مادّه گرایی، مادّه باوری یا ماتریالیسم (به انگلیسی: Materialism)، به دیدگاهی گفته می شود که بر این باور است که هر آنچه در هستی وجود دارد ماده یا انرژی است و همهٔ چیزها از ماده تشکیل شده اند و همهٔ پدیده ها (از جمله آگاهی) نتیجهٔ برهم کنش های مادی است. به عبارت دیگر، ماده تنها چیز است و واقعیت عملاً همان کیفیت های در حالِ رخ دادنِ ماده و انرژی است. ماتریالیسم یک مکتب فلسفی می باشد که در مقابل مکتب ایده آلیسم مطرح شده است. شاخه های مهم آن ماده باوری مکانیکی و ماده باوری دیالکتیکی می باشند. ماتریالیسم مکانیک را فویرباخ بنیان گذاری کرد و ماده باوری دیالکتیک را مارکس.
رئالیسم انتقادی
ماده باوری فرهنگی
ماده باوری دیالکتیکی
ماده باوری حذف گرا
هستی
ماده باوری تاریخی
تجرد
طبیعت گرایی متافیزیکی
طبیعت گرایی (فلسفه)
فیزیکالیسم
فلسفه ذهن
انرژی کوانتومی
خودپرستی عقلایی
تنزیه
از دیدگاه مکاتب فلسفی ای که حقیقت را منحصر در ماده نمی دانند، مادّه باوری، ایدئولوژی حس گرایی در مقابل عقل گرایی است و با رئالیسم در تقابل قرار می گیرد؛ و از آنجا که پیش فرض آن منحصر بودن شناخت بر حس پنجگانه و انحصار هستی در مادّه است، اتفاقاً، مکتبی ایده آلیسم، به شمار می آید.
اشیای بی نهایت زیاد و متنوعی انسان را احاطه کرده است که برخی از آن ها از کوچک ترین ذرات اتم گرفته تا عظیم ترین ستارگان کیهانی بی جان هستند و برخی دیگر از ساده ترین موجودات تک سلولی گرفته تا بغرنج ترین و رشدیافته ترین جانوران که انسان باشد جان دارند. این اشیاء بی نهایت متفاوت دارای خواص گوناگون هستند. بشر در طول تاریخ و در نتیجهٔ آزمایش های پیاپی خود با پیشرفت دانش وگسترش فعالیت های پراتیک خویش کم کم دریافت که هر قدر هم اشیاء و خواص شان گوناگون باشد با این همه آن ها دارای مبانی مشترکی هستند. در دوره های باستان گروهی از فلاسفهٔ یونان باستان این مبنای مشترک یا اساس جهان و پایه واقعیت را این یا آن شیء مثلاً آب یا آتش می دانستند. نزد متفکران باستانی چین و هند نظیر همین عوامل دو، چهار یا پنجگانه بوده است و در ایران کهن نیز عقیده مربوط به وجود چهار آخشیج (یا عنصر ماه): آب، هوا، آتش، خاک یا طبایع چهارگانه: گرمی، خشکی، سردی و تری با رخنه از منابع هندی و یونانی رایج بوده است.
زروانیان، «زروان بیکران» یا گیتی ماده را عنصر نخستین می دانستند که تمام موجودات از آن پا به عرصهٔ وجود نهاده اند. دمکریت فیلسوف بزرگ یونان باستان می گفت اصل جهان از یک عنصر تجزیه ناپذیر است که از ترکیب آن، اشیاء مختلف پدید می آید و آن را «اتم» (ا به معنای نفی، تم از واژه بریدن و قطع کردن) یا «بخش ناپذیر» (در اصطلاح فلسفی ما ـ جزءِ لایَتَجَزی) نامید.
رئالیسم انتقادی
ماده باوری فرهنگی
ماده باوری دیالکتیکی
ماده باوری حذف گرا
هستی
ماده باوری تاریخی
تجرد
طبیعت گرایی متافیزیکی
طبیعت گرایی (فلسفه)
فیزیکالیسم
فلسفه ذهن
انرژی کوانتومی
خودپرستی عقلایی
تنزیه
از دیدگاه مکاتب فلسفی ای که حقیقت را منحصر در ماده نمی دانند، مادّه باوری، ایدئولوژی حس گرایی در مقابل عقل گرایی است و با رئالیسم در تقابل قرار می گیرد؛ و از آنجا که پیش فرض آن منحصر بودن شناخت بر حس پنجگانه و انحصار هستی در مادّه است، اتفاقاً، مکتبی ایده آلیسم، به شمار می آید.
اشیای بی نهایت زیاد و متنوعی انسان را احاطه کرده است که برخی از آن ها از کوچک ترین ذرات اتم گرفته تا عظیم ترین ستارگان کیهانی بی جان هستند و برخی دیگر از ساده ترین موجودات تک سلولی گرفته تا بغرنج ترین و رشدیافته ترین جانوران که انسان باشد جان دارند. این اشیاء بی نهایت متفاوت دارای خواص گوناگون هستند. بشر در طول تاریخ و در نتیجهٔ آزمایش های پیاپی خود با پیشرفت دانش وگسترش فعالیت های پراتیک خویش کم کم دریافت که هر قدر هم اشیاء و خواص شان گوناگون باشد با این همه آن ها دارای مبانی مشترکی هستند. در دوره های باستان گروهی از فلاسفهٔ یونان باستان این مبنای مشترک یا اساس جهان و پایه واقعیت را این یا آن شیء مثلاً آب یا آتش می دانستند. نزد متفکران باستانی چین و هند نظیر همین عوامل دو، چهار یا پنجگانه بوده است و در ایران کهن نیز عقیده مربوط به وجود چهار آخشیج (یا عنصر ماه): آب، هوا، آتش، خاک یا طبایع چهارگانه: گرمی، خشکی، سردی و تری با رخنه از منابع هندی و یونانی رایج بوده است.
زروانیان، «زروان بیکران» یا گیتی ماده را عنصر نخستین می دانستند که تمام موجودات از آن پا به عرصهٔ وجود نهاده اند. دمکریت فیلسوف بزرگ یونان باستان می گفت اصل جهان از یک عنصر تجزیه ناپذیر است که از ترکیب آن، اشیاء مختلف پدید می آید و آن را «اتم» (ا به معنای نفی، تم از واژه بریدن و قطع کردن) یا «بخش ناپذیر» (در اصطلاح فلسفی ما ـ جزءِ لایَتَجَزی) نامید.
wiki: ماده باوری