هواپیمای سی-۱۴۱ استارلیفتر یک هواپیمای ترابری نظامی راهبردی در حال خدمت برای ایر موبیلیتی کامند (فرماندهی جابه جایی هوایی) (به انگلیسی:Air Mobility Command) نیروی هوایی ارتش ایالات متحده آمریکا بود. این هواپیما برای جایگزینی هواپیماهای باربری با موتور پیستونی نظیر داگلاس سی-۱۲۴ گلوبمستر ۲ ساخته شد، این هواپیما بر اساس الزامات سال ۱۹۶۰ طراحی و در سال ۱۹۶۳ نخستین پرواز خود را انجام داد، ساخت هواپیما برای تحویل ۲۸۵ فروند از پیش شرط شده در ۱۹۶۵ آغاز گردید، ۲۸۴ عدد برای نیروی هوایی و یک عدد جهت استفاده در دیدبانی هوایی برای سازمان ملی هوانوردی و فضایی آمریکا (ناسا) ساخته شد. این هواپیما برای حدود ۴۰ سال در حال خدمت رسانی باقی ماند تا اینکه آخرین فروند از آن در سال ۲۰۰۶ توسط نیروی هوایی ایالات متحده از خدمت خارج گردید و پس از آن با هواپیمای سی-۱۷ گلوبمستر ۳ جایگزین شد.
خدمه: ۵ تا ۷ نفر: ۲ خلبان، ۲ مهندس پرواز، یک ناوبر، یک افسربارگیری (افسربارگیری دوم به صورت عادی استفاده می شد، در سال های بعد ناوبرها تنها در مأموریت های بارریزی حضور داشتند)
درازا: ۵۱٬۳ متر (۱۴۸ فوت و ۴ اینچ)
درازای بال: ۴۸٬۸ متر (۱۶۰ فوت و ۰ اینچ)
بلندی: ۱۲ متر (۳۹ فوت و ۳ اینچ)
مساحت بال: ۳۰۰ مترمربع (۳٬۲۲۸ فوت مربع)
وزن خالی: ۶۵٬۵۴۲ کیلوگرم (۱۴۴٬۴۹۲ پوند)
بیشترین وزن برای پرواژ: ۱۴۷٬۰۰۰ کیلوگرم (۳۴۲٬۱۰۰ پوند)
نیروی رانشی: ۴ موتور توربوفن پرت اند ویتنی تی اف-۳۳-پی-۷ با قدرت ۲۰٬۲۵۰ پوند برای هرکدام
در اوایل دهه ۱۹۶۰ میلادی خدمات حمل و نقل هوایی نظامی نیروی هوایی ایالات متحده بر تعداد قابل توجهی از هواپیماهای با نیروی رانشی پروانه ای برای جابه جایی های راهبردی متکی بود، این هواپیماها می بایست سریع تر از رده خارج می شدند و نیروی هوایی به مزیت های موتورهای جت نیاز داشت. نیروی هوایی در این فاصله ۴۸ فروند هواپیمای سی-۱۳۵ استراتولیفتر سفارش داد، سی-۱۳۵ هواپیمای کاربردی بود اما تنها درهای کناری برای بارگیری داشت و تجهیزات حجیم و بزرگ تر از اندازه در آن جای نمی شد، و به طور ویژه توسط ارتش آمریکا استفاده می شد.
در بهار سال ۱۹۶۰ نیروی هوایی از پروژه نیاز عملیاتی خاص ۱۸۲ رونمایی کرد، نامی که برای هواپیمایی به کار می رفت که می بایست توانایی حمل هر دو تسلیحات راهبردی و تکنیکی را دارا می بود، از بعد راهبردی هواپیما توانایی حمل تسلیحاتی با شعاع عملیاتی حدود ۳٬۵۰۰ مایل دریایی (۴٬۰۰۰ مایل، ۶٬۵۰۰ کیلومتر) و وزن ۲۷٬۰۰۰ کیلوگرم (۶۰٬۰۰۰ پوند) را داشت، در نقش تاکتیکی نیز نیازمند این بود که هواپیما بتواند تدارکات را در ارتفاع کم رها کرده و به مقصد برساند و دسته چتربازها را در نبرد حمل کرده و رها کند، تعدادی از شرکت ها به پروژه نیاز عملیاتی خاص ۱۸۲ (SOR 182) پاسخ مثبت دادند، شامل بوئینگ، لاکهید و جنرال داینامیکس.]لاکهید با یک طراحی یکتا به نیازها پاسخ داد، مدل ۳۰۰ لاکهید، نخستین جت بزرگ که از ابتدا برای حمل بار طراحی شد، مدل ۳۰۰ بال های پهناور با طراحی بال-بالا (بال های هواپیما به بالای بدنه هواپیما متصل می شوند) داشت که چهار موتور توربوفن تی اف ۳۳ هرکدام با نیرویی معادل ۲۷٬۰۰۰ پوند (lbf) در زیر بال ها نصب شده بودند. چیز مهمی که در آن دیده می شد این بود که کابین در ارتفاع ۱٬۲۷ متری (۵۰ اینچ) از سطح زمین قرار داشت که اجازه دسترسی آسان به کابین را از طریق درهای پشتی می داد. دو درب کناری عقب هواپیما طراحی شده بود تا دسته چتربازها از هواپیما پرش کنند (در اوت ۱۹۶۵ این مدل نخستین پرش چتربازها از یک هواپیمای با موتور جت را فراهم نمود). درهای باربری پشتی می توانستند برای پرتاب تجهیزات هوابرد در هنگام پرواز باز شوند. بال های کناری نصب شده، فضای داخلی برای نگه داشتن و حمل بار به اندازه ۳٬۰۵ متر (۱۰ فوت) عرض، ۲٬۷۴ متر (۹ فوت) ارتفاع و ۲۱٬۳۴ متر (۷۰ فوت) درازا را در اختیار می گذاشت. این اندازه استارلیفتر را برای حمل به عنوان مثال یک موشک بالستیک قاره پیمای کامل ال جی ام-۳۰ مینیتمن در نگه دارنده خود آماده می ساخت. هواپیما توانایی حمل حد بالای ۳۲٬۱۳۶ کیلوگرم (۷۰٬۸۴۷ پوند) در مسافت های کوتاه و تا ۴۱٬۷۳۰ کیلوگرم (۹۲٬۰۰۰ پوند) در نسخه ای که برای حمل موشک مینیتمن بدون حمل سایر تجهیزات پیکربندی شده بود را داشت. این هواپیما همچنین می توانست تعداد ۱۵۴ نیروی نظامی، ۱۲۳ چترباز یا ۸۰ بیمار در بستر را با خود حمل نماید.
نخستین قانون رسمی جان اف کندی (رئیس جمهور وقت ایالات متحده آمریکا) پس از مراسم تحلیف، دستور توسعه لاکهید ۳۰۰ در تاریخ ۱۳ مارس ۱۹۶۱، به همراه قراردادی برای طراحی سی-۱۴۱ شامل پنج هواپیما به منظور آزمایش و ارزیابی بود، نخستین چیز غیرعادی که در هواپیما به نظر می رسید این بود که هواپیما برای هر دو استاندارد مناسب برای پرواز نظامی و غیرنظامی طراحی شده بود. نمونه اولیه هواپیمای سی-۱۴۱ ای (C-141A) به شماره سریال ۲۷۷۵–۶۱ در یک رکورد زمانی سرهم بندی و ساخته شد، که در تاریخ ۲۲ اوت ۱۹۶۳ از کارخانه لاکهید در شهر ماریتا ایالت جورجیا بیرون آمد و نخستین پرواز خود را در تاریخ ۱۷ دسامبر همان سال و همزمان با ۶۰مین سالگرد نخستین پرواز برادران رایت انجام داد. پس از آن کارخانه لاکهید و نیروی هوایی برنامه آزمایش های عملیاتی و ساخت و تحویل ۲۸۴ فروند از این هواپیما در ابتدا برای واحدهای خدمات حمل و نقل هوایی نظامی (MATS) که بعدها به فرماندهی ترابری هوایی نظامی (MAC: Military Airlift Command) تغییر نام داد را در سال ۱۹۶۶ آغاز نمودند.
خدمه: ۵ تا ۷ نفر: ۲ خلبان، ۲ مهندس پرواز، یک ناوبر، یک افسربارگیری (افسربارگیری دوم به صورت عادی استفاده می شد، در سال های بعد ناوبرها تنها در مأموریت های بارریزی حضور داشتند)
درازا: ۵۱٬۳ متر (۱۴۸ فوت و ۴ اینچ)
درازای بال: ۴۸٬۸ متر (۱۶۰ فوت و ۰ اینچ)
بلندی: ۱۲ متر (۳۹ فوت و ۳ اینچ)
مساحت بال: ۳۰۰ مترمربع (۳٬۲۲۸ فوت مربع)
وزن خالی: ۶۵٬۵۴۲ کیلوگرم (۱۴۴٬۴۹۲ پوند)
بیشترین وزن برای پرواژ: ۱۴۷٬۰۰۰ کیلوگرم (۳۴۲٬۱۰۰ پوند)
نیروی رانشی: ۴ موتور توربوفن پرت اند ویتنی تی اف-۳۳-پی-۷ با قدرت ۲۰٬۲۵۰ پوند برای هرکدام
در اوایل دهه ۱۹۶۰ میلادی خدمات حمل و نقل هوایی نظامی نیروی هوایی ایالات متحده بر تعداد قابل توجهی از هواپیماهای با نیروی رانشی پروانه ای برای جابه جایی های راهبردی متکی بود، این هواپیماها می بایست سریع تر از رده خارج می شدند و نیروی هوایی به مزیت های موتورهای جت نیاز داشت. نیروی هوایی در این فاصله ۴۸ فروند هواپیمای سی-۱۳۵ استراتولیفتر سفارش داد، سی-۱۳۵ هواپیمای کاربردی بود اما تنها درهای کناری برای بارگیری داشت و تجهیزات حجیم و بزرگ تر از اندازه در آن جای نمی شد، و به طور ویژه توسط ارتش آمریکا استفاده می شد.
در بهار سال ۱۹۶۰ نیروی هوایی از پروژه نیاز عملیاتی خاص ۱۸۲ رونمایی کرد، نامی که برای هواپیمایی به کار می رفت که می بایست توانایی حمل هر دو تسلیحات راهبردی و تکنیکی را دارا می بود، از بعد راهبردی هواپیما توانایی حمل تسلیحاتی با شعاع عملیاتی حدود ۳٬۵۰۰ مایل دریایی (۴٬۰۰۰ مایل، ۶٬۵۰۰ کیلومتر) و وزن ۲۷٬۰۰۰ کیلوگرم (۶۰٬۰۰۰ پوند) را داشت، در نقش تاکتیکی نیز نیازمند این بود که هواپیما بتواند تدارکات را در ارتفاع کم رها کرده و به مقصد برساند و دسته چتربازها را در نبرد حمل کرده و رها کند، تعدادی از شرکت ها به پروژه نیاز عملیاتی خاص ۱۸۲ (SOR 182) پاسخ مثبت دادند، شامل بوئینگ، لاکهید و جنرال داینامیکس.]لاکهید با یک طراحی یکتا به نیازها پاسخ داد، مدل ۳۰۰ لاکهید، نخستین جت بزرگ که از ابتدا برای حمل بار طراحی شد، مدل ۳۰۰ بال های پهناور با طراحی بال-بالا (بال های هواپیما به بالای بدنه هواپیما متصل می شوند) داشت که چهار موتور توربوفن تی اف ۳۳ هرکدام با نیرویی معادل ۲۷٬۰۰۰ پوند (lbf) در زیر بال ها نصب شده بودند. چیز مهمی که در آن دیده می شد این بود که کابین در ارتفاع ۱٬۲۷ متری (۵۰ اینچ) از سطح زمین قرار داشت که اجازه دسترسی آسان به کابین را از طریق درهای پشتی می داد. دو درب کناری عقب هواپیما طراحی شده بود تا دسته چتربازها از هواپیما پرش کنند (در اوت ۱۹۶۵ این مدل نخستین پرش چتربازها از یک هواپیمای با موتور جت را فراهم نمود). درهای باربری پشتی می توانستند برای پرتاب تجهیزات هوابرد در هنگام پرواز باز شوند. بال های کناری نصب شده، فضای داخلی برای نگه داشتن و حمل بار به اندازه ۳٬۰۵ متر (۱۰ فوت) عرض، ۲٬۷۴ متر (۹ فوت) ارتفاع و ۲۱٬۳۴ متر (۷۰ فوت) درازا را در اختیار می گذاشت. این اندازه استارلیفتر را برای حمل به عنوان مثال یک موشک بالستیک قاره پیمای کامل ال جی ام-۳۰ مینیتمن در نگه دارنده خود آماده می ساخت. هواپیما توانایی حمل حد بالای ۳۲٬۱۳۶ کیلوگرم (۷۰٬۸۴۷ پوند) در مسافت های کوتاه و تا ۴۱٬۷۳۰ کیلوگرم (۹۲٬۰۰۰ پوند) در نسخه ای که برای حمل موشک مینیتمن بدون حمل سایر تجهیزات پیکربندی شده بود را داشت. این هواپیما همچنین می توانست تعداد ۱۵۴ نیروی نظامی، ۱۲۳ چترباز یا ۸۰ بیمار در بستر را با خود حمل نماید.
نخستین قانون رسمی جان اف کندی (رئیس جمهور وقت ایالات متحده آمریکا) پس از مراسم تحلیف، دستور توسعه لاکهید ۳۰۰ در تاریخ ۱۳ مارس ۱۹۶۱، به همراه قراردادی برای طراحی سی-۱۴۱ شامل پنج هواپیما به منظور آزمایش و ارزیابی بود، نخستین چیز غیرعادی که در هواپیما به نظر می رسید این بود که هواپیما برای هر دو استاندارد مناسب برای پرواز نظامی و غیرنظامی طراحی شده بود. نمونه اولیه هواپیمای سی-۱۴۱ ای (C-141A) به شماره سریال ۲۷۷۵–۶۱ در یک رکورد زمانی سرهم بندی و ساخته شد، که در تاریخ ۲۲ اوت ۱۹۶۳ از کارخانه لاکهید در شهر ماریتا ایالت جورجیا بیرون آمد و نخستین پرواز خود را در تاریخ ۱۷ دسامبر همان سال و همزمان با ۶۰مین سالگرد نخستین پرواز برادران رایت انجام داد. پس از آن کارخانه لاکهید و نیروی هوایی برنامه آزمایش های عملیاتی و ساخت و تحویل ۲۸۴ فروند از این هواپیما در ابتدا برای واحدهای خدمات حمل و نقل هوایی نظامی (MATS) که بعدها به فرماندهی ترابری هوایی نظامی (MAC: Military Airlift Command) تغییر نام داد را در سال ۱۹۶۶ آغاز نمودند.
wiki: لاکهید سی ۱۴۱ استارلیفتر