تسامح فتوا داده اند؛ گرچه برخی این روایات را جعلی دانسته اند. فقهای اهل سنت این احادیث را جعلی می دانند. این حدیث در جوامع روایی سنی از پیامبر اسلام و در شیعه از محمد باقر و جعفر صادق نقل شده و تنها از یک طریق حَسَن و از طرق دیگر ضعیف است.
میر محمدی، سید ابوالفضل (۱۳۶۸). «تسامح در ادله سنن بحثی در اخبار من بلغ». مقالات و بررسیها (۴۷): ۱–۱۸. دریافت شده در ۲۰۱۳-۱۲-۳۰.
هاشمی شاهرودی، سیدمحمود (۱۳۸۲). «مقالات فارسی: بحثی پیرامون اخبار من بلغ». پژوهش های اصولی (۴): ۶–۳۳. دریافت شده در ۲۰۱۳-۱۲-۳۰.
دلیل مشهور شدن این قاعده به قاعدهٔ من بلغ به دلیل آغاز شدن بسیاری از این احادیث با عبارت «من بلغه …» است. نمونه ای از این حدیث به نقل از اصول کافی:
عَنْ مُحَمَّدِ بـْنِ مـَرْوَانَ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا جَعْفَرٍ یَقُولُ مَنْ بَلَغَهُ ثَوَابٌا مِنَ اللَّهِ عَلَی عَمَلٍ فَعَمِلَ ذَلِکَ الْعَمَلَ الْتِمَاسَ ذَلِکَ الثَّوَابِ أُوتِیَهُ وَ إِنْ لَمْ یَکُنِ الْحَدِیثُ کَمَا بَلَغَهُ
محمد بن مروان گوید: شنیدم امام صادق فرمود: کسیکه ثواب از خدا بر عملی به او برسد و آن عمل را به امید آن ثواب انجام دهد، به او می دهند اگر چه حدیث چنان که به او نرسیده باشد.