کلمه جو
صفحه اصلی

نسی ء

دانشنامه عمومی

نسیء (عربی :النسیء به معنی لغوی تأخیر انداختن) یک ویژگی تقویم قمری که در قرآن نیز مرتبط با چهار ماه حرام مطرح شده است. در عربستان قبل از اسلام از تقویم قمری استفاده می شد که در آن هر ۲ یا ۳ سال یکبار یک ماه اضافه وجود داشت. این ماه اضافه باعث می شد که فصلها حدوداً در زمان قبلی خود بمانند. وظیفه تعیین این ماه بر عهده قبیله بنی کنانه بود.این تعریف از نسیء ابتدا توسط ابو مشعر البلخی و سپس توسط ابوریحان بیرونی و المسعودی و بعضی دانشمندان غربی استفاده شد. از این رو هر دو یا سه سال ابتدای سال یکماه به تأخیر می افتاد. این نوع تقویم با تقویم یهودیان که در آن نیز هر چند سال یکبار یکماه اضافه وجود دارد همخوانی دارد. بر اساس نظر ابومشعر اعراب این روش را از یهودیان یادگرفته بودند. از این رو در آن زمان تقویم اعراب و تقویم یهودیان تقریباً یکسان بود.
در سال ۱۰ هجری و بعد از اینکه قبله از بیت المقدس (اورشلیم) به مکه تغییر پیدا کرد، آیه ای گفته شد که در آن نسیء ممنوع شد.
إِنَّ عِدَّةَ الشُّهُورِ عِندَ اللَّـهِ اثْنَا عَشَرَ شَهْرًا فِی کِتَابِ اللَّـهِ یَوْمَ خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ مِنْهَا أَرْبَعَةٌ حُرُمٌ  ذَٰلِکَ الدِّینُ الْقَیِّمُ  فَلَا تَظْلِمُوا فِیهِنَّ أَنفُسَکُمْ  وَقَاتِلُوا الْمُشْرِکِینَ کَافَّةً کَمَا یُقَاتِلُونَکُمْ کَافَّةً  وَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّـهَ مَعَ الْمُتَّقِینَ ﴿٣٦﴾ إِنَّمَا النَّسِیءُ زِیَادَةٌ فِی الْکُفْرِ  یُضَلُّ بِهِ الَّذِینَ کَفَرُوا یُحِلُّونَهُ عَامًا وَیُحَرِّمُونَهُ عَامًا لِّیُوَاطِئُوا عِدَّةَ مَا حَرَّمَ اللَّـهُ فَیُحِلُّوا مَا حَرَّمَ اللَّـهُ  زُیِّنَ لَهُمْ سُوءُ أَعْمَالِهِمْ  وَاللَّـهُ لَا یَهْدِی الْقَوْمَ الْکَافِرِینَ ﴿٣٧﴾
در حقیقت شماره ماه ها نزد خدا از روزی که آسمانها و زمین را آفریده در کتاب خدا دوازده ماه است از این چهار ماه حرام است این است آیین استوار پس در این بر خود ستم مکنید و همگی با مشرکان بجنگید چنان که آنان همگی با شما می جنگند و بدانید که خدا با پرهیزگاران است.جز این نیست که جابجا کردن فزونی در کفر است که کافران به وسیله آن گمراه می شوند آن را یکسال حلال می شمارند و یکسال آن را حرام می دانند تا با شماره ماه هایی که خدا حرام کرده است موافق سازند و در نتیجه آنچه را خدا حرام کرده حلال گردانند زشتی اعمالشان برایشان آراسته شده است و خدا گروه کافران را هدایت نمی کند. - سوره توبه آیه ۳۶ و ۳۷.

دانشنامه آزاد فارسی

(بر وزن وسیع، در لغت به معنای تأخیر، چیزی را از جای خود راندن، جابه جا کردن) اصطلاحی در تاریخ عرب جاهلی به معنای سنتی نزد عرب جاهلی، که چون ماه های حرام می رسید و از سویی هم می خواستند جنگ خود را ادامه دهند و هم حرمت ماه های حرام را نگه دارند، این ماه ها را پس و پیش می کردند تا در جنگشان وقفه نیفتد. خداوند در قرآن (توبه، ۳۶ و ۳۷) از این عمل نهی کرده و فرموده که شمار دوازده ماه سال و چهار ماه حرام نزد خداوند یکسان است و نسیء فزونی در کفر و مایۀ تباهی کافران است.


کلمات دیگر: