نزهه المجالس و منتخب النفائس

wikinoor: غیبت و نمیمه پرداخته و با حکایات و لطایف فراوان سعی در درمان این بیماری ها دارد. در اسلام، برخی از ایام و ماه ها نسبت به سایر ایام از فضیلت برخوردار بوده و انجام فرائض و مستحبات در آنها، از ثواب مضاعف برخوردار است، لذا بخشی از ابواب کتاب به فضیلت ماه های رجب، شعبان و رمضان و روزهای عرفه و عیدین اختصاص دارد. نویسنده، مطالبی نیز در فضیلت روزه روز عاشورا دارد که به لحاظ سندی معتبر نمی باشد. از مطالب جالب توجه اینکه نویسنده، به مطالبی از تورات اشاره کرده و به نقل از آن آورده است که: «کسی که روز عاشورا را روزه بگیرد مانند آن است که تمام دهر را روزه گرفته است». در هر حال بنی امیه این روز را به شکرانه شهادتابا عبدالله الحسین و اصحابش روزه گرفتند و لذا فقهای شیعه روزه این روز را مکروه می شمارند. در انتهای جلد اول، مباحث فقهی دیگری مانند حج و ارکان آن و جهاد مطرح و به فضایل اخلاقی، همچون نیکی به والدین، حلم، کرم و رد سلام سفارش شده است. در جلد دوم، مباحث اخلاقی مختلفی مانند زهد، قناعت، توکل، خوف و توبه ذکر شده است. فضیلت عدل و اجتناب از ظلم، از دیگر ابواب است که نویسنده، در ابتدای فصل عدل، به تفسیرآیه ۱۰۸سوره آل عمران پرداخته «تلک آیات اللـه نتلوها علیک بالحق وما اللـه یر ید ظلما للعالمین» «اینها آیات خداست؛ که بحق بر تو می خوانیم. و خداوند (هیچ گاه) ستمی برای (احدی از) جهانیان نمی خواهد.» ردیه فخر رازی را بر تفسیر معتزله پیرامون آیه ذکر می کند. او، در ادامه، با ارائه مباحثی مختلف بر مهربانی با خلق خدا و اکرام مشایخ تاکید می کند. نیمه دوم این مجلد، به مناقب اختصاص دارد که با ذکر مناقب رسول مکرم اسلام صلی الله علیه و آله وسلّم و مولد شریف و فضیلت صلوات آغاز شده است. شرح معراج پیامبر و آیه اول سوره اسراء «سبحان الذی اسر ی بعبده لیلا من المسجد الحر ام الی المسجد الاقصی الذی بار کنا حوله لنر یه من آیاتنا انه هو السمیع البصیر» «پاک و منزه است خدایی که بنده اش را در یک شب، از مسجد الحرام به مسجد الاقصی -که گرداگردش را پربرکت ساخته ایم- برد، تا برخی از آیات خود را به او نشان دهیم؛ چرا که او شنوا و بیناست.» و نیز وفات آن حضرت از دیگر مطالب این باب است. مناقب امهات المؤمنین، با ذکر مناقب خدیجه کبری سلام الله علیهم شروع شده است. در کرامات آن بانوی بزرگوار آمده است که نبی اکرم صلی الله علیه و آله وسلّم فرمود: «ای خدیجه! این جبرئیل است که به تو سلام می کند». مناقب عایشه، حفصه، ام سلمه و دیگر زنان حضرت نیز ذکر شده است. مناقب صحابه، با ذکر مناقب ابو بکر که مملو از احادیث مجعول است، آغاز شده است؛ از جمله آنها، روایتی منقول از امام علی علیه السّلام است که خداوند تعالی ابو بکر را به زبان جبرئیل و محمد صلی الله علیه و آله وسلّم صدیق نامیده است. این روایت، همانند بسیاری از روایات ساختگی و القاب دیگر تحریف روایتی است از نبی اکرم صلی الله علیه و آله وسلّم به نقل از ابو ذر آمده است که به علی علیه السّلام فرمود: «تو صدیق اکبر هستی و تو فاروقی هستی که بین حق و باطل جدایی می افکنی». در روایت دیگری آمده است که پیامبر، در ملا اعلی از جبرئیل پرسید که آیا امت من مورد حساب واقع می شوند؟ گفت: بله مگر ابو بکر. در باره عمر نیز از این روایات فراوان جعل شده است؛ به عنوان نمونه، در صفحه ۲۷۳ آمده است که نبی اکرم صلی الله علیه و آله وسلّم فرمود که هر کس عمر را دوست بدارد مرا دوست داشته و هر کس او را دشمن بدارد مرا دشمن داشته است. روایتی که جعل از روی آن صورت گرفته، در صفحه ۲۹۷ در شان علی علیه السّلام در ضمن یک فائده آمده است و تتمه ای نیز دارد که کسی که علی را اذیت کند مرا اذیت کرده و کسی که مرا اذیت کند خداوند را اذیت کرده است. از بخش های خواندنی کتاب، ذکر مناقب فاطمه زهرا سلام الله علیهم است که با روایتی از علی علیه السّلام آغاز شده است که از رسول الله پرسیدم که من نزد تو محبوب ترم یا فاطمه؟ حضرت فرمود: «او نزد من از تو محبوب تر است و تو از او گرامی تر هستی». هم چنین آمده است که پیامبر خدا صلی الله علیه و آله وسلّم فرمود: «من درختی هستم که فاطمه بار آن است و علی مایه باروری آن و حسن و حسین میوه ی آن و شیعیان ما برگ های آن هستند و همه ما در بهشت هستیم». ذکر فضایل و مناقب حسنین علیه السّلام و انبیای عظام،ابراهیم و موسی و عیسی و هم چنین خضر و الیاس علیه السّلام و ذکر بهشت از مهم ترین ابواب پایانی کتاب می باشد.
وضعیت کتاب
تصحیح کتاب، توسط عبد الوارث، محمد علی، بدون پاورقی به انجام رسیده است. فهرست مطالب مجلدات در پایان هر یک ذکر شده است.