علی بصری

علی بصری . [ ع َ ی ِ ب َ ] (اِخ ) ابن عبدالکریم بن محمدبن محمدبن علی بن عبدالکریم قرشی زبیدی بصری ، ملقّب به زین العابدین . وی در سال 826 هَ . ق . در هرمز متولد شد و ساکن مکه گردید. او را کتابی است حاوی وقایع و حوادث و وفیات مکه . (از معجم المؤلفین بنقل از الضوءاللامع سخاوی ج 5 ص 244).

علی بصری . [ ع َ ی ِ ب َ ] (اِخ ) ابن محمدبن عبداﷲبن ابی سیف بصری مدائنی ، مکنّی به ابوالحسن . مورخ و اخباری و راوی شعر. رجوع به ابوالحسن مدائنی و علی (ابن محمدبن ...) شود.

علی بصری . [ ع َ ی ِ ب َ ] (اِخ ) ابن اسماعیل بن اسحاق بن سالم بن اسماعیل بن عبداﷲبن موسی بن بلال بن عامربن ابی موسی عبداﷲبن قیس اشعری یمانی بصری ، مکنّی به ابوالحسن . پیشوای اشعریان . رجوع به ابوالحسن اشعری و علی اشعری شود.

علی بصری . [ ع َ ی ِ ب َ ] (اِخ ) ابن حمزه ٔ بصری ، مکنّی به ابونعیم . ادیب و لغوی ناقد. متوفی در سال 375 هَ . ق . در صقلیة (سیسیل ). او راست : 1 - لاَّباء و الامهات . 2 - التنبیهات علی اغالیط الرواة. 3 - الغریب المصنف . و نیز ردهایی بر جماعتی از اهل لغت از قبیل ابن درید و اصمعی و ابن اعرابی و ابوحنیفه ٔ دینوری و جاحظ و قاسم بن سلام و ابن ولادو ثعلب و ابوزیاد کلابی و ابوعمرو شیبانی و ابن سکیت دارد. (از معجم المؤلفین ج 7 ص 83). صاحب معجم المؤلفین به مآخذ ذیل نیز اشاره کرده است : الوافی صفدی ج 12ص 55. معجم الادباء ج 13 ص 208. بغیةالوعاة سیوطی ص 337. کشف الظنون ص 108 و سایر صفحات . هدیةالعارفین ج 1 ص 682. ایضاح المکنون . ج 1 ص 322. فهرس الخدیویة ج 4 ص 221. فهرس المخطوطات المصوره ٔ سید ج 1 ص 347. روضات الجنات خوانساری ص 485. و رجوع به ابونعیم (علی بن حمزه ...) شود.

علی بصری . [ ع َ ی ِ ب َ ] (اِخ ) ابن محمدبن عبدالرحیم بن دیناربصری الاصل واسطی المولد کاتب ، مکنّی به ابوالحسن . وی در سال 323 هَ . ق . متولد شد. و شاعری نیکو بود و بامتنبی در مدح اکثر ممدوحان وی شرکت داشت که ازجمله ٔآنان سیف الدولةبن حمدان و ابن عمید بودند. او را خطی زیبا نیز بود و نزد بسیاری از استادان زمان تحصیل کرد از جمله تمام کتاب اغانی را بر ابوالفرج اصفهانی خواند. و در سال 409 هَ . ق . درگذشت . (از معجم الادباء یاقوت چ قاهره ج 14 ص 245 و چ مارگلیوث ج 5 ص 378).

علی بصری . [ ع َ ی ِ ب َ ] (اِخ ) ابن معاویةبن احمد ازدی مهلبی بصری شیعی (علی بلال ...)، مکنّی به ابوالحسن . رجوع به علی مهلبی شود.

علی بصری . [ ع َ ی ِ ب َ ] (اِخ ) ابن یوسف بصری ، مکنّی به ابوالحسن . او راست : شرح قصیده ٔ منفرجه ٔ ابوالفضل ابن النحوی . (از کشف الظنون حاجی خلیفه ص 1346).

علی بصری . [ ع َ ی ِ ب َ ] (اِخ ) ابن اسماعیل بن شعیب بن میثم بن یحیی تمار اسدی کوفی بصری میثمی ، مکنّی به ابوالحسن . رجوع به علی میثمی شود.

