[ویکی نور] إیضاح الفوائد فی شرح مشکلات القواعد تألیف فخر الدین ابوطالب محمد بن حسن بن یوسف حلی، معروف به فخر المحققین (771 - 682 ق) یکی از بهترین شروح قواعد الأحکام علامۀ حلی (م 726 ق) می باشد. نام دیگر کتاب إثبات الفوائد فی شرح إشکالات القواعد (الذریعة ج /5ص 5، ج 298/2) است.
اگر چه علامۀ حلی این کتاب و کتاب های تذکرة الفقهاء، إرشاد الأذهان، الألفین الفارق بین الصدق و المین را به دلیل درخواست فرزندش فخر المحققین تألیف نموده است اما بعد فخر المحققین خود این کتاب را بنا به امر پدر بزرگوارش شرح زده است. (الذریعة ج 496/2 و 497).
اگر چه مؤلف علاوه بر کتاب قواعد الأحکام سایر کتاب های پدر بزرگوارش همچون إرشاد الأذهان و نهج المسترشدین و مبادیء الأصول و تهذیب الأصول را شرح زده است امّا به دلیل اهمیت این کتاب یکبار خطبۀ آن را بصورت مختصر شرح زده که آن را جامع الفوائد یا إیضاح القلوب نامیده است. (الذریعة ج 67/5 و أمل الآمل ج 261/2).
و یکبار نیز بر آن حاشیه و تعلیقه زده است که چون شاگردش علی بن مظاهر آن را جمع آوری نموده است به نام المسائل المظاهریة نامیده شده است. (الذریعة ج 172/6).
و یکبار نیز آن را بطور مفصل شرح زده است که حاصل آن کتاب إیضاح الفوائد است جلد اول إیضاح الفوائد در زمان زندگانی علامۀ حلی و جلد دوم بعد از وفات او تألیف شده است. که با توجه به تجربیات فقهی مؤلف و احاطۀ وسیع تر او به مباحث فقهی، شرح جلد دوم قواعد علامه از اعتبار علمی بیشتری برخوردار است.
wikinoor: الالفین الفارق بین الصدق و المین را به دلیل درخواست فرزندش فخر المحققین تالیف نموده است اما بعد فخر المحققین خود این کتاب را بنا به امر پدر بزرگوارش شرح زده است.
الذریعة، اقا بزرگ طهرانی، ج۲، ص۴۹۶ و ۴۹۷.
کتاب موجود شامل مجموعه ای از شرح خطبۀ قواعد یا جامع الفوائد و همین طور ایضاح الفوائد است.تاریخ تالیف شرح خطبۀ قواعد پس از پایان یافتن ایضاح الفوائد می باشد.علامۀ بزرگوار آقا بزرگ تهرانی در الذریعة می نویسد: مؤلف پس از نگارش ایضاح الفوائد چون خطبۀ آن را شرح نزده بود از او خواسته شد که خطبۀ آن را شرح بزند و او کتاب مختصر شرح خطبۀ قواعد جامع الفوائد را نوشت.
الذریعة، اقا بزرگ طهرانی، ج۵، ص۶۷.
...
wikifeqh: فخرالمحققین در موضوع فقه است. ایضاح الفوائد، شرحی بر کتاب قواعد الاحکام علامه حلی(پدر فخرالمحققین) است. نگارش این کتاب به دستور علامه حلی بوده و در سال ۷۶۰ق به پایان رسیده است.
به اعتقاد شیخ بهایی این کتاب در فقه بی نظیر است. آیت الله مرعشی نجفی نیز بر آن مقدمه نوشته است.
ایضاح الفوائد در چهار جلد منتشر شده است و در آن به موضوعات فقهی مانند طهارت، صلاة، خمس، صوم، حج، جهاد، متاجر، دِین، اَمانات، غصب، اجاره، خلع، ظهار، ایلاء، أیمان، نذر، عهود، کفارات، ذبح، اطعمه و اشربه، حدود و دیه پرداخته شده است.
