نزول قران

[ویکی فقه] نزول قرآن. یکی از مباحث مهم در حوزه قرآن شناسی، بحث از نزول قرآن و چگونگی آن است که از دیر زمان تاکنون مورد توجه دانشمندان، مفسران و پژوهشگران حوزه قرآن قرار داشته است
نزول و تنزیل قرآن از مبدأ ربوبی به معنی نزول معنوی است، یعنی از مقام بالا و مقام رب (خدا) به مقام پائین (محمد ص) و سپس به مرتبه پائین تر یعنی مردم، ابلاغ شده است، چنان که گوئی در ابلاغ دستورالعمل های اداری نیز که از مقامی برتر صادر می شود، هرچند در طبقه پائین ساختمان نیز مستقر باشد، باز نیز مقام عالی است. البته باید توجه داشت که قرآن هرچند نزول کرده است، لیکن در عین حال با حفظ مقام و منزلت بالای خود، می باشد که فرمود: «لدینا لعلی حکیم» . این بدان معنی است که اگر به رتبه پائین تر ، تنزل یافته، از منزلت آن کاسته نشده است و این تنزل و نزول، تنها برای حضور در میان مردم و فهم و تدبرشان است و لذا لباس عربیت بر آن پوشیده شد که فرمود: «انا انزلناه قرآنا عربیا لعلکم تعقلون» .نکته قابل توجه این که برای ظهور و حضور قرآن در میان انسان ها، یک سویه عمل نشد و تنها قرآن نزول نکرد، بلکه پیامبر(ص) نیز ارتقا یافت و به سوی بالا پرکشید و به مقام «دَنیٰ فَتَدلّیٰ• فکان قاب قوسین او ادنی• فاوحی الی عبده ما اوحی» ؛ و «ان یبعثک ربک مقاما محموداً» رسید تا توانست، قرآن را دریافت و به انسان برساند.
سیر نزول قرآن از مبدا تا مقصد
قرآن، در خلال آیات به این حقیقت اشارت دارد که قرآن از مبدا ربوبی نازل شده و به وسیله پیک وحی بر قلب پیامبر(ص) فرود آمده و آن حضرت، آن را بر مردم، ابلاغ نموده است. چرا که می فرماید: «تنزیل من رب العالمین» و نیز فرمود: «تنزیل من الله العزیز الحکیم» و در سوره غافر آیه ۲ تعبیر به «العزیز العلیم» دارد. و در سوره فصلت آیه ۲ تعبیر به «تنزیل من الرحمن الرحیم» دارد.تعبیر به «نزل به الروح الامین» بیانگر این است که قرآن به وسیله پیک وحی یعنی جبرئیل ، فرود آمده است و براساس «علی قلبک باذن الله» فرودگاه نخستین آیات، قلب پیامبر(ص) می باشد و بر پایه «لتبین للناس ما نزل الیهم» مقصد نهائی قرآن، مردم هستند که می بایست از هدایت آن، بهره مند شوند.جالب توجه این که، قرآن در مسیر نزول خود از مبدأ ربوبی تا حضور در میان مردم، در همه منازل و مراحل، توأم با کرامت است. چرا که درباره مبدأ نزول می فرماید: «ان ربی غنی کریم» و درباره پیک نزول می فرماید: «انه لقول رسول کریم» و درباره زمان نزول در ادعیه می خوانیم که: «هذا شهر عَظَّمته و کَرمَّته و فَضَّلته علی الشهور» و درباره مکان نزول می فرماید: «ولا تخلنی من تلک المواقف الکریمة» و درباره منزلگاه قرآن می فرماید: «انه لقول رسول کریم» و نسبت به نظام عمل کننده به قرآن در دعا می خوانیم که: «اللهم انا نرغب الیک فی دولة کریمة» و درباره انسان به عنوان مخاطب این قرآن ، می فرماید: «لقد کرمنا بنی آدم» و نسبت به اجر عامل به قرآن نیز می فرماید: «واعدلهم اجرا کریماً» .
زمان و مکان نزول
درباره زمان نزول قرآن باید گفت: براساس گواهی تاریخ ، مدت این نزول، بیست و سه سال از سال چهلم عام الفیل (۲۷ رجب) تا سال یازدهم پس از هجرت بوده است و تقسیم آیات و سوره ها به مکی و مدنی، مطابق ملاک زمانی بر همین اساس است. آری ، قرآن کریم، خود به حقیقت دیگر درباره زمان نزول اشارت دارد و می فرماید: «شهر رمضان الذی انزل فیه القرآن» و نیز «انا انزلناه فی لیلة مبارکة» .از نظر مکان، نزول در شهرهای مکه و مدینه و اطراف آن دو صورت گرفته است و تقسیم آیات به مکی و مدنی با ملاک مکانی، اشارت به همین حقیقت دارد. و بسا بتوان به برخی از آیات نیز بر این تقسیم، استشهاد نمود؛ از جمله آیه شریفه «لا اقسم بهذا البلد و انت حلٌّ بهذا البلد» و آیه «و هذا البلد الامین» که اشارت به شهر مکه دارد و آیه «والذین فی قلوبهم مرض و المرجفون فی المدینه لَنُغْرِینَّک بهم ثم لایجاورونک فیها الاقلیلا» و آیه «یقولون لئن رجعنا الی المدینه» که درباره حضور منافقان و فعالیت آنان، در مدینه النبی است.
اولین سوره و آخرین سوره
...