علی بصری . [ ع َ ی ِ ب َ ] (اِخ ) کنیه اش در اصل ابوالحسن بود ولی بواسطه ٔ اینکه او در همه ٔ دینها مناظره کرد و مخالفان را شکست داد او را مکنّی به ابوالادیان کردند. وی از مشاهیر صوفیه ٔ قرن سوم هجری و معاصر المتوکل والمقتدرعباسی بود و با شیخ جنید و ابوسعید خراز نیزمعاصر بود و به صحبت هر دو تن رسید. صاحب نفحات الانس از قول غلام او «احمد»، حکایتی نقل می کند. (از نامه ٔدانشوران ج 2 ص 227). و نیز رجوع به ابوالادیان شود.

علی بصری . [ ع َ ی ِ ب َ ] عبداﷲبن جعفربن نجیح سعدی (بالولاء) بصری مشهور به ابن مدینی و مکنّی به ابوالحسن . نام او در «النجوم الزاهرة» به صورت علی بن عبداﷲبن جعفربن یحیی بن بکربن سعید آمده است ، و آن را به صورت علی بن عبداﷲبن جعفربن نجیح بن بکر نیز ذکر کرده اند. وی محدث و حافظ و اصولی و اخباری و مورخ و نسابة و لغوی بود. اصل اواز مدینه است و در سال 161 یا 162 هَ . ق . در بصره متولد و در سال 234 هَ . ق . در سامرة درگذشت در عسکردفن شد. ابن الندیم در الفهرست سال وفات او را 258 هَ . ق . در سن 72 سالگی ذکر کرده است . تعداد تألیفات وی در «تهذیب الاسماء» نووی ، دویست کتاب ذکر شده است .از جمله کتابهای اوست : 1 - الاسامی و الکنی ، در هشت جزء. 2 - الاشربة. 3 - التنزیل . 4- تفسیر غریب الحدیث .5 - الضعفی . 6 - العلل . 7- قبائل العرب ، در ده جزء.8 - القیافة و الزجر و الفال . 9 - المدلسین . 10 - المسند فی الحدیث . (از معجم المؤلفین ج 7 ص 132). صاحب معجم المؤلفین به مآخذ ذیل نیز اشاره کرده است : المنهج الاحمد ص 43. عیون التواریخ ابن شاکر. الوافی صفدی ج 12 ص 86. الفهرست ابن الندیم ج 1 ص 231. الانساب سمعانی ص 516. تهذیب الاسماء نووی ج 1 ص 350. طبقات الحنابله ٔ فراءص 168. میزان الاعتدال ذهبی ج 2 ص 229. النجوم الزاهره ٔ ابن تغری بردی ج 2 ص 277. طبقات الشافعیه ٔ سبکی ج 2 ص 266.تذکرةالحفاظ ذهبی ج 2 ص 15. تهذیب التهذیب ابن حجر ج 7 ص 349. شذرات الذهب ابن عماد ج 2 ص 81. مفتاح السعادة طاش کبری ج 2 ص 164. کشف الظنون حاجی خلیفه ص 76. فهرس مخطوطات الظاهریه ٔ یوسف عش ج 6 ص 201. ایضاح المکنون بغدادی ج 1 ص 38 و سایر مجلدات و صفحات . فهرس المخطوطات المصوره ٔ سید ج 2 ص 109. و رجوع به الفهرست ابن الندیم شود.

علی بصری . [ ع َ ی ِ ب َ ](اِخ ) ابن محمدبن حبیب بصری ، مشهور به ماوردی و مکنّی به ابوالحسن . رجوع به ماوردی و علی ماوردی شود.

علی بصری . [ ع َی ِ ب َ ] (اِخ ) ابن ابی الفرج بن حسن بصری ، مکنّی به ابوالحسن و ملقّب به صدرالدین . وی ادیب بود. او راست :الحاسةالبصریة، که آن را در سال 647 هَ . ق . برای صلاح الدین بن الملک العزیزبن الملک الظاهر تألیف کرد. (از معجم المؤلفین بنقل از کشف الظنون حاجی خلیفه ص 693. فهرس الخدیویة ج 4 ص 229. التعریف بالمؤرخین عزاوی ص 171). وی در سال 656 هَ . ق . درگذشت . (کشف الظنون ).