جهانگشای نادری نوشتهٔ میرزا مهدی خان منشی استرآبادی -منشی و مورخ نادر شاه افشار- (درگذشت بین ۱۱۷۵ تا ۱۱۸۲ قمری) است. محتوای کتاب دربارهٔ تاریخ ایران در اوایل سده ۱۲ خورشیدی/اواسط سده ۱۲ قمری و زندگی نادر شاه و لشکرکشی های وی به مناطق مختلف است. این کتاب نثری فنی و مصنوع دارد و در آن از واژه های عربی بسیاری استفاده شده است. این کتاب مهمترین اثر مربوط به تاریخ ایران در زمان نادر است و چون نویسنده از نزدیکان نادر بوده است و حوادث را به چشم خود دیده است، ارزش بسیار بالایی دارد.نبو
نام این کتاب در متون تاریخی معاصر آن، تاریخ نادری ضبط شده و ظاهراً بعدها به جهانگشای نادری شهرت یافته است. البته در خود کتاب جهانگشای نادری (ص ۲۹) نام کتاب، «روزنامچه ظفر» ضبط شده است. کتاب، گزارش رویدادهای تاریخی ایران را از ۱۱۲۱ تا ۱۱۶۱ قمری (یک سال پس از مرگ نادر شاه) دربردارد. مؤلف در خاتمه کتاب، به وقایع پس از مرگ نادرشاه اشاره کرده است. همچنین نویسنده به تقلید از جوینی و بر شیوهٔ وصاف الحضره شیرازی از نثری متکلف و سنگین و فنی استفاده کرده است.
مطالب کتاب مختصر و به دور از اطناب کلام و حشو نگاشته شده است و از این جهت و هم از نظر متکلف بودن با نثر ساده -و در عین حال معمولاً پریشان- دورهٔ صفوی که کلام را به درازا می کشاند، تفاوت دارد.
این کتاب از این جهت که مصنف آن از نزدیکان نادر بوده است و بیشتر حوادث را به چشم خود دیده است، ارزش بالایی دارد. البته محتوای کتاب تاحدودی متملقانه نوشته شده است، به استثنای آخر کتاب که ماجرای قتل نادر و فرزندانش را شرح می دهد و بالطبع از خوشامدگویی به دور بوده است. برخی معتقدند که تاریخ جهانگشا، اثر مولفی درباری است که نگاه طبقه حاکم از وقایع آن دوران را ارائه می کند.
نام این کتاب در متون تاریخی معاصر آن، تاریخ نادری ضبط شده و ظاهراً بعدها به جهانگشای نادری شهرت یافته است. البته در خود کتاب جهانگشای نادری (ص ۲۹) نام کتاب، «روزنامچه ظفر» ضبط شده است. کتاب، گزارش رویدادهای تاریخی ایران را از ۱۱۲۱ تا ۱۱۶۱ قمری (یک سال پس از مرگ نادر شاه) دربردارد. مؤلف در خاتمه کتاب، به وقایع پس از مرگ نادرشاه اشاره کرده است. همچنین نویسنده به تقلید از جوینی و بر شیوهٔ وصاف الحضره شیرازی از نثری متکلف و سنگین و فنی استفاده کرده است.
مطالب کتاب مختصر و به دور از اطناب کلام و حشو نگاشته شده است و از این جهت و هم از نظر متکلف بودن با نثر ساده -و در عین حال معمولاً پریشان- دورهٔ صفوی که کلام را به درازا می کشاند، تفاوت دارد.
این کتاب از این جهت که مصنف آن از نزدیکان نادر بوده است و بیشتر حوادث را به چشم خود دیده است، ارزش بالایی دارد. البته محتوای کتاب تاحدودی متملقانه نوشته شده است، به استثنای آخر کتاب که ماجرای قتل نادر و فرزندانش را شرح می دهد و بالطبع از خوشامدگویی به دور بوده است. برخی معتقدند که تاریخ جهانگشا، اثر مولفی درباری است که نگاه طبقه حاکم از وقایع آن دوران را ارائه می کند.
wiki: جهانگشای نادری