کلمه جو
صفحه اصلی

کموتاتور

فارسی به انگلیسی

commutator


مترادف و متضاد

commutator (اسم)
کموتاتور، جابجاگر، الت تغییردهنده جهت برق

دانشنامه عمومی

کُموتاتور یا جابه جاگر (Commutator)، به یک سوئیچ اغلب مکانیکی در بعضی از موتورها یا ژنراتورهای الکتریکی اطلاق می شود که دائماً جهت جریان را در روتور عوض می کند. کموتاتور در موتورها برای انتقال توان الکتریکی به روتور و در ژنراتورها برای جمع آوری توان به روشی مشابه استفاده می شود. کموتاتور به عنوان یک کلید و با توجه به تعداد کلیدزنی هایی که در عمر مفید خود انجام می دهد، دارای عمر بسیار طولانی است.کموتاتور مسبب تغییر حالت AC به DC میباشد، در واقع عملیات یکسوسازی در ژنراتور را به عهده دارد
این سوئیچ در ماشین های گردانی که با جریان مستقیم سر و کار دارند به کار می رود. کموتاتور با تغییر جهت جریان در سیم پیچ آرمیچر یک موتور الکتریکی، موجب ایجاد یک نیروی (گشتاور) چرخشی می شود. به طور مشابه، در ژنراتورها با معکوس کردن اتصال سیم پیچ به مدار خارجی، جهت جریان را حفظ می کند و جریانی یک سویه را به مدار خارجی تحویل می دهد. نخستین ماشین دی سی کموتاتوری توسط ایپولیت پیکسی (به انگلیسی: Hippolyte Pixii) و بر پایهٔ پیشنهاد آندره-ماری آمپر در سال ۱۸۳۲ میلادی ساخته شد.
با چرخش روتور، جریان داخل سیم پیچ پس از هر نیم دور چرخش کموتاتور، معکوس می شود. این تغییر جهت جریان در سیم پیچ، با تغییر جهت میدان ثابت نسبت به سیم پیچ همراه است. جریان داخل سیم پیچ موجب اعمال گشتاور از طرف میدان ثابت به سیم پیچ می شود و آن را به چرخش وا می دارد. با چرخش روتور، میدان روتور رفته رفته با میدان استاتور همسو می شود و در اینجا کموتاتور جهت میدان را در روتور معکوس می کند. بنابراین موتور دائماً در حال تلاش برای رسیدن به حالت سکون است.
در عمل کموتاتورها باید دست کم دارای سه قسمت روتوری باشند تا مانع از ایجاد نقطهٔ مرده در چرخش کموتاتور شوند.

دانشنامه آزاد فارسی

کُموتاتور (commutator)
(یا: سوی گردان) وسیله ای در الکتروموتور جریان مستقیم (DC)، برای عکس کردن جهت جریان در سیم پیچ های آرمیچر، هم زمان با چرخش آن. در مولد DC یا دینام از کموتاتور برای تبدیل جریان متناوب (AC) تولیدشده در سیم پیچ های آرمیچر به جریان مستقیم (DC) استفاده می کنند. کموتاتور از چند زوج رسانای ِ مقابل هم تشکیل می شود که از یکدیگر عایق شده اند و اتصال آن ها به مدار خارجی با جاروبکهای زغالی یا فلزی برقرار می شود.


کلمات دیگر: