ترجمهٔ عینی جمله های زبان بیگانه به زبان دیگر، به صورتی که نحو و ساخت آن جمله تغییر پیدا نکند را گرته برداری نحوی می گویند. مثلاً جملهٔ «تو مرا درک نمی کنی» از گرتهٔ زبان های اروپایی در سده اخیر وارد زبان فارسی شده است و پیش از آن چنین جمله ای در فارسی نبوده است؛ و به جای آن گفته می شده است: «تو حال (یا حرف) مرا درک نمی کنی».
«فناوری می رود که چهرهٔ کرهٔ زمین را به کلّی دگرگون کند» (مشابه ساختار زمان آینده در زبان فرانسه) به جای «فناوری نزدیک است که چهرهٔ کرهٔ زمین ... ».
«تو مرا نمی فهمی» به جای «تو حال یا سخن مرا نمی فهمی».
«من روی این کار، خیلی وقت گذاشته ام» به جای «من برای این کار، خیلی وقت صرف کرده ام».
«به اندازهٔ کافی کار دارم که فرصت دیدن او را نداشته باشم» به جای «آنقدر کار دارم که فرصت نمی کنم او را ببینم».
«بعضی معتقدند که دنیای بیرونی وجود ندارد و این ذهن ماست که همه چیز را می آفریند»؛ در فارسی نیازی به استفادهٔ از واژهٔ «این» نیست و این نوع جمله بندی به سبک زبان های کشورهای غربی مخصوصاً عبارت فرانسه «...et ça c'est...» است. در این جمله واژهٔ «این» را به آسانی می توان حذف کرد.
«نه آینده و نه تاریخ معیار تکامل نیستند» به جای «نه آینده معیار تکامل است و نه تاریخ». حتی با افزودن «هیچکدام» و گفتن اینکه «نه آینده و نه تاریخ، هیچکدام معیار تکامل نیستند»، بازهم جمله فارسی نخواهد شد.
پایهٔ زبان بر نحو است. هنگامی دو زبان را می توان از هم متمایز کرد که نحو آن ها متفاوت باشد، حتی اگر واژگانشان به یکدیگر شبیه باشد (مانند فارسی و اردو). بنابراین، اگر تغییراتی در نحو زبان رخ دهد، شالودهٔ آن زبان تغییر می کند. گرته برداری نحوی، در نحو زبان تغییراتی به وجود می آورد و استفادهٔ زیاد از آن در شالودهٔ زبان دگرگونی ایجاد می کند و آن زبان را مبهم و نامفهوم می کند. پس تا جای ممکن باید از گرته برداری نحوی خودداری کرد.
گرته برداری نحوی بر ساخت جمله وارد می شود و شیوهٔ آن را دگرگون می کند. این دگرگونی ساختاری اگر ادامه یابد، بیم آن است که به نامفهوم شدن زبان بیانجامد؛ به ویژه آنکه گرته برداری نحوی نیز مانند گرته برداری معنایی، غالباً به صورت پنهان و ناآگاهانه صورت می گیرد.
امروزه زیانبارترین تأثیر زبان های بیگانه را در نحو فارسی می توان دید. البتّه این تأثیر هنوز به جایی نرسیده است که در شالودهٔ زبان دگرگونی های اساسی ایجاد کند، ولی این موضوع خطری مهم برای زبان فارسی محسوب می شود. در صد سال گذشته، به دلیل ترجمه های فراوان از زبان های اروپایی به فارسی، گرته برداری نحوی بسیاری از این زبان ها صورت پذیرفته است و اگر همین روند ادامه پیدا کند به تغییر نحوی زبان فارسی و نامفهومی و تباهی آن می انجامد.
«فناوری می رود که چهرهٔ کرهٔ زمین را به کلّی دگرگون کند» (مشابه ساختار زمان آینده در زبان فرانسه) به جای «فناوری نزدیک است که چهرهٔ کرهٔ زمین ... ».
«تو مرا نمی فهمی» به جای «تو حال یا سخن مرا نمی فهمی».
«من روی این کار، خیلی وقت گذاشته ام» به جای «من برای این کار، خیلی وقت صرف کرده ام».
«به اندازهٔ کافی کار دارم که فرصت دیدن او را نداشته باشم» به جای «آنقدر کار دارم که فرصت نمی کنم او را ببینم».
«بعضی معتقدند که دنیای بیرونی وجود ندارد و این ذهن ماست که همه چیز را می آفریند»؛ در فارسی نیازی به استفادهٔ از واژهٔ «این» نیست و این نوع جمله بندی به سبک زبان های کشورهای غربی مخصوصاً عبارت فرانسه «...et ça c'est...» است. در این جمله واژهٔ «این» را به آسانی می توان حذف کرد.
«نه آینده و نه تاریخ معیار تکامل نیستند» به جای «نه آینده معیار تکامل است و نه تاریخ». حتی با افزودن «هیچکدام» و گفتن اینکه «نه آینده و نه تاریخ، هیچکدام معیار تکامل نیستند»، بازهم جمله فارسی نخواهد شد.
پایهٔ زبان بر نحو است. هنگامی دو زبان را می توان از هم متمایز کرد که نحو آن ها متفاوت باشد، حتی اگر واژگانشان به یکدیگر شبیه باشد (مانند فارسی و اردو). بنابراین، اگر تغییراتی در نحو زبان رخ دهد، شالودهٔ آن زبان تغییر می کند. گرته برداری نحوی، در نحو زبان تغییراتی به وجود می آورد و استفادهٔ زیاد از آن در شالودهٔ زبان دگرگونی ایجاد می کند و آن زبان را مبهم و نامفهوم می کند. پس تا جای ممکن باید از گرته برداری نحوی خودداری کرد.
گرته برداری نحوی بر ساخت جمله وارد می شود و شیوهٔ آن را دگرگون می کند. این دگرگونی ساختاری اگر ادامه یابد، بیم آن است که به نامفهوم شدن زبان بیانجامد؛ به ویژه آنکه گرته برداری نحوی نیز مانند گرته برداری معنایی، غالباً به صورت پنهان و ناآگاهانه صورت می گیرد.
امروزه زیانبارترین تأثیر زبان های بیگانه را در نحو فارسی می توان دید. البتّه این تأثیر هنوز به جایی نرسیده است که در شالودهٔ زبان دگرگونی های اساسی ایجاد کند، ولی این موضوع خطری مهم برای زبان فارسی محسوب می شود. در صد سال گذشته، به دلیل ترجمه های فراوان از زبان های اروپایی به فارسی، گرته برداری نحوی بسیاری از این زبان ها صورت پذیرفته است و اگر همین روند ادامه پیدا کند به تغییر نحوی زبان فارسی و نامفهومی و تباهی آن می انجامد.
wiki: گرته برداری نحوی