مردمک گشادی

گشاد شدن مردمک در هنگام تاریکی یا مرگ یا در نتیجه مصرف بعضی از داروها مردمک گشادی (mydriasis) یا گشادی مردمک نام دارد. عامل یا دارویی که مردمک را گشاد می کند را گشادکنندهٔ مردمک mydriatic می نامند.
مردمک گشادی فلجی paralytic: مردمک گشادی ناشی از فلج عصب محرکهٔ مشترک چشم.
مردمک گشادی کوری amaurotic: اختلالی که در آن مردمک چشم نابینا گشادتر از مردمک چشم بینای دیگر است.
مردمک گشادی متناوب alternating, bounding: نوعی مردمک گشادی که به تناوب نخست در یک سو و سپس در سوی دیگر ظاهر می شود.
مردمک گشادی تنجشی spasmodic, spastic: مردمک گشادی ناشی از تنجش ماهیچهٔ گشادکنندهٔ عنبیه یا فزونی فعالیت دستگاه هم حس.
حالت عکس مردمک گشادی را مردمک تنگی Miosis می گویند.
اندازه طبیعی مردمک بین ۳ تا ۶ میلی متر است و در صورتی که قطر آن کمتر از ۳ میلی متر باشد مردمک تنگی و بیش از ۶ میلی متر باشد مردمک گشادی روی می دهد. در ۲۰ درصد افراد طبیعی بین اندازهٔ دو مردمک کمی اختلاف (اختلاف بیش از ۳% میلی متر) وجود دارد که به آن نابرابری مردمک ها Anisocoria گفته می شود.
انقباض و انبساط ماهیچه های عنبیه منجر به تنگ و گشاد شدن سوراخ مردمک می شود. اندازهٔ مردمک ها توسط دو ماهیچه شامل غیر مخطط حلقوی (اسفنکتر) و شعاعی عنبیه تنظیم می کند. عضلهٔ اسفنکتر از پاراسمپاتیک (شاخه های سمپاتیک کروی) عصب می گیرند.