مقالات شمس تبریزی

مقالات شمس تبریزی، مجموعه ای از سخنان و حکایات نغز و دلپذیر است که در دوران اقامت شمس تبریزی در قونیه (از سال ۶۴۲ تا ۶۴۳ و پس از غیبتی کوتاه از سال ۶۴۴ تا ۶۴۵ قمری) بر زبان وی جاری شده، و پس از او توسط مریدان مولانا جلال الدین محمد بلخی به صورت یادداشت هایی پراکنده جمع آوری گردیده است. از گسیختگی و بریدگی عبارات و مطالب پیداست که این کتاب را شمس الدین خود تألیف نکرده بلکه همان یادداشت های روزانهٔ مریدان است که با کمال بی ترتیبی فراهم نموده اند.
شخصیت و زندگی و خانواده شمس
رابطه شمس با مولانا
قصه ها و حکایات
یادکرد بزرگان
آموزه ها
به نوشتهٔ بدیع الزمان فروزانفر: «میان مقالات شمس با مثنوی مولوی ارتباطی قوی موجود است و مولانا بسیاری از امثال و قصص و مطالب مقالات را در مثنوی خود مندرج ساخته است.»محمد خدادادی کتابی با عنوان «بازتاب اندیشه های شمس تبریزی در مثنوی مولوی» نگاشته اند و نتیجه گرفته اند که بسیاری از گفته ها و اندیشه های مولوی در مثنوی معنوی، انعکاس سخنان و اندیشه های شمس تبریزی در مقالات اوست.
شمس خود ننوشتن خویش را این گونه توضیح داده است: «من عادت نبشتن نداشته ام هرگز؛ سخن را چون نمی نویسم در من می ماند و هر لحظه مرا روی دگر می دهد».
مطالب موجود در مقالات شمس را می توان به چند بخش تقسیم نمود:

[ویکی نور] «مقالات شمس تبریزی»، به زبان فارسی، مشتمل است بر مجموع مقالات و کلمات قصار و یک نامه از جناب شمس الدین تبریزی که همگی دارای درون مایه عرفانی است.
هر یک از مطالب مزبور، دریچه ای را می ماند که خواننده را به دنیای شمس تبریزی و آراء و افکار وی هدایت می کند. آنچه در این کتاب آمده، نوشته خود شمس نیست، بلکه بر اساس تصریح مصحح محترم، این یادداشت ها طبعاً محتوی مطالب متنوع و پراکنده ای است که شمس بر حسب اوضاع و احوال بیان کرده است.
مقالات مزبور، در قالب دو دفتر ارائه شده است.
دفتر اول، مشتمل است بر عناوین زیر:
1. «متن دفتر اول»(حاوی تعداد زیادی از مقالات که در آغاز هر مقاله، پاره ای از عبارات موجود در آن یا موضوع خاص مطرح شده در آن، عنوان همان مقاله قرار داده شده است)؛