زِبَرصوت یا «مافوق صوت» به سرعتی گفته می شود که از سرعت صوت (۳۴۳ متر بر ثانیه) بیشتر باشد.واحد زِبَرصوت ماخ است که برابر با سرعت صوت است و سنجش سرعت زِبَرصوت با تقسیم سرعت کلی بر عدد ماخ (۳۴۳ متر بر ثانیه) انجام می شود که نتیجه نهایی ضریب سرعت زبرصوت است، برای نمونه سرعت هواپیمایی ۲٫۲ ماخ است که یعنی این هواپیما سرعت زبرصوتی برابر با ۲ و ۲ دهم برابر ماخ دارد که می شود :۳۴۳ ضرب در ۲٫۲ مساوی با ۷۵۴٫۶ متر بر ثانیه یا ۲۷۱۶ کیلومتر در ساعت. طبقه بندی بالاتر از زبرصوت، ابرصوت نام دارد که محدوده آن از ۵ تا ۱۰ ماخ است.
واژه معادل مصوب فرهنگستان زبان و ادب فارسی برای واژه انگلیسی supersound، با فراصوت که معادل ultrasound است اشتباه نشود.http://www.persianacademy.ir/fa/wordsSearch.aspx
زبرصوت با فراصوت تفاوت آشکار دارد. زیرا زبرصوت نرخ سرعت جسم است که با ماخ سنجیده می شود و فراصوت به صداهای فراتر از توان شنیداری گفته می شود که با بسامد سنجیده می شود و در برابر آن فروصوت یا صداهای فروتر از توان شنیداری قرار می گیرند که با زیرصوت فرق دارد. بعبارت دیگر زیرصوت و زبرصوت طبقه بندی سرعت جسم متحرک اند و فروصوت و فراصوت طبقه بندی بسامد صدا می باشند.
خصوصیات صدا و دیوار صوتی چیست و چرا گذر از آن نیازمند قدرت و کشش و توانایی زیادی است. صوت، در شرایط عادی (دما، فشار و … معمولی) در سطح آب های آزاد دارای سرعتی معادل ۳۴۰ متر بر ثانیه است که این سرعت، با افزایش ارتفاع و کاهش فشار و تراکم هوا، کاهش یافته و در ارتفاعات بالاتر، صوت فواصل را با سرعت کمتری می پیماید. این مسئله بدین صورت است که صوت از طریق ضربات ملکول های هوا به یکدیگر و انتقال انرژی آن ها فضا را طی می کند و هر چه تعداد مولکول ها در یک حجم معین بیشتر باشند، انتقال انرژی زودتر صورت پذیرفته و صوت با سرعت بیشتری انتقال می یابد؛ چنان که سرعت صوت در مایعات بیشتر از هوا و در جامدات بسیار بیشتر از مایعات و هوا و معادل ۶۰۰۰ متر بر ثانیه است.
پس در نتیجه افزایش ارتفاع، تعداد ملکول ها در یک حجم معین کاهش یافته و صوت با سرعت کمتری فضا را می پیماید. دیوار صوتی، شیئی فیزیکی و قابل روئیت نیست؛ بلکه به دلیل اینکه گذشتن از سرعت صوت نیازمند توان بسیار بالای موتور و آیرودینامیک بسیار خوب می باشد، این حد را یک مانع برای رسیدن به سرعتهای بالاتر دانسته و از آن به نام دیوار صوتی یاد می کنند. عدد ماخ، در حقیقت همان نسبت سرعت شیء پرنده یا همان هواپیما به سرعت صوت محیط است که به احترام دانشمندی اتریشی که برای اولین بار چنین مقیاسی را در نظر گرفت، آن را «ماخ» نام نهادند. پس عدد ماخ، کمیتی متغیر است و بسته به خصوصیات هوا مانند دما و فشار، تغییر کرده و کاهش یا افزایش می یابد.
واژه معادل مصوب فرهنگستان زبان و ادب فارسی برای واژه انگلیسی supersound، با فراصوت که معادل ultrasound است اشتباه نشود.http://www.persianacademy.ir/fa/wordsSearch.aspx
زبرصوت با فراصوت تفاوت آشکار دارد. زیرا زبرصوت نرخ سرعت جسم است که با ماخ سنجیده می شود و فراصوت به صداهای فراتر از توان شنیداری گفته می شود که با بسامد سنجیده می شود و در برابر آن فروصوت یا صداهای فروتر از توان شنیداری قرار می گیرند که با زیرصوت فرق دارد. بعبارت دیگر زیرصوت و زبرصوت طبقه بندی سرعت جسم متحرک اند و فروصوت و فراصوت طبقه بندی بسامد صدا می باشند.
خصوصیات صدا و دیوار صوتی چیست و چرا گذر از آن نیازمند قدرت و کشش و توانایی زیادی است. صوت، در شرایط عادی (دما، فشار و … معمولی) در سطح آب های آزاد دارای سرعتی معادل ۳۴۰ متر بر ثانیه است که این سرعت، با افزایش ارتفاع و کاهش فشار و تراکم هوا، کاهش یافته و در ارتفاعات بالاتر، صوت فواصل را با سرعت کمتری می پیماید. این مسئله بدین صورت است که صوت از طریق ضربات ملکول های هوا به یکدیگر و انتقال انرژی آن ها فضا را طی می کند و هر چه تعداد مولکول ها در یک حجم معین بیشتر باشند، انتقال انرژی زودتر صورت پذیرفته و صوت با سرعت بیشتری انتقال می یابد؛ چنان که سرعت صوت در مایعات بیشتر از هوا و در جامدات بسیار بیشتر از مایعات و هوا و معادل ۶۰۰۰ متر بر ثانیه است.
پس در نتیجه افزایش ارتفاع، تعداد ملکول ها در یک حجم معین کاهش یافته و صوت با سرعت کمتری فضا را می پیماید. دیوار صوتی، شیئی فیزیکی و قابل روئیت نیست؛ بلکه به دلیل اینکه گذشتن از سرعت صوت نیازمند توان بسیار بالای موتور و آیرودینامیک بسیار خوب می باشد، این حد را یک مانع برای رسیدن به سرعتهای بالاتر دانسته و از آن به نام دیوار صوتی یاد می کنند. عدد ماخ، در حقیقت همان نسبت سرعت شیء پرنده یا همان هواپیما به سرعت صوت محیط است که به احترام دانشمندی اتریشی که برای اولین بار چنین مقیاسی را در نظر گرفت، آن را «ماخ» نام نهادند. پس عدد ماخ، کمیتی متغیر است و بسته به خصوصیات هوا مانند دما و فشار، تغییر کرده و کاهش یا افزایش می یابد.
wiki: زبرصوت