حیص بیص

شهابُ الدّین سَعد بن محمّد صَیفی، لقب گرفتهٔ همگانی به حیصُ بیص (به همان معنای فارسی: گرفتاری، تنگنا و سختیِ گریزناپذیر) (۱۰۹۸ -۱۱۷۹م) فقیه شافعی، ادیب و شاعر عراقی در سدهٔ ششم هجری بود. او را فقیهی دانسته اند که درباره اختلافِ آرایِ علما، سخن می گفت. گویند از نسل اکثم بن صیفی بود و صَیفی و تَمیمی نسب دارد. به حیصُ بیص لقب گرفت؛ چرا که روزی مردم را در جنب وجوشی تنگِ هم دید و گفت «مردم را چه می شود در این حیص و بیص؟»، سپس به همین عبارت، شهرت گرفت.
در لغتنامه دهخدا
در دانشنامه «جهان اسلام»
نام و نسب کاملش «سعد بن محمد بن سعد» ذکر شده که با لقب های «امیر»، «شهاب الدین» و «ابوالفوارس» شناخته می شده است. در ری نزد قاضی محمد بن عبدالکریم وزّان حدیث آموخت، سپس به عراق بازگشت و همان جا استقرار یافت.شیوهٔ رفتار او را غریب ذکر کرده اند، همیشه به زبان فصیح سخن می گفت، جامهٔ بَدَویان می پوشید و شمشیری بر کمر می بست؛ چیزهایی که در زندگیِ شهرنشینیِ بغداد نابهنجار بود.حیص بیص در ۱۹ ژانویه ۱۱۷۹م/ شبانگاه ۶ شعبان ۵۷۴ق در بغداد درگذشت.

[ویکی فقه] حَیْصَ بَیْصَ، لقب امیر سعد بن محمد بن سعد صَیْفی تمیمی، شاعر ، ادیب ، فقیه و دانشمند شیعی سده ششم بود.
کنیه اش ابوالفوارس و لقبش شهاب الدین ذکر شده است.
لقب های وی
لقب امیر را نیز به عنوان صله برای شعری که در سرخس در مدح سلطان سنجر سلجوقی سروده بود دریافت کرد. دیگر لقب او ملک الشعرا بود.
تولد
جد پدری وی در منطقه کَرخ بغداد سکنا گزید و حیصبیص در ۴۹۲ در ناحیه درب منصور کرخ زاده شد.
نسب
...