صلصال

[ویکی الکتاب] معنی صَلْصَالٍ: گِل خشکیده که وقتی زیر پا می رود صدا می کند(اصل معنای صلصال عبارت است از صدایی که از هر چیز خشکی چون میخ و امثال آن به گوش برسد ، و اگر گل خشکیده را هم صلصال گفتهاند که در قرآن هم آمده من صلصال کالفخار و من صلصال من حماء مسنون - از گل خشکیدهای از لای...
ریشه کلمه:
صلصل (۴ بار)

«صَلْصال» از مادّه «صلصلة» در اصل به معنای «رفت و آمد صدا در اجسام خشک» است; سپس به خاکهای خشکیده که وقتی اشاره به آن می کنند صدا می کند «صلصال» گفته شده است. باقیمانده آب در ظرف را نیز «صَلْصَله» می نامند; چرا که به هنگام حرکت به این طرف و آن طرف، صدا می کند. بعضی نیز گفته اند: «صلصال» به معنای «گِلِ بدبو» (لجن) است، ولی معنای اول مشهورتر و معروف تر است.
این کلمه بار در قرآن مجید آمده است و همه در خصوص خلقت انسان: ، ، ، . حمأ چنانکه گذشت به معنی گل سیاه بدبو است. مسنون به معنی آمیخته یا مصور است. صاصال را گل خشک گفته‏اند راغب گوید: «الطین الجافّ» طبرسی راغب گوید: «الطین الیابس» و به قولی به معنب گل بدبو است. و اصل آن از «صلّ اللحم» کوشت بدبو گردید می‏باشد. صحاح گوید: آن گل خالص آمیخته به خاک است که چون بخشکد (وقت دست زدن) صدا می‏دهد و چون آن را بپزند فخّار گویند. به هر حال آن به معنی گل خشکی است که صدا میدهد زیرا صلصل در اصل صدا کردن است «صلصل الشی‏ء» یعنی شی‏ء صدا کرد. در نهج البلاغه خطبه اول فرموده: «وَ اَصْلَهَها حَتّی صَلْصَلَتْ» یعنی او را محکم کرد تا خشک شد. رجوع شود به «آدم».