خیرات حسان

خِیرات حِسان
تذکره ای به فارسی، نوشتۀ محمدحسن خان اعتمادالسلطنه، در زندگی نامۀ زنان نامدار مسلمان و زنان غیرایرانی. مهم ترین فرهنگ زندگی نامه ای دورۀ قاجار است و در واقع ترجمه و اقتباسی از کتاب محمد ذهنی افندی، زندگی نامه نویس ترک است و مؤلف شرح حال برخی از زنان برجستۀ عهد قاجاریه را بدان افزوده است . شیوۀ تنظیم مطالب کتاب براساس الفبای نام صاحبان زندگی نامه است و ضمن شرح حال زنان شاعر، قطعاتی از اشعار آنان آورده شده است . این اثر از آمنه بنت وهب شروع و به یهب الله الحبشیه ختم می شود. در پیوست کتاب ، نیز اطلاعات ارزشمندی دربارۀ نمایندگان سیاسی و سفرای کشورهای خارجی در ایران و کارگزاران مهم سیاسی ، نظامی و اداری کشور آمده است . خیرات حسان در ۳ جلد چاپ سنگی شده است (۱۳۰۴، ۱۳۰۵ و ۱۳۰۷ق).

[ویکی شیعه] خیرات حسان (کتاب). خیرات حسان (۱۳۰۴ـ ۱۳۰۷ ه. ق) اثری به قلم اعتمادالسلطنه درباره شرح حال حدود ۹۱۲ زن مشهور اسلام و نمونه اشعار گویندگان زن در سه جلد است. وی در این کتاب شرح حال زنان شاعر، ادیب، خوشنویس، هنرمند، عالم، فقیه، زاهد، عارف و نیز بانوان مقدس، اهل حرم پادشاهان، همسران و دختران بزرگان، معشوقه ها، زنان تاریخ ساز و حادثه آفرین از صدر اسلام تا عصر مؤلف، از ترک و عرب و عجم و هندی و حبشی را گرد آورده است. اعتمادالسلطنه کتاب مشاهیرالنساء سید محمد ذهنی افندی، که به زبان ترکی است، را اساس کار خود قرار داده است.
مدخل های خیرات حسان به ترتیب حروف الفبا تنظیم شده است که از میان آنها شرح حال حضرت سکینه بنت حسین، مفصل ترین شرح حال در این تذکره است.
محمد حسن خان صنیع الدوله در ۲۱ شعبان ۱۲۵۹ هجری قمری برابر با ۲۶ شهریور ۱۲۲۲ خورشیدی در مراغه متولد و در ۱۸ شوال ۱۳۱۳ هجری قمری برابر با ۱۴ فروردین ۱۲۷۵ خورشیدی در تهران از دنیا رفت. وی ملقب به اعتمادالسلطنه، از رجال دربار دوره قاجار و عهد ناصرالدین شاه و نویسنده کتاب های بسیاری بود.