ریخت زایی یا مورفوجِنِسیس (به انگلیسی: morphogenesis) یا مورفوژِنِز (به فرانسوی: morphogenèse) یک فرایند زیستی که در آن، جاندار به خود چهره می گیرد و ریخت جاندار در آن پدید می آید. به عبارت ساده تر، ریخت زایی به معنای قابلیت زیست شناختی یک موجود زنده در پروراندن شکل ظاهریِ خود است. این فرایند، در کنار فرایندهای رشد یاخته و دگرگونی یاخته، یکی از سه بخش پایه ایِ زیست شناسی رشد است.
این ایده در سال ۱۹۵۲ توسط آلن تورینگ مطرح شد. تورینگ از سال ۱۹۵۲ تا زمان مرگش در سال ۱۹۵۴، بر روی زیست شناسی ریاضیاتی کار کرد، به ویژه بر روی ریخت زایی. او در ۱۹۵۲ یک مقاله با موضوع «اساس شیمیایی ریخت زایی» منتشر کرد.
در نظر بگیرید که بادی مداوم روی شن های صحرا می وزد و انواع شکل ها را می سازد. ذرات خودبه خود به شکل موج و چین وچروک درمی آیند. دلیل این پدیده را بایستی در وابستگی وقایع به هم دانست. پدیده های آشوبناک غیرخطی را نمی توان با یک ماشین تورینگ و، به عبارت دقیق تر، با معادلات جبری محاسبه کرد. راه راه های نقش بسته بر پوست گورخرها و ریختِ ماهیان گرمسیری نیز جزو همین دسته از پدیده ها قرار می گیرند.
تورینگ در معادلات دیفرانسیل خود در خلال سال های ۱۹۵۲ تا ۱۹۵۴ راجع به پدیدهٔ ریخت زایی توصیف کرده بود که به همین شکل ایجاد می شوند.
این ایده در سال ۱۹۵۲ توسط آلن تورینگ مطرح شد. تورینگ از سال ۱۹۵۲ تا زمان مرگش در سال ۱۹۵۴، بر روی زیست شناسی ریاضیاتی کار کرد، به ویژه بر روی ریخت زایی. او در ۱۹۵۲ یک مقاله با موضوع «اساس شیمیایی ریخت زایی» منتشر کرد.
در نظر بگیرید که بادی مداوم روی شن های صحرا می وزد و انواع شکل ها را می سازد. ذرات خودبه خود به شکل موج و چین وچروک درمی آیند. دلیل این پدیده را بایستی در وابستگی وقایع به هم دانست. پدیده های آشوبناک غیرخطی را نمی توان با یک ماشین تورینگ و، به عبارت دقیق تر، با معادلات جبری محاسبه کرد. راه راه های نقش بسته بر پوست گورخرها و ریختِ ماهیان گرمسیری نیز جزو همین دسته از پدیده ها قرار می گیرند.
تورینگ در معادلات دیفرانسیل خود در خلال سال های ۱۹۵۲ تا ۱۹۵۴ راجع به پدیدهٔ ریخت زایی توصیف کرده بود که به همین شکل ایجاد می شوند.
wiki: ریخت زایی