اصطلاح ها و ترکیب های بیگانه به دو صورت در زبان وارد می شود: یکی به صورت وام واژه است، مانند کارت پستال، کودتا، اولتیماتوم، پیک نیک، و غیره. که در برخی از رشته های علوم - به ویژه شیمی - ورود وام واژه ها انبوه بوده است، مانند کلرور دوسدیم، اسید سولفوریک، و نیتروگلیسیرین.
وامگیری زبانی
گرته برداری
آمیزش فارسی با زبان های دیگر
ادبیات پارسی
ورود واژه های اروپایی به فارسی
عربی در فارسی
ویکی پدیا: املای برخی واژه ها
ویکی پدیا:ویکی پروژه فهرست اشتباه های نگارشی
ویکی پدیا:دستور خط
گرته برداری معنایی
گرته برداری نحوی
کاربردهای نادرست دستور زبان عربی در فارسی
صورت دیگر ورود اصطلاح ها و ترکیب های بیگانه به زبان، گرته برداری است. گرته برداری در حقیقت ترجمه لفظ به لفظ یک اصلاح بیگانه است که در زبان خودی معادلی ندارد و در آن عبارت بیگانه با حفظ ترتیب اجزای خود وارد زبان مقصد می شود. مانند «آسمان خراش، سیب زمینی، راه آهن، زیردریایی، ستون های زرهی، پردهٔ آهنین، بادام زمینی و دهها ترکیب دیگر که از گرته، زبان های فرانسوی یا انگلیسی ساخته شده است. این ترکیب ها که بیشتر ساختهٔ خود مردم، خبرگزاری ها یا کاربران اینترنت است؛ از دید زبان شناسان و ادیبان نه تنها اشتباه نیست، بلکه بهترین راه برای اخذ اصطلاح های فنّی جدید و حتی بهترین شیوهٔ مبارزه با هجوم واژه های بیگانه است.
با این همه، نمونه های دیگری وجود دارد که در درستی ساخت آنها و تأثیر آنان بر زبان خودی می توان تردید کرد. مانند «حمّام گرفتن» و «درس گرفتن»، که کاربرد فعل «گرفتن» با این کلمه ها از دید تداول فارسی زبانان درست نمی نماید، بلکه اگر معنایی از آن برآید «در دست گرفتن» است. گذشته از این به جای این دو اصطلاح، می توان «حمام کردن» (یا استحمام کردن) و «درس آموختن» را به کار برد.
چند نمونه از این ترکیبات نادرست بیگانه که متأسفانه شمار آنها روز به روز بیشتر می گردد در این مقاله آمده است و به چند دلیل پرهیز از کاربرد آنها توصیه می شود: ۱. ترکیب اجزای این اصطلاحات از دید واژگان فارسی نابه جا و از دید دستوری غالباً اشتباه است. ۲. معنایی که از جمع معانی اجزا بدست می آید، در بیشتر موارد غیر از معنای مورد نظر است. ۳. کاربرد این نوع اصطلاحات بیگانه، ممکن است تنها مربوط به یکی از کشورهای فارسی زبان باشد و فارسی زبانان کشورهای دیگر قادر به درک این ترکیبات نباشند. و این موضوع به یکپارچگی زبان فارسی آسیب می رساند و بی توجهی به این موضوع و استفاده از این اصطلاحات بیگانه، فارسی زبانان کشورهای مختلف را در فهم سخنان یکدیگر با مشکل مواجه می کند. ۴. و مهمتر از همه، این ترکیب ها، معادل های مفهوم تر و حتی رایج تری در فارسی دارند که ما را از کاربرد ترکیب های بیگانه بی نیاز می کند، به شرطی که از مختصر کوشش فکری دریغ نورزیم.
وامگیری زبانی
گرته برداری
آمیزش فارسی با زبان های دیگر
ادبیات پارسی
ورود واژه های اروپایی به فارسی
عربی در فارسی
ویکی پدیا: املای برخی واژه ها
ویکی پدیا:ویکی پروژه فهرست اشتباه های نگارشی
ویکی پدیا:دستور خط
گرته برداری معنایی
گرته برداری نحوی
کاربردهای نادرست دستور زبان عربی در فارسی
صورت دیگر ورود اصطلاح ها و ترکیب های بیگانه به زبان، گرته برداری است. گرته برداری در حقیقت ترجمه لفظ به لفظ یک اصلاح بیگانه است که در زبان خودی معادلی ندارد و در آن عبارت بیگانه با حفظ ترتیب اجزای خود وارد زبان مقصد می شود. مانند «آسمان خراش، سیب زمینی، راه آهن، زیردریایی، ستون های زرهی، پردهٔ آهنین، بادام زمینی و دهها ترکیب دیگر که از گرته، زبان های فرانسوی یا انگلیسی ساخته شده است. این ترکیب ها که بیشتر ساختهٔ خود مردم، خبرگزاری ها یا کاربران اینترنت است؛ از دید زبان شناسان و ادیبان نه تنها اشتباه نیست، بلکه بهترین راه برای اخذ اصطلاح های فنّی جدید و حتی بهترین شیوهٔ مبارزه با هجوم واژه های بیگانه است.
با این همه، نمونه های دیگری وجود دارد که در درستی ساخت آنها و تأثیر آنان بر زبان خودی می توان تردید کرد. مانند «حمّام گرفتن» و «درس گرفتن»، که کاربرد فعل «گرفتن» با این کلمه ها از دید تداول فارسی زبانان درست نمی نماید، بلکه اگر معنایی از آن برآید «در دست گرفتن» است. گذشته از این به جای این دو اصطلاح، می توان «حمام کردن» (یا استحمام کردن) و «درس آموختن» را به کار برد.
چند نمونه از این ترکیبات نادرست بیگانه که متأسفانه شمار آنها روز به روز بیشتر می گردد در این مقاله آمده است و به چند دلیل پرهیز از کاربرد آنها توصیه می شود: ۱. ترکیب اجزای این اصطلاحات از دید واژگان فارسی نابه جا و از دید دستوری غالباً اشتباه است. ۲. معنایی که از جمع معانی اجزا بدست می آید، در بیشتر موارد غیر از معنای مورد نظر است. ۳. کاربرد این نوع اصطلاحات بیگانه، ممکن است تنها مربوط به یکی از کشورهای فارسی زبان باشد و فارسی زبانان کشورهای دیگر قادر به درک این ترکیبات نباشند. و این موضوع به یکپارچگی زبان فارسی آسیب می رساند و بی توجهی به این موضوع و استفاده از این اصطلاحات بیگانه، فارسی زبانان کشورهای مختلف را در فهم سخنان یکدیگر با مشکل مواجه می کند. ۴. و مهمتر از همه، این ترکیب ها، معادل های مفهوم تر و حتی رایج تری در فارسی دارند که ما را از کاربرد ترکیب های بیگانه بی نیاز می کند، به شرطی که از مختصر کوشش فکری دریغ نورزیم.