[ویکی فقه] نثر الدرر فی المحاضرات (کتاب). «نثر الدرر فی المحاضرات»، کتابی است به زبان عربی ، نوشته أبو سعد منصور بن الحسین الآبی معروف به ابو سعد آوی ، در باره آداب، نکته ها و ظرایف.
نام کتاب، به صورت های زیر نیز ذکر شده است: ۱. «نثر الدرر»؛ ۲. «نثر الدرر فی المحاضرات»؛ ۳. «نثر الدرر فی المحاضرات (و نفایس الجوهر)»؛ ۴. «نثر الدر».
ساختار کتاب
کتاب، در هفت جلد تنظیم شده است و این مجلدات هفت گانه، به ترتیب، مشتمل بر ۵، ۱۰، ۱۳، ۱۱، ۲۲، ۱۶ و ۲۶ باب می باشند (ناگفته نماند که مؤلف، کتاب را در هفت فصل تدوین کرده است و بعدا هر فصل، در یک جلد گنجانده شده است). نثر کتاب، بیشتر، یک نثر ادبی است.
ویژگی کتاب
۱. ابو سعد آوی، در مقدمه ای که بر کتاب نوشته است، خواسته تا روش خود را در نگارش این اثر باز نماید. در همان جا تصریح کرده که وی خواسته تا کتاب از خطبه ها و قصاید طولانی خالی باشد و در کل، مجموعه ای از گفته ها، نکته های بلیغ و ظریف و مستقل باشد؛ به گونه ای که عنوان «نثر الدر» بر آن، راست درآید.مؤلف، مانند جاحظ و ابن قتیبه ، در نوشته های ادبی، مطالب جدی را با هزل و شوخی در هم آمیخته است و حتی باب های چندی را در هر بخش، به هزل و مطایبه اختصاص داده است، اما هزل وی هیچ گاه به ابتذال کشیده نمی شود، بلکه هدف از پرداختن به آن، تنها ایجاد تنوع در بین مطالب علمی و ادبی، برای استراحت ذهن خواننده است. مؤلف، در جلد اول (فصل اول) کتاب که آیات قرآن کریم ، احادیث رسول الله صلی الله علیه و آله وسلّم و اهل بیت عصمت و طهارت علیه السّلام را شامل است، به خاطر رعایت حرمت و احترام آنها از پرداختن به هزل و مطایبه چشم پوشیده است، ولی در بقیه فصول به این موارد پرداخته است.۲. یک ویژگی دیگر کتاب، این است که ابو سعد آوی، هنگام نقل گفته ها، اخبار و احادیث، به دو مطلب توجه بیشتری داشته است: ۱. برجستگی شخصیت صاحبان اقوال، گفتار و اخبار را پایه نقل آنها قرار داده، نه موضوع آنها را؛ ۲. در نقل اخبار و به خصوص احادیث نبوی ، ذوق ادبی خود را در انتخاب احادیث ملاک قرار داده است و به جنبه صحت اسناد احادیث توجهی نداشته است. در باره مورد اول، ابو سعد، پس از ذکر آیات قرآن، ابتدا احادیث نبوی، سپس مواعظ و خطب حضرت علی علیه السّلام و پس از آن، کلام ائمه شیعه علیه السّلام را نقل کرده، آن گاه به نقل گفتار بنی عباس (به غیر از خلفا ) پرداخته است. وی، این روش را در سراسر کتاب خود رعایت کرده است. اکثر اخبار و گفته هایی که ابو سعد نقل کرده، جز جنبه فصاحت و بلاغت ادبی، ارتباط خاصی با هم ندارند، البته همین ها در فهم شخصیت صاحبان آنها بسیار مفید است.
گزارش محتوا
...
نام کتاب، به صورت های زیر نیز ذکر شده است: ۱. «نثر الدرر»؛ ۲. «نثر الدرر فی المحاضرات»؛ ۳. «نثر الدرر فی المحاضرات (و نفایس الجوهر)»؛ ۴. «نثر الدر».
ساختار کتاب
کتاب، در هفت جلد تنظیم شده است و این مجلدات هفت گانه، به ترتیب، مشتمل بر ۵، ۱۰، ۱۳، ۱۱، ۲۲، ۱۶ و ۲۶ باب می باشند (ناگفته نماند که مؤلف، کتاب را در هفت فصل تدوین کرده است و بعدا هر فصل، در یک جلد گنجانده شده است). نثر کتاب، بیشتر، یک نثر ادبی است.
ویژگی کتاب
۱. ابو سعد آوی، در مقدمه ای که بر کتاب نوشته است، خواسته تا روش خود را در نگارش این اثر باز نماید. در همان جا تصریح کرده که وی خواسته تا کتاب از خطبه ها و قصاید طولانی خالی باشد و در کل، مجموعه ای از گفته ها، نکته های بلیغ و ظریف و مستقل باشد؛ به گونه ای که عنوان «نثر الدر» بر آن، راست درآید.مؤلف، مانند جاحظ و ابن قتیبه ، در نوشته های ادبی، مطالب جدی را با هزل و شوخی در هم آمیخته است و حتی باب های چندی را در هر بخش، به هزل و مطایبه اختصاص داده است، اما هزل وی هیچ گاه به ابتذال کشیده نمی شود، بلکه هدف از پرداختن به آن، تنها ایجاد تنوع در بین مطالب علمی و ادبی، برای استراحت ذهن خواننده است. مؤلف، در جلد اول (فصل اول) کتاب که آیات قرآن کریم ، احادیث رسول الله صلی الله علیه و آله وسلّم و اهل بیت عصمت و طهارت علیه السّلام را شامل است، به خاطر رعایت حرمت و احترام آنها از پرداختن به هزل و مطایبه چشم پوشیده است، ولی در بقیه فصول به این موارد پرداخته است.۲. یک ویژگی دیگر کتاب، این است که ابو سعد آوی، هنگام نقل گفته ها، اخبار و احادیث، به دو مطلب توجه بیشتری داشته است: ۱. برجستگی شخصیت صاحبان اقوال، گفتار و اخبار را پایه نقل آنها قرار داده، نه موضوع آنها را؛ ۲. در نقل اخبار و به خصوص احادیث نبوی ، ذوق ادبی خود را در انتخاب احادیث ملاک قرار داده است و به جنبه صحت اسناد احادیث توجهی نداشته است. در باره مورد اول، ابو سعد، پس از ذکر آیات قرآن، ابتدا احادیث نبوی، سپس مواعظ و خطب حضرت علی علیه السّلام و پس از آن، کلام ائمه شیعه علیه السّلام را نقل کرده، آن گاه به نقل گفتار بنی عباس (به غیر از خلفا ) پرداخته است. وی، این روش را در سراسر کتاب خود رعایت کرده است. اکثر اخبار و گفته هایی که ابو سعد نقل کرده، جز جنبه فصاحت و بلاغت ادبی، ارتباط خاصی با هم ندارند، البته همین ها در فهم شخصیت صاحبان آنها بسیار مفید است.
گزارش محتوا
...
wikifeqh: نثر_الدرر_فی_المحاضرات _(کتاب)