کلمه جو
صفحه اصلی

جوامع الحکایات و لوامع الروایات

دانشنامه عمومی

کتاب جوامع الحکایات و لوامع الروایات (به معنی گردآورده ای از داستان ها و درخشش هایی از بازگفته ها) اثر سدیدالدین محمد عوفی که در حدود ۶۳۰ هجری قمری (نیمهٔ اول سده هفتم هجری) نوشته شده است و در ۱۳۶۳، با تصحیح و توضیح نویسی جعفر شعار منتشر شد.این کتاب مجموعه ای از داستان های دارای نکات تاریخی، اخلاقی و مذهبی پر از لطیفه های پارسی و کتاب گوشه ای از تاریخ تمدن و ادبیات جهان اسلام و ایران و یکی از بزرگترین مجموعه های داستانی قرن هفتم هجری قمری می باشد. این کتاب به عنوان مرجعی برای سایر دانشمندان و نویسندگان بعدی مورد استفاده قرار گرفته است.کتاب در چهار بخش (قِسم) و مجموعاً یکصد باب تنظیم شده است. بخش اول شامل اتفاقات تاریخی است که از ابتدای آفرینش تا دوران خلفای عباسی پیش آمده است. مقصود نویسنده از جمع آوری داستان ها در حقیقت بیان یک رشته معارف اخلاقی و پند و اندرز بوده است.
نسخهٔ خطی در کتاب خانهٔ ملی پاریس از قدیمی ترین نسخه های موجود است و در حدود هفتاد سال پس از تألیف کتاب و در میان سال های ۶۲۵ و ۶۳۰ هجری قمری در تبریز نوشته شده است.
نسخهٔ خطی در کتاب خانهٔ ملی پاریس که در سال ۷۱۷ هجری قمری در تبریز نوشته شده است.
این کتاب علاوه بر توجه به جایگاه حکایت و قصه در تاریخ ادبیات فارسی، مطالب تاریخی را در قالب حکایات بیان می کند. حدود یک ششم کتاب اختصاص به بیان وقایع تاریخی دارد.
عوفی در هنگام حملهٔ مغول مجبور به سفر هندوستان گردید. سپس راهی دربار ناصرالدین قباجه از حاکمان غوریه شد و به دستور همین پادشاه شروع بتألیف جوامع الحکایات کرد و پس از غرق شدن ناصرالدین قباجه، در خدمت وزیر نظام الملک قوام الدین محمدبن ابی سعد الجنیدی در دهلی اقامت گزید و کتاب «جوامع الحکایات ولوامع الروایات» را به نام وزیر تمام کرد.
عوفی در این کتاب از سبک خاصی پیروی نکرده بلکه سبک آن وابسته به منابعی بوده که داستان از آنجا آورده شده است. گاهی سبکی روان و ساده داشته و بعضی مواقع پر از صنایع و عباراتی سنگین است.

دانشنامه آزاد فارسی

جوامِعُ الحکایات و لوامِع الروایات
نوشتۀ سدیدالدین محمد عوفی، کتابی به فارسی، دربردارندۀ مجموعه ای از حکایات تاریخی، اخلاقی و ادبی. عوفی برخی از این حکایت ها را از کتاب فرج بعدالشدة تألیف تَنوخی (متوفی ۳۸۴ق) که به زبان عربی است برگرفته و آن ها را به فارسی ترجمه کرده است. مؤلف تألیف این اثر را به هنگام اقامت در سند آغاز کرد و در ۶۳۰ق، در دهلی به نام نظام الملک قوام الدین محمدبن ابی سعد جنیدی، وزیر ایلتتمش سلطان دهلی، در چهار قسمِ ۳۵ بابی به پایان رساند. عوفی در ضمن حکایت های مندرج در این اثر، آگاهی هایی سودمند دربارۀ وضع شهرها، اوضاع اجتماعی ممالک اسلامیِ پیش از یورش مغولان، و برخی شخصیت های تاریخی به دست داده است؛ و این اطلاعات را از مآخذی که غالباً نادر است، یا اکنون ازبین رفته اند، فراهم کرده است. بخش هایی از این اثر، با تصحیح های گوناگون به چاپ رسیده است.


کلمات دیگر